Gylfi Ingva­son, tals­maður starfs­manna í álveri Rio T­into Alcan í Straums­vík, segir að fjöldi fólks hafi verið í sam­bandi við hann ­upp á síðkastið vegna orðróms um að Rio Tinto hafi aðrar fyr­ir­tætl­anir með­ raforku sem fyr­ir­tækið kaupir af Lands­virkjun en að nýta hana í álf­ram­leiðslu. „Þeir lok­uðu álveri í Englandi og fengu hærra verð fyrir að selja raf­ork­una ann­að. Það er verið að líta til þess að umræðan um raf­orku­streng­inn sé komin lengra og að Rio Tinto Alcan horfi til þess að nota raf­ork­una í eitt­hvað annað en í ál­ver­ið. Þeir fái meira fyrir ork­una þegar sæstreng­ur­inn verður kom­inn, á ein­hverjum tíma­punkt­i,“ segir Gylfi við Morg­un­blaðið í dag.

Kjara­við­ræður starfs­manna álvers­ins eru í algjöru­m hnút, en verk­fall starfs­manna á að hefj­ast mið­viku­dag­inn 2. des­em­ber. Verði af því mun álver­inu loka og for­svars­menn þess hafa sagt opin­ber­lega að svo ­kostn­að­ar­samt sé að end­ur­reisa álverið að mögu­lega verði það ekki opnað á ný fari sem horf­ir.

Við­ræðu­að­ilum deilir ein­ungis á um eitt atriði: Rio T­into Alcan vill fá að nýta sér nýjar heim­ildir til að gera hluta starfs­manna ­sinna að verk­tök­um. For­svars­menn fyr­ir­tæk­is­ins segja að um 32 störf starfs­manna sé að ræða en verka­lýðs­hreyf­ingin segir það vera van­mat, störfin séu nær 100.  

Í Morg­un­blað­inu segir Gylfi að séu störfin um 30 þá ­sæti það furðu furðu að fyr­ir­tækið standi og falli með því að því verði gert kleift að ráða verk­taka í stað starfs­manna. Hann spyr af hverju Rio Tinto Alcan hafi þá ekki gert slíkar kröfur til stjórn­enda, en búið er að ganga frá­ ­samn­ingum við stjórn­endur og milli­stjórn­endur Rio Tinto Alc­an.

Gylfi segir að starfs­menn ætli ekki að láta und­an­ ­kröfum fyr­ir­tæk­is­ins þótt sú afstaða kunni að kosta störf allar starfs­manna þess. „Þá er fyr­ir­tækið búið að taka ákvörðun og notar kjara­deil­una til að loka ­fyr­ir­tæk­inu. Það getur ekki verið að kjara­deilan valdi þess­ari stöðu í mál­in­u, það er alveg úti­lok­að.“ 

Með raf­orku­samn­ing til 2036

Stjórn­endur Rio Tinto Alcan hafa til­kynnt bæj­ar­yf­ir­völdum í Hafn­ar­firði um að mögu­lega gæti álverið lokað var­an­lega ef til verk­falls kemur með til­heyr­andi fram­leiðslu­stoppi í álver­in­u. 

Það gæti reynst afar kostn­að­ar­samt fyrir fyr­ir­tæk­ið, þar sem móð­ur­fé­lags­á­byrgð er á umsömdum raf­orku­kaupum fyr­ir­tæk­is­ins, sam­kvæmt nýlegri umfjöllun Við­skipta­blaðs­ins, en samn­ingur við Lands­virkjun gildir út árið 2036.

Rio Tinto hefur gengið í gegnum mikið hag­ræð­ing­ar­ferli á heims­vísu í álf­ram­leiðslu sinni, vegna erf­iðra ytri aðstæðna. Frá árinu 2009 hefur fyr­ir­tækið lokað fjórum álverum og selt eign­ar­hluti í fjórum til við­bót­ar. 

Guð­mundur Ragn­ars­son, for­maður félags vél­stjóra og málm­tækni­manna (VM), er á meðal þeirra sem hefur gagn­rýnt afstöðu Rio Tinto Alcan harð­lega, og meðal ann­ars sagt að fyr­ir­tækið sé alræmt á heims­vísu sem „alþjóð­legur auð­hringur“ sem svíf­ist einskis í hags­muna­bar­áttu sinn­i. „Um hvað snýst deilan í ÍSAL í raun? Hún snýst um alþjóða­væð­ingu auð­hringa sem beita öllum ráðum til að sjúga eins og þeir geta út úr þeim hag­kerfum sem þeir starfa í, með því að greiða lág laun, helst enga skatta né aðrar skyld­ur,“ skrif­aði Guð­mundur í pistli á vef VM fyrir helgi.