Árið er 1998. Ég er fimmtán ára og drottn­ing alheims­ins, buffaló­skóuð og vara­lita­blý­önt­uð. Ég hangi í sjoppum og stiga­göng­um, blá af kulda í sleik bak við kirkj­una. Eins og jafn­aldrar mínir ferð­ast ég jafnan í flokki, hettu­peysu­klæddum og ósnert­an­legum eins og yfir­leitt á við um ung­linga. Eng­inn óvinur fær mig sigrað þar. Nema auð­vitað mamma, sem skipar mér heim klukkan hálf­tólf. Ég kveð því flokk­inn minn og rölti heim á leið, gegnum götur og gerði hins öspum vaxna Smá­í­búða­hverf­is. Eftir því sem ég fjar­lægist Gríms­bæj­ar­sjopp­una og kunn­ug­legan horm­ónaklið félag­anna er eins og kúlið fjari smátt og smátt út. Strætin sem í góðra vina hópi og dags­birtu eru vina­leg og björt verða skyndi­lega drunga­leg og illa lýst og aspirnar ófrýni­legar og árása­gjarnar eins og í hryll­ings­mynd. Ég arka minn veg og horfi dálítið stjörf beint af augum án þess að gjóa augum inn í garð­ana sem án efa hafa að geyma hverskyns for­ynjur og óhugn­að. Krækl­ótt lim­gerðin virð­ast sér­hönnuð til að hylja annað eins. Bíl­arnir upp við gang­stétt­ina eru einnig lík­legir til að hýsa mis­ind­is­menn af verstu gerð sem kippa mér upp í til sín og þar með er minni sögu lok­ið. Áfram strunsa ég, á göt­unni miðri því ég ímynda mér að Foss­vogs­flass­ar­inn frægi eigi erf­ið­ara um vik með að stökkva úr runn­unum alla leið þangað án þess að eyði­leggja atriðið sitt. Ein­beitt hugsa ég um eitt­hvað hvers­dags­legt, Fri­ends­þátt síð­ustu helgar eða ömmu og held þannig örvænt­ing­unni í skefj­um. Þegar ég beygi inn göt­una mína fara þó varn­irnar að hrynja og ég byrja að hlaupa. Við það fer sjálf­stjórnin veg allrar ver­aldar og hryll­ings­myndin sem hefur verið að byggj­ast upp í huga mér fer að rúlla fyrir alvöru. Ég þeys­ist niður göt­una með Foss­vogs­flassar­ann sprell­lif­andi á hæl­un­um, svo raun­veru­legan að ég heyri perra­lega frakk­ann hans sveifl­ast í þögn­inni. Ég rétt næ beygj­unni að hús­inu mínu og tek tröpp­urnar í tveimur stökk­um. Buffaló­skórnir gneista þegar ég kasta mér á úti­dyra­hurð­ina og hryn inn um dyrn­ar. Í öruggu skjóli reyni ég að hemja and­ar­drátt­inn og móð­ur­sýkin víkur fyrir vand­ræða­legri rök­hyggju sem nú nær yfir­hönd­inni. Almátt­ugur Oas­is, ef ein­hver sá nú til mín? 

Síðan hef ég farið víða, verið hér og þar. Loft­köst­unum linnti þó síst að grunn­skóla lokn­um. Ég hef henst and­stutt og ærð inn um flestar þær úti­dyr sem mér hafa til­heyrt um ævina. Með aldri og reynslu varð ótt­inn æ rök­studd­ari og það að hlaupa heim með lykla milli hnú­anna varð bein­línis skyn­sam­ara en ekki. Per­ver­tískur anda­drátt­ur­inn hefur elt mig um borg og bý þó vissu­lega sé hann háværastur í mið­borg­inni seint um kvöld, eftir að mann­mergð skemmti­staða slepp­ir. Þar finn ég mig nokkuð örugga í fjöld­an­um, þó með nokkrum und­ar­tekn­ingum sé. Kló­sett skemmti­staða eru til að mynda hreint ekki til þess fallin að vekja upp örygg­is­kennd hjá konu ein­sam­alli, enda reynum við að ferð­ast þangað í hóp­um. 

Ein­hverju sinni ját­aði ég, ögn vand­ræða­leg, þessa hegðun mína í hópi vin­kvenna. Þá kom í ljós að allar þekktu þær vel til­finn­ing­una. Um allan bæ eru konur í leiftr­andi loft­köstum á leið heim til sín, með lykla í annarri hendi og sím­ann til­bú­inn á neyð­ar­núm­eri eða hjá kærasta í hinni. Við hlítum ákveðnum regl­um, horfum ekki beint í augu manna, veljum okkur vel lýstar leiðir og forð­umst skóla­lóðir og almenn­ings­garða í lengstu lög. Flótta­leiðin er alltaf klár, þarna er ljós í glugga og þar munum við dingla ef nauð­syn krefst. Það er jú vernd í augum svo við erum þakk­látar fyrir götur sem eru skipu­lagðar þannig að gluggar hús­anna vísi að göt­unni. Alltaf er þó ein og ein sem ekki kann regl­urn­ar, týn­ist af leið. Eða kannski kann hún regl­urnar en er gómuð þrátt fyrir það, svipað og með antílóp­urnar og ljónin á gresj­un­um. Ein hlýtur að falla í val­inn, ljónin þurfa að éta til að deyja ekki drottni sín­um.

Þannig verður afbrigði­legt ástand að ein­hvers konar normi. Við sættum okkur við að lifa í vörn, segjum dætrum okkar að vara sig í fram­komu og klæða­burði, ergja ekki ljón­in. Firr­ingin varð mér ekki full­kom­lega ljós fyrr en eitt kvöldin þegar dóttir mín, á þrett­ánda ári, hrundi inn um úti­dyrnar að kvöld­lagi. Ótti mæðr­anna eltir dæt­urn­ar, Foss­vogs­flass­ar­inn feykir þeim áfram ára­tugum sam­an. Munum við, um ókomna tíð, ala upp stúlkur sem hend­ast í ofboði inn um úti­dyr?

Árið 2010 settu UN Women af stað alþjóð­legt átak sem mið­aði að því að gera borgir örugg­ari fyrir kon­ur. Í þessu átaki fólst meðal ann­ars að skipu­leggja borgir þannig að karl­menn ættu erf­ið­ara um vik með að ráð­ast á þær. Karl­menn ógna lífi og heilsu kvenna um allan heim. Það er stað­reynd. Kon­ur, hvort sem er í Nýju-Delí eða Reykja­vík, hend­ast í loft­köstum heim til sín á kvöldin af ótta við karl­menn. Í þess­ari full­yrð­ingu felst á engan hátt for­dæm­ing á öllum karl­mönn­um, í reynd er þessi pist­ill skrif­aður af ást til karl­manna. Ég er svo lánsöm að vera umkringd úrvals karl­mönnum sem seint myndu skaða kon­ur. Ég sett­ist niður með nokkrum slíkum og ræddi málið við þá. Í ljós kom að loft­köstin eru ekki ein­skorðuð við kon­ur. Karl­menn hræð­ast líka dimm húsa­sund, þöglar heim­ferðir í gegnum mann­lausa garða. Þar sem við sátum þarna sam­an, þrjár konur og fjórir karl­menn og skegg­ræddum ástandið gátum við þó sam­mælst um eitt; and­ar­drátt­ur­inn sem ógnar lífi okkar og limum er und­an­tekn­ing­ar­lítið úr barka karl­manns.



Við þurfum að end­ur­skil­greina karl­mennsku. Stál og hnífur er merki sem við hefðum átt að leggja niður um svipað leyti og birnir hættu að vera raun­veru­leg ógn. Ást og blíða mun hins vegar bjarga heim­in­um. Ofur­karl­mennska og hetju­dýrkun eru að sökkva þessu skipi. 

Samt stökkva haukar heims­ins enn sem fyrr á þessa einu aðferð sem þeir kunna. Við höfum lítið lært. Enn sem fyrr er árás­ar­girni upp­hafin sem ákjós­an­legur karl­mennsku­eig­in­leiki og svo undrum við okkur á því hvers vegna drengirnir okkar nauðga og berja. Við, sem af umtals­verðri natni höfum búið okkur til sam­vit­und í eternum á nokkrum árum, hljótum að geta samið um örfá atriði. Það þarf hreint ekki að vera leið­in­legt að hætta að drepa, svelta, pynta og mis­nota. Okkar mun eftir sem áður bíða ærinn starfi og skemmt­un, við­hald og umbæt­ur. Enn verður rifist, elskað, tal­að, ort, sung­ið, dans­að, fatt­að, runnið saman og sund­ur. Tjóðrum ofbeldið og árás­argirn­ina, fjötrum orm­inn blinda og brjál­aða.