Jón Ásgeir Jóhann­es­son, sak­born­ingur í Aur­um-­mál­inu og eig­in­maður stærsta eig­anda 365-miðla, sakar Kol­bein Ótt­ars­son Proppé, blaða­mann Frétta­blaðs­ins, um að falla í "djúpan pytt yfir­borðs­blaða­mennsku" í grein sem hann birtir á Vísi.is í dag. Bæði Frétta­blaðið og Vís­ir.is eru í eigu 365-miðla. Í yfir­borðs­blaða­mennsku felst að "blaða­menn ­skrifa fréttir án þess að reyna að gægj­ast undir yfir­borðið til að koma auga á kjarna máls­ins. Oft felur þetta í sér að blaða­menn taka gagn­rýn­is­laust við texta frá þriðja aðila og birta. Ein­hverjir hafa kallað slíka blaða­mennsku „krana­blaða­mennsku," segir Jón Ásgeir.

Grein Jóns Ásgeirs er skrifuð í kjöl­far þess að Kol­beinn gagn­rýndi hann fyrir grein sem birt­ist í Frétta­blað­inu á mánu­dag þar sem hann sagði ákæru­valdið ætla að "koma mér í fang­elsi hvað sem það kostar“. Þar stóð að á­kæru­valdið hefði eytt millj­örðum króna af fé íslenskra skatt­greið­enda síð­ustu 13 ár til að reyna að reyna að finna ein­hvern glæp svo hægt sé að taka hann úr umferð. Í grein­inni á mánu­dag sagði Jón Ásgeir sér­stakan sak­sókn­ara vera óheið­ar­legan emb­ætt­is­mann sem hefði fengið að ljúga með blessun Hæsta­rétt­ar. Vís­aði hann þar til þess að Ólafur Þór Hauks­son, sér­stakur sak­sókn­ari, sagð­ist ekki hafa vitað að Sverris Ólafs­son, einn með­dóm­ara í Aur­um-­mál­inu, sé bróðir Ólafs Ólafs­son­ar, sem var dæmdur til þungrar refs­ingar í Al Than­i-­mál­inu svo­kall­aða.

Hæsti­réttur ómerkti dóm­inn í Al Than­i-­mál­inu á grund­velli ummæla sem Sverrir lét falla í fjöl­miðlum í kjöl­far dóms­ins. Í nið­ur­stöðu Hæsta­réttar segir að hann telji „óhjá­kvæmi­legt að virtum atvikum máls­ins að líta svo á að ummæli með­dóms­manns­ins gæfu til­efni til að draga með réttu í efa að hann hefði verið óhlut­drægur í garð ákæru­valds­ins fyrir upp­kvaðn­ingu hér­aðs­dóms­ins.“

365 miðlar á bæði Vísi.is og Frétta­blað­ið.

Ef það gengur og hljómar eins og önd

Kol­beinn setti gagn­rýni sína fram í dálk­inum "Frá degi til dags" í Frétta­blað­inu í gær. Þar sagði Kol­beinn Jón Ásgeir hafa málað upp mynd af nið­ur­stöðu Hæsta­réttar í sínum eigin lit­um. Og að sú mynd væri röng. „Á grein Jóns Ásgeirs er hins veg­ar ekki annað að skilja en að dóms­­kerfið í heild sinni starfi í og með til að koma hon­um í fang­elsi. Ensk­ur máls­hátt­ur seg­ir eitt­hvað á þá leið að ef það geng­ur eins og önd og hljóm­­ar eins og önd þá sé lík­­­leg­­ast um önd að ræða. Þann ágæta máls­hátt má heim­­færa á væn­i­­sýki[...]Ef Jón Ásgeir vill kenna ein­hverj­um um að Hæstirétt­ur vís­aði mál­inu heim í hérað er Sverr­ir Ólafs­­son nær­tæk­­asti kost­­ur­inn. Um­­mæl­in sem Hæstirétt­ur bygg­ir nið­ur­­­stöðu sína á lét hann falla í við­tali við RÚV og þar sak­aði hann sér­­stak­an sak­­sókn­­ara um „ör­vænt­ing­­ar­­full­ar og jafn­­vel óheiðarleg­ar aðgerð­ir“ og ým­is­­legt fleira. Sag­an á mög­u­­lega eft­ir að dæma það sem eitt af verstu við­töl­un­um, að minnsta kosti hafði það tölu­verðan kostnað í för með sér þar sem nú hefst mála­­rekst­ur á ný," sagði Kol­beinn.

Segir blaða­mann Frétta­blaðs­ins stunda "krana­blaða­mennsku"

Jón Ásgeir bregst við þessum skrifum í dag með því að birta grein á Vísi.­is. Grein­in, sem ber fyr­ir­sögn­ina "Lygi sak­sókn­ara er kjarni máls­ins" er svohljóð­andi:

"Yf­ir­borðs­blaða­mennska er stundum of ráð­andi hér á Íslandi. Yfir­borðs­blaða­mennska felst gjarnan í því að blaða­menn skrifa fréttir án þess að reyna að gægj­ast undir yfir­borðið til að koma auga á kjarna máls­ins.

Kol­beinn Ótt­ars­son Proppé, blaða­maður Frétta­blaðs­ins.

Oft felur þetta í sér að blaða­menn taka gagn­rýn­is­laust við texta frá þriðja aðila og birta. Ein­hverjir hafa kallað slíka blaða­mennsku „krana­blaða­mennsku“.

Kol­beinn Ótt­ars­son Proppe, blaða­maður Frétta­blaðs­ins og stak­steina­höf­undur Morg­un­blaðs­ins féllu í djúpan pytt yfir­borðs­blaða­mennsku í gær, þegar þeir fjöll­uðu um grein mína, sem birt­ist í Frétta­blað­inu sl. mánu­dag. Það er raunar ekki nýlunda að stak­steina­skrif risti grunnt.

Kjarni máls­ins í grein minni er þessi:

• Sér­stakur sak­sókn­ari laug upp á einn virtasta hér­aðs­dóm­ara lands­ins.

• Sú saga sér­staks sak­sókn­ara að honum hafi ekki verið kunn­ugt um tengsl með­dóm­ara við Ólaf Ólafs­son stenst engan veg­inn.

• Við lygar sér­staks sak­sókn­ara, eftir að málið var flutt og dæmt, reidd­ist umræddur með­dóm­ari þar sem ósönn ummæli sér­staks vógu gegn æru hans.

• Umræddur með­dóm­ari lýsti áliti sínu á fram­ferði sak­sókn­ar­ans eftir að málið hafði verið dæmt.

• Það er ekki sann­gjarnt gagn­vart þeim aðilum sem sýkn­aðir hafa verið að láta þá ganga í gegnum nýja máls­með­ferð.

Hæsti­réttur vís­aði til ummæla með­dóm­ar­ans eftir að lygar sér­staks sak­sókn­ara birt­ust opin­ber­lega og taldi þau ummæli valda van­hæfi dóm­ar­ans. Þetta er frá­leit rök­semda­færsla hjá Hæsta­rétti þar sem ummæli dóm­ar­ans eiga rætur sínar að rekja til lyga sak­sókn­ar­ans eftir að dómur féll um að honum hafi verið ókunn­ugt um teng­ingar dóm­ar­ans. Þannig eru lygar sak­sókn­ara kjarni þessa máls.

Það er svo með full­komnum ólík­indum að Hæsti­réttur skuli meta dóm­ara van­hæfan vegna ummæla sem hann lætur frá sér eftir að dómur fellur vegna atvika sem áttu sér stað eftir að dómur féll. Þessi sami Hæsti­réttur sá ekk­ert van­hæfi hjá með­dóm­ara, sem varð fyrir alvar­legum fjár­hags­legum skakka­föllum í við­skiptum við Kaup­þing og dæmdi svo helstu stjórn­endur Kaup­þings í margra ára fang­elsi.

Þess vegna vís­aði yfir­skrift greinar minnar til þess að sér­stakur sak­sókn­ari hefði logið með blessun Hæsta­rétt­ar.

Það má svo spyrja þeirrar spurn­ingar hvort þum­al­putta­reglan hjá Hæsta­rétti sé sú að hér­aðs­dóm­arar séu van­hæfir ef þeir sýkna en hæfir ef þeir sak­fella?"