Ef nýr samn­ingur Íslands og Evr­ópu­sam­bands­ins um við­skipti með land­bún­að, sem um samd­ist í vik­unni, tekur gildi gæti verð á vissum inn­fluttum mat­vörum lækkað um tugi pró­senta. Sam­hliða gild­is­töku samn­ings­ins mun inn­flutn­ings­kvóti Íslend­inga á lamba­kjöti inn á innri markað Evr­ópu, næstum tvö­faldast, fara úr 1.850 tonnum á ári í 3.350 tonn. Íslenskir fram­leið­endur Skyrs fá auk þess að flytja út tíu sinnum meira en áður inn á mark­aði í Evr­ópu­sam­bands­lönd­un­un­um. Í dag mega þeir selja 380 tonn af skyri þar án tolla en það magn fer upp í 4.000 tonn með nýja samn­ingn­um. Frá þessu er greint í Morg­un­blað­inu í dag. 

Til­kynnt var um það á fimmtu­dag að nýir ­samn­ingar Íslands og Evr­ópu­sam­bands­ins um við­skipti með land­bún­að­ar­vörur hefðu náðst á samn­inga­fundi sem staðið hafði í tvo daga í Reykja­vík. í til­kynn­ingu sagði að "samn­ing­arnir munu stuðla að auknu vöru­úr­vali og lægra vöru­verði á Íslandi til hags­bóta fyrir neyt­end­ur. Jafn­framt fela samn­ing­arnir í sér veru­leg ný tæki­færi fyrir útflytj­end­ur." Vonir standa til að samn­ing­arnir geti tekið gildi í árs­lok 2016 eða byrjun árs 2017, að feng­inni stað­fest­ingu stofn­ana ESB og Íslands.

Kjúklinga­bændur ásaka stjórn­völd um "bak­tjald­ar­makk"

Þar er meðal ann­ars rætt við Sindra Sig­ur­geirs­son, for­mann Bænda­sam­tak­anna, sem segir jákvætt að fá auk­inn aðgang að innri mark­aði Evr­ópu­sam­bands­ins. Þó sé ljóst að staðan verði erfið fyrir sumar búgrein­ar, meðal ann­ars ali­fugla- og svína­rækt. Kvótar á inn­flutn­ing kjúklinga um nán­ast fjór­fald­ast með nýja sam­komu­lag­inu auk þess sem heim­ilt verður að flytja inn 200 tonn af líf­rænum alífugl­um, en inn­flutn­ingur á þeim er óheim­ill í dag. Þá mun íslenskum inn­flytj­endum vera heim­ilt að flytja inn sjö sinnum meira nauta­kjöt en þeir gera í dag og 3,5 sinnum meira svína­kjöt. Auk þess verða heim­ildir til að flytja inn osta stór­aukn­ar.

Ingi­mundur Berg­mann, for­maður Félags kjúklinga­bænda, gagn­rýnir vinnu­brögð stjórn­valda harð­lega í sam­tali við blað­ið. "Þetta er bak­tjalda­makk. Það var látið í veðri vaka við okkur að þetta væri í und­ir­bún­ingi og hugs­an­lega inni í mynd­inni, ekki að málið væri komið á þetta stig."

Versl­unin sátt en vill meira

Tals­menn versl­un­ar­innar á Íslandi eru hins vegar mun kát­ari með breyt­ing­arn­ar.  Finnur Árna­son, for­stjóri Haga, segir breyt­ing­arnar frá­bærar fréttir fyrir neyt­endur og versl­un­ina. Þær geti lækkað verð á ákveðnum vöru­teg­undum um tugi pró­senta. En eigi þó eftir að taka  mjög stór skref í þessum efn­um. "Okkur sýn­ist sem breyt­ing­arnar nái ekki til allra unn­inna land­bún­að­ar­vara. Sam­kvæmt mínum upp­lýs­ingum hafa breyt­ing­arnar þannig ekki áhrif á skinku, parmesa­nost og pylsur almennt, svo dæmi sé tek­ið. Þetta eru ef til vill minni breyt­ingar en vænt­ingar stóðu til varð­andi unnar land­bún­að­ar­vör­ur."

Gæti aukið verð­bólgu

Ingólfur H. Bend­er, for­stöðu­maður Grein­ingar Íslands­banka, segir að óljóst sé hversu mikið verð á mat­vöru muni lækka. Afnám tolla, sem sé lækkun óbeinna skatta, leiði til lægra verðs og auki kaup­mátt. Aðgerðið sé hins vegar einnig eft­ir­spurn­ar­hvetj­andi fyrir hag­kerf­ið, ef ekki komi til mót­væg­is­að­gerðir af hálfu stjórn­valda. "Án mót­væg­is­að­gerða hefur þetta þannig þenslu­á­hrif fyrir hag­kerfið á tímum þegar spenna er í kerf­inu. Þau áhrif eru til að auka verð­bólg­una."