Í fyrra­sumar fórum við unnusti minn til Kól­umbíu. Umræddur unnusti er afskap­lega afslöppuð týpa og í raun og sanni hold­gerv­ingur hins alís­lenska „þetta-reddast“ hugs­un­ar­hátt­ar, guð blessi hann. Yfir mig ást­fang­in, sönglandi hak­una mata­ta, lagði ég því upp í ögn óskipu­lagt ferða­lag til einkar hættu­legs lands því skipu­lag skemmir flippið og lífið er best ef það bara ger­ist. Til að byrja með ferð­uð­umst við með inn­fæddum vinum og allt gekk vel. Nokkrar vikur inn í fríið ákváðum við að spreyta okkur upp á eigin spýtur og skoða Kól­umbíu (nánar til­tekið Medellín, fyrrum fjórðu hættu­leg­ustu borg heims) alein. Og vegna þess að það er leið­in­legt og leim að bóka hostel fyr­ir­fram og allt redd­ast á end­anum end­uðum við sveitt og sól­brunnin eitt kvöldið í einkar vafasömu hverfi, bank­andi á járnriml­aðan glugga grát­biðj­andi um gist­ingu. Risa­vax­inn tattú­ver­aður maður (sem næsta dag fann mig á instagram og lækar núna flestar mynd­irnar mín­ar, líka af börn­unum mínum og mömmu) aumkvaði sig yfir okkur og splæsti á okkur koju í her­bergi fyrir átta þar sem franskur illa lykt­andi bak­poka­ferða­langur reykti gras út um járnriml­ana og óhljóðin að utan hrelldu mig til um það bil fjögur þar sem ég kúrði mig and­stutt og skjálf­andi í blett­óttu lak­in­u. 

Um morg­un­inn þar sem við sátum ósofin og útúr tremmuð á næsta McDon­alds stað á meðan borg­ar­löggan hirti upp lík næt­ur­innar allt um kring horfði unnust­inn á mig glaður og íslenskur í aug­unum og sagði: ,,Sko! Þetta redd­að­ist allt!” Grimmd­ar­leg glápti ég til baka á hann og sam­þykkti bitur að jú, vissu­lega væri ég þakk­lát fyrir að státa enn af öllum líf­færum mínum en að öðru leyti gæti þessi sól­ar­hringur alls ekki flokk­ast sem gott redd. Ótal ámóta upp­á­komur (sumar hverjar sem inni­héldu æsta pimpa í Bógóta og tjald­gist­ingu við hlið­ina á stærðar krókó­díl) áttu sér síðan stað í þessu fríi sem trú­lega myndi fremur flokk­ast sem Sur­vi­vor þáttur en róm­an­tískt getaway.

Það redd­ast nefni­lega alls ekki allt. Þetta redd­ast er mesta lygi Íslands­sög­unn­ar. Flest redd­ast ekki, í það minnsta ekki af sjálfu sér. Ef það redd­ast er það vegna þess að ein­hver reddar því fyrir þig eða vegna þess að þú ert hepp­inn. Yfir­leitt er líka um skíta­mix að ræða sem á end­anum lið­ast í sundur fyrir aug­unum á þér. Þetta redd­ast þýðir þannig alls ekki að allt hafi farið á besta veg. Það þýðir að þú hafir lifað af. 

 Við sem þjóð státum okkur hins vegar af þessu reddi. Við útskýrum hug­takið stolt fyrir ringl­uðum túristum eins og um þjóð­ar­ger­semi sé að ræða, ein­stakt æðru­leysi og leið til að lifa af í erf­iðum aðstæð­um, dýr­mætan eig­in­leika sem við höfum þróað með okkur and­spænis eilífri útrým­ingarógn með spú­andi eld­fjöll allt um kring. Vol­vokeyr­andi jakka­fata­klæddi Íslend­ingur nútím­ans sem rétt svo kann­ast við harð­neskju íslenskrar nátt­úru af hrím­inu á bíl­rúð­unni sinni afsakar í þeim anda verð­tryggðu lánin sín til fjöru­tíu ára, enda alinn upp af þjóð sem harð­neitar að horfa lengra en eina ver­tíð fram í tím­ann. Hann sættir sig orða­laust við að þurfa alls ólíkt þegnum ann­arra þjóða að taka lán án þess að hafa hug­mynd um hversu mikið hann muni á end­anum borga og unir sér glaður í umferð­ar­hnút á Hring­braut­inni sem ætlað var að ramma inn borg­ina, hönnuð í sér­ís­lenskri nút­vit­und síns tíma. Brautin sú inn­rammar í dag fátt fleira en flug­völl og mið­borg­ar­nefnu yfir­fulla af fólki í úti­vist­ar­göllum með götu­kort fyrir vit­u­m. 

Við hendum upp nýjum hverfum á svip­uðum hraða og tekur kan­ínur að fjölga sér, hugum lítt að skipu­lags­vinnu og hrúgum inn í landið túristum án þess að eiga fyrir þá lög­legt gisti­pláss eða sal­ern­is­að­stöðu en hrellum air­bnb dón­ana og úthrópum fyrir að eyði­leggja hip­ster­astemm­ing­una í mið­bæn­um. Þetta-redd­ast syndrómið reyna yfir­völd þó á sama tíma mark­visst að rækta á ýmsan hátt, til að mynda með ein­stæðri lög­gjöf sem hvetur til kenni­tölu­flakks því þetta redd­ast alltaf allt og aðrir taka skell­inn. Við erum smá eins og trú­gjarnir með­limir ein­hvers heimsenda­költs sem ekki finnst taka því að klæða sig á morgn­ana því arma­geddon er hvort eð er í nánd.

Ég hef næst­kom­andi mánu­dag kennslu í grunn­skóla hér í borg eftir tveggja ára hlé. Að snúa til baka í kennslu í dag er smá eins og að ákveða skyndi­lega að snúa við í barna­deild­inni í Ikea og labba til baka á móti straumn­um, gegn örvun­um. Það eru nefni­lega allir að flýja skip­ið. Allir eru á leið­inni niður rúllu­stig­ann, spenntir fyrir góða stöff­inu á neðri hæð­inni en þú ætlar aftur í bað­inn­rétt­ing­arn­ar. Ein­beitt ark­arðu á móti straumnum og reynir að minna þig á að inn­rétt­ingar séu mik­il­væg­ar, ann­ars hafi pakkið á neðri hæð­inni ekk­ert til að tylla gervi­blómum sínum og skraut­vösum á. Þetta-redd­ast stefna yfir­valda í mennta­málum hefur nefni­lega skilað sér í gríð­ar­legum starfs­flótta kenn­ara sem við látum í fárán­legu kæru­leysi eins og sé bara næs merki um upp­sveiflu efna­hags­lífs­ins. 

Metn­að­ar­-og skipu­lags­leysi borg­ar­innar í mennta­málum má til að mynda merkja í þeirri stað­reynd að í dag, á degi fjögur af fimm í und­ir­bún­ings­tíma­bili kenn­ara fyrir nýtt skólaár eru nýir kenn­arar ekki komnir með aðgang að tölvu­kerfi skól­anna og geta því ekki hafið und­ir­bún­ing að neinu marki. Óásætt­an­legt með öllu en ekki svo ýkja óvænt. Að öllum lík­indum redda kenn­arar sér þó fyrir horn, hand­skrifa áætl­anir og skíta­mixa málin þannig að börnin ykkar geti mætt á mánu­dag­inn. Það þýðir þó ekki að allt hafi farið á besta veg. Svona rugl er bara örlítið en afar ein­kenn­andi dæmi um starfs­um­hverfi kenn­ara. Mennta­kerfið hefur árum saman verið van­rækt og fjársvelt langt umfram sárs­auka­mörk en það er keyrt áfram af fárán­lega öfl­ugum mannauði, hug­sjón­ar­fólki sem er stað­ráðið í að redda alltaf öllu, keyrt áfram af fáséðum metn­aði fyrir fram­tíð þjóð­ar­inn­ar. Þessi mannauður er þó á hrað­leið niður rúllu­stig­ann. Reddið því.