Ásgeir Jóns­son, dós­ent í hag­fræði við Háskóla Íslands, segir að stjórn­völd verði að sýna frum­kvæði og und­ir­búa þjóð­ina fyrir líf eftir afnám fjár­magns­hafta. Þjóðin verði að vera með í afnáminu og mik­il­vægt sé að umræðan fari fram fyrir opnum tjöld­um. Þetta kemur fram í Frétta­blað­inu í dag.

Þar er haft eftir Ásgeiri að ekki sé hægt að afnema höft "nema sleppa krón­unni frjálsri og þá mun hún hækka eða lækka, sem getur orsakað verð­bólgu. Það þarf ekki mikið geng­is­fall til að ýta ­mörgum íslenskum heim­ilum út í nei­kvæða eig­in­fjár­stöð­u. ­Meg­in­hluti af lánum heim­il­anna er verð­tryggður og geng­is­lán og verð­tryggt lán er nokkurn veg­inn sama lán­ið. Það þarf að und­ir­búa almenn­ing fyrir þetta og und­ir­búa stofn­ana­kerfið þannig að þetta sé ein­fald­lega póli­tískt mögu­leg­t."

Ásgeir telur að ekki sé mikið að ger­ast í afnámi hafta og að engar til­lögur hafi verið settar fram frá því að Aljþóða­gjald­eyr­is­sjóð­ur­inn hvarf frá Íslandi.  "Það eru sex ár frá hrun­inu. Sú afsökun að við séum að setja höft út af fjár­mála­á­falli er ekki lengur fyrir hendi. Það er talað um að afnema höft­in, en ekk­ert í okkar gerðum bendir til þess að það sé að fara að ger­ast," segir Ásgeir.

Góðar ytri aðstæður til hafta­af­náms

Í hádeg­inu í gær stóðu stjórn­ar­and­stöðu­flokk­arnir á Alþingi fyrir fundið um afnám hafta. Ásgeir var frum­mæl­andi á fund­inum ásam­t ­Sig­ríði Bene­dikts­dótt­ur, hag­fræð­ingi hjá Seðla­bank­an­um, og Ólafi Darra Ólafs­syni, hag­fræð­ingi hjá ASÍ. Í máli þeirra allra kom fram að ytri aðstæður fyrir losun hafta væru góðar um þessa mund­ir. Litlir hvatar væru fyrir fjár­festa að færa fjár­fest­ingar sinnar til ann­arra landa þar sem t.d. ávöxtun á sumum flokkum rík­is­skulda­bréfa er nei­kvæð.

Aðstæður í íslensku hag­kerfi hafa einnig á margan hátt verið góðar und­an­farin ár fyrir skref í átt að losun hafta. Verð­bólga hefur til að mynda verið mjög lág um nokk­urt skeið og stöð­ug­leiki ríkt. Höftin spila þar stórt hlut­verk enda verja þau t.d. Ísland frá stórum sveiflum í gjald­miðl­in­um.

Í frétta­skýr­ingu í Kjarn­anum fyrr í þessum mán­uði var meðal ann­ars fjallað um hvernig heim­ili og fyr­ir­tæki gætu brugð­ist við losun hafta. Þar sagði að á end­anum sé það alltaf póli­tísk aðgerð stjórn­mála­manna að rýmka eða afnema fjár­magns­höft, enda eru þau bundin við laga­texta sem Alþingi sam­þykkti inn í lög.