Til Umboðsmanns skuldara leitar fjöldi fólks sem uppgvötar seint og um síðir að það átti ekki fyrir lánum sem það tók. Afleiðingarnar geta verið alvarlegar og vanskilin kostnaðarsöm. Það er mikilvægt að lántaki velti fyrir sér hvort hann hafi efni á að taka lán.
Þetta sagði Svanborg Sigmarsdóttir, upplýsingafulltrúi Embættis umboðsmanns skuldara, á pop-up ráðstefnu í tilefni af Alþjóðlegri fjármálalæsisviku. Hægt er að sjá erindi Svanborgar hér, á vef RÚV.
Hún sagði að vissulega taki fólk stundum lán fyrir stærri hlutum og fjárfesti í fasteign eða námi. „En stundum hækkum við líka yfirdráttarheimildina því það voru ofboðslega fallegir skór sem við sáum. Þá þurfum við að velta fyrir okkur hvort við eigum efni fyrir láninu. Getum við greitt af láninu á gjalddaga?“
Svanborg sagðist oft heyra fólk segja að það hafi svo lágar tekjur að það geti ekki lagt fyrir á mánuði, hvorki fimm þúsund krónur né hærri upphæðir. „En ef það er hugsunin, að þú getir ekki lagt fyrir fimm þúsund krónur, þá hefur þú heldur ekki efni á að taka lán þar sem afborganir á mánuði eru fimm þúsund krónur,“ sagði hún.
Bókhald gefur yfirsýn
Helsta ráðið sem Svanborg gaf áhorfendur var að halda heimilisbókhald. „Við gerum okkur ekki alveg grein fyrir því hvað við kostum. Þá er gott að halda heimilisbókhald og vita hversu miklu við eyðum. Þegar við uppgvötum að framfærslan dugir ekki fyrir því sem við viljum eyða í, þá getum við tekið lán til að brúa bili. En þá tvöföldum við bara vandann,“ sagði hún og talaði fyrir sparnaði, með því að skoða bókhaldið og sjá hvar megi draga úr útgjöldunum.
Hjá Umboðsmanni skuldara er gert ráð fyrir að framfærslukostnaður einstaklings sé um 150 þúsund krónur á mánuði, að undanskilinni húsnæðisleigu eða afborgun af húsnæðislán.
