Stundum líður mér eins og ég sé bara nýjasti far­þeg­inn í far­ar­tæk­inu sem er þessi lík­ami minn. Kol­vetnist­ví­fæt­lingur af teg­und mannapa sem er 198cm á hæð rauð­hærður með krullur og kall­aður Bragi Páll. Ég sé minn­ingar mínar eins og dofn­aðar ljós­myndir úr bók sem ég held ég hafi lesið einusinni. Eins og þær til­heyri öðru til­veru­stigi. Ég upp­lifi mjög litla teng­inu við gamlar sögur sem sagðar eru af mér. Þetta gætu alveg eins verið sögur af annarri mann­eskju frá öðru landi. Það eina er að ég hef heyrt þær svo oft, og þær inni­halda per­sónu sem ber sama nafn og ég. Þetta var ekki ég. Núna er ég ein­hver ann­ar. Ég er eng­inn stofn. Ég er trjá­grein. Ekki línu­leg mann­eskja. Ég er í tætl­um.

***

Heim­ur­inn þar sem til er gott og vont, svart­hvítt fólk er heimur ein­faldrar ímynd­un­ar. Þetta er allt grátt. Mis­grátt. Þú heldur kannski að þú sért frá­bær­lega góð mann­eskja, og þú ert það, en á nákvæm­lega sama tíma alls ekki. Þér finnst þú kannski vera von­laus og gagns­laus og ert bara að velta því fyrir þér hvernig sé skil­virkast að drepa þig, en einnig það er mis­skiln­ing­ur. Aðeins upp­lif­un. Við erum öll grá. Þú ert frá­bær og von­laus, en sjálfs­mynd þín hefur nán­ast engin áhrif á upp­lifun ann­ara. Þú ert full­komin vera en sam­tímis alls ekki sú sem þú telur þig vera.

Við erum gjörðir okk­ar. Hvort sem þú telur þig galla­lausan dýr­ling eða rétt­dræpan aum­ingja. Skiptir ekki máli. Það eina sem skiptir máli eru gjörð­ir. Við erum orðin sem koma út úr munn­inum á okk­ur. Hlut­irnir sem hend­urnar á okkur gera. Allt og sumt. Sjálfs­mynd þín kemur ekki inn í þetta. Mér finnst ég frá­bær þjóð­fé­lags­þegn, góður við dýr og börn. En ef það er stöðugt vesen á mér - hvort sem ég er á galeið­unni að setja hnef­ann á mér í and­litið á grun­lausu fólki eða að nota völd mín til að mis­muna fólki eftir stéttum eða með háværar nei­kvæðar skoð­anir á minni­hluta­hóp­um, þá getum við verið sam­mála um að lík­lega er upp­lifunin af hinum góða mér ekki í sam­ræmi við raun­veru­leik­ann.

Ég heyrði einu sinni eldri mann tala um að í mörg ár upp­lifði hann sig aftengdan öðru fólki. Öðru­megin var hann. Hinumegin allir aðr­ir. Svo sagði hann að lífið hefði smám saman ger­st, og að hann hefði fengið að sjá sam­heng­ið. Í öllu. Að eng­inn væri ótengdur öðrum, sama hvað ger­ist. Svo sagði hann þessa fal­legu setn­ingu. Mörg and­lit á ein­um. Það er eitt að átta sig á því að við séum öll ein heild, að allt líf sé eitt, en að lifa í þeirri upp­lifun, það hlýtur að vera himna­ríki. Að fá að taka á móti hverjum degi vit­andi að við erum öll bara mörg and­lit á ein­um. Dásam­legt.

Svo virð­ist vera að mjög sér­stakar aðstæð­ur, t.d. það að alast upp í öfga­fullum vellyst­ing­um, geti valdið því að sumt fólk verður ófært um að tengj­ast upp­lif­unum ann­arra. Að í svo langan tíma hafir þú séð heim­inn með mun dýr­ari gler­augum en allir aðr­ir, og að það brengli sýn þína á þá sem lifa öðru­vísi en þú. Skekki hana.

Kannski fer þér að finn­ast bara allt í góðu að þú hafir það mun betra en flest­ir. Kannski ferðu að sækj­ast eftir völd­um, og notar þau svo til þess að tryggja það að þú og þínir munið nú örugg­lega ekki líða skort á næst­unni. Kannski verður brengl­unin svo mikil að þér finnst þú ein­fald­lega eiga rétt á stærstu sneið­inni. (En þú bara mátt ekki segja það ;)) Áður en þú veist af ertu svo far­inn að skamma þá sem raun­veru­lega hafa það verra en þú. Fyrir það eitt að vilja líka sneið. Firrt­ur. Far­inn að þjóna ein­ungis þínum eigin sjálfselsku hags­mun­um. Til í að segja hvað sem er til þess að verja þá. Jafn­vel á kostnað sann­leik­ans.

***

Rétt­læti er sam­komu­lag. Handa­hófs­kennt. Til­raun til að strauja blóðið úr.

Rétt­læti er sveigj­an­legt. Breyti­legt. Voga­skálar sem við reynum blind­andi að jafna út í myrkri. Rétt­læti er kennd. Sem kemur eft­irá. Fljót­andi.

Rétt­læti er eitt­hvað sem ég veit ekki alveg hvað er en ég veit ég er að horfa á eitt­hvað ann­að.

***

Allar upp­lif­anir eru jafn rétt­há­ar. Engin upp­lifun sann­ari en önn­ur. Svo getum við reynt að hafa áhrif á upp­lif­anir fólks með því að blanda okkur inn í þær á ein­hvern hátt. Okkur finnst kannski á okkur brotið og bendum á það. Þá segir e.t.v. fólkið sem er að brjóta á okkur að ekk­ert brot sé að eiga sér stað. Það fólk á hugs­an­lega hags­muna að gæta og segir því að öll nei­kvæð umræða sé bara nið­ur­rif og áróður orsakað af ann­ar­legum hvötum.

Það er stöðugt verið að segja okkur hvernig við eigum að upp­lifa heim­inn. Per­sónu­lega hef ég haft mest gaman að því að taka engu trú­an­legu nema því sem ég get sann­reynt sjálf­ur. Ef ég sé órétt­læti þá segi ég SVINDL. Og ef við sjáum saddasta fólkið skera stærstu sneið­ina handa sér og sínum ættum við kannski að biðja þau að hlusta á garna­gaulið í okkur hin­um.

***

Ég elska að vera til. Ég hlakka til að fá að upp­lifa alla þá hluti sem þessi blanda af skrokk og heila með þessar skoð­anir og skil­yrð­ingu mun ganga í gegn­um. Ég er alveg sáttur við að vera far­þegi í eigin lík­ama. Fylgj­ast með okkur öllum lifa okkar full­komnu lífum í takt við ten­ing­ana sem alheim­ur­inn hefur kastað.

Ég hef oft upp­lifað mig sem mann­eskju sem þegir þegar hún sér órétt­læti. Kannski vegna þess að ég hef ekki viljað blanda mér í deilur sem ég hef ekki vit á. Kannski út af leti. Ég veit það ekki. Þessi miss­erin virð­ist ég hins­vegar vera mann­eskja sem lætur í sér heyra þegar hún sér eitt­hvað brot­ið. Og akkúrat núna er mjög margt brot­ið. Og ef þú ert að upp­lifa eitt­hvað svipað þá þarft þú líka að láta í þér heyra. Það eina sem órétt­lætið þarf til að blómstra er að vera vökvað með aðgerð­ar­leysi.

***

Við erum ekki fasti. Við erum trjá­grein­ar. Vöxum sam­an.