Nán­asta teng­ing mín við Baltasar Kor­mák er sú að einu sinni skírði ég kan­ínu í höf­uðið á hon­um. Þetta var um jólin 1995 og ég var nýorð­inn ell­efu ára. Aðfanga­dagur hafði liðið eins og aðrir aðfanga­dagar á undan honum en um kvöldið sviptu for­eldrar mínir hul­unni – bók­staf­lega – af því sem gerði hann sér­stak­lega eft­ir­minni­legan: stein­grárri dverg­kan­ínu sem hímdi á sag­beði í rimla­búri á stærð við koff­ort og starði stjörf í augun á nýjum hús­bónda sín­um, yfir­spenntum og háværum krakka með minni ábyrgð­ar­til­finn­ingu en lög­reglan í Vest­manna­eyj­um.

Kvöldið áður hafði kvik­myndin Agn­es, með Baltasar Kor­máki í aðal­hlut­verki, verið frum­sýnd á Íslandi. Ég var í besta falli laus­lega með­vit­aður um það og vissi lítið ef nokkuð um hina mynd­ina sem Baltasar hafði leikið í, eró­tísku moð­suð­una Vegg­fóð­ur. Ég hafði hvor­uga séð, enda hefði það verið korter í barna­vernd­ar­mál, og hef raunar ekki enn. En ég hafði greini­lega heyrt á þennan unga leik­ara minnst og fund­ist nafnið reffi­legt, vegna þess að þegar kom að því að velja karlkan­ín­unni í búr­inu nafn komu bara tvö til greina: Baltasar og Kor­mák­ur. Og Kor­mákur varð ofan á.

Okkur Kor­máki varð vel til vina þótt hann væri ótta­legt skað­ræði og það mætti ekki hleypa honum út úr búr­inu án þess að hann færi um gólf­teppið í her­berg­inu eins og íslensk sauð­kind um gróið hálendi og skildi eftir striga­bera bletti í öllum hornum á milli þess sem hann legði sig í lífs­hættu með því að naga sig alla leið inn að vír í straum­tengdum raf­magns­snúr­um.

Strax sum­arið eftir upp­götv­að­ist að systir mín var með ofnæmi fyrir öllu sem hreyfð­ist og þess vegna gátu sam­vistir okkar Kor­máks ekki orðið lengri; þótt hann hefði stálp­ast tölu­vert á þessu hálfa ári tókst mömmu að tala gælu­dýra­búð­ina inn á að taka við Kor­máki aftur og þar var honum troðið full­vöxnum í búr með til­von­andi gælu­dýrum sem hann vildi lítið sælda saman við. Næst þegar frétt­ist af Kor­máki hafði hann fót­brotið naggrís og drepið kan­ínu­unga og verið færður á ein­hvers konar ein­angr­un­ar­gang í dýra­búð­inni fyrir lít­il, óstýri­lát nag­dýr. Síðan hef ég ekk­ert meira fregnað af örlögum Kor­máks, sem þýðir að hann er a.m.k. ekki á barmi heims­frægðar eins og nafni hans Baltasar. Ólíkt höf­umst við jú öll að.

Tár úr stein­vegg

Þessi kynni mín og kan­ínu­ræksn­is­ins kveiktu hvorki né slökktu áhuga minn á dýra­rík­inu. Hann var til staðar áður, þegar ég drakk í mig fróð­leik­inn úr Heims­meta­bók dýr­anna um leið og ég lærði að lesa, og hann er það enn þegar ég eyði heilu and­vökunótt­unum í að plægja mig í gegnum Wikipedi­u-­síður um lauf­hala­eðl­ur, hnubba og klið­erni og dreg allt sam­ferða­fólk mitt með mér í dýra­garða hvar sem ég drep niður fæti í útlönd­um. Dýr eru merki­leg og þau eru eig­in­lega miklu merki­legri en við sem erum bara ein teg­und á meðan þau eru millj­ón­ir.

Dýra­dá­lætið á sér líka þá dökku birt­ing­ar­mynd að stundum þykir mér vænna um dýr en menn. Það er til dæmis mun auð­veld­ara að kreista úr mér tár yfir kvik­mynd með því að láta dýr kvelj­ast í henni en menn (ég mæli með að Baltasar geri næst mynd um fíla­hjörð sem drepst úr hita í leið­angri á Kilimanjaro, hún þarf ekki að vera sann­sögu­leg).

Ég man eftir sjón­varps­mynd um gælu­hjört sem ung­ur, sorg­mæddur dreif­býl­is­drengur tók undir vernd­ar­væng sinn en þurfti á end­anum að lóga þegar hjört­ur­inn hafði trekk í trekk étið alla upp­sker­una á bæn­um. Myndin var ömur­leg en tárin smokr­uðu sér engu að síður út úr augn­krók­unum eins og straumur af agn­arsmáum selskópum í gegnum illa hlað­inn grjót­vegg. Sam­úðin með svöngu sjálfs­þurft­ar­bænd­unum var hins vegar eng­in. Ég er mað­ur­inn sem hélt með fugl­unum í The Birds.

Raun­veru­leik­inn er skepna

Sem dýra­vinur er ég hins vegar stundum neyddur til að horfast í augu við óþægi­legar stað­reyndir sem opin­bera hvað ég hef mót­sagna­kennd við­horf til lífs­ins, eins og reyndar allir ef vand­lega er að gáð.

Stundum er ég til dæmis minntur á að dýrum finnst ekki jafn­gaman og mér í dýra­görð­um, að dýra­garðar hafa ekki pláss fyrir öll afkvæmin sem fæð­ast þar og að það er ekki hægt að sleppa þeim öllum út í nátt­úr­una, að kjúkling­ur­inn sem ég borða með bestu lyst var líka einu sinni dýr og leið lík­lega mjög illa á með­an, að dýra­teg­undir deyja út á hverju ári, að bros­andi menn saga hausa af ljónum og horn af lif­andi nas­hyrn­ingum sér til skemmt­unar og/eða í gróða­von – og að sum dýr fót­brjóta naggrísi.

Sumt af þessu truflar mig minna en ann­að, hvort sem það er rök­rétt eða ekki – þannig er ég bara og þannig erum við öll. Ég get horft í gegnum fingur mér með dýra­garð­ana, ég mun lík­lega éta kjöt til dauða­dags og aldrei missa svefn yfir aðbún­aði ali­fugla frekar en til­rauna­músa. Og þótt ég styðji ekki beint að naggrísir séu fót­brotnir þá áfellist ég ekki Kor­mák eða önnur ofbeld­is­dýr. Á móti kemur að ég væri fáan­legur til að gefa af mér annan hand­legg­inn ef hann kæmi ein­hvers staðar að gagni við að upp­ræta veiði­þjófnað og sporna gegn því að dýra­teg­undir hverfi af yfir­borði jarðar (eða að minnsta kosti láta hluta af Dom­in­o's-­sjóðnum mínum renna til þess). Ég hef ekk­ert absalút sið­ferði og nenni ekki að koma mér því upp, ég hef bara til­finn­ingar og þær stang­ast stundum á.

Kannski þýðir það að ég sé hræsnari. Ég er bara að reyna að koma til dýr­anna eins og ég er klæddur (sorrí með þenn­an).