Í dag legg ég fram á Alþingi fjár­mála­á­ætlun til næstu fimm ára. Áætl­unin gerir ráð fyrir sókn í vel­ferð­ar­mál­um, hraðri lækkun skulda og ábyrgri hag­stjórn sem miðar að umhverfi lægri vaxta og stöðugra geng­is. 

Útgjöld til vel­ferð­ar­mála aukast um meira en 20% á tíma­bil­inu og til vel­ferð­ar­mála ann­arra um 13%. Nýtt þjóð­ar­sjúkra­hús rís, greiðslu­þátt­töku­kerfi end­ur­bætt og not­enda­stýrð per­sónu­leg aðstoð lög­fest. Frí­tekju­mark vegna atvinnu­tekna eldri borg­ara hækk­ar. List­inn er langur yfir brýn mál sem fá pláss í áætl­un­inni, hvar sem drepið er nið­ur. 

Notum pen­ing­ana betur

Fjár­mála­á­ætl­unin sýnir útgjalda­aukn­ingu. Meg­in­at­riði er þó að þeir 7-800 millj­arðar sem not­aðir eru á ári hverju nýt­ist sem best. Fjár­mála­á­ætl­unin setur því fram ítar­leg mark­mið, aðgerðir og reynt er að setja sem flest mæl­an­leg mark­mið. Þannig getum við betur fetað okkur á þeirri leið að vita hvað ríkið fær fyrir pen­ing­ana og meiri vissu fyrir því að þeir séu að gera það gagn sem við ætl­umst til. Þetta sést í því að obb­inn af blað­síð­unum 360 í áætl­un­inni snýr að þess­ari stefnu­mörk­un.

Betri virð­is­auka­skattur

Fyrr í vik­unni var sagt frá breyt­ingum á virð­is­auka­skatts­kerf­inu til ein­föld­un­ar. Helstu flokkar ferða­þjón­ustu fara úr lægra þrepi í almennt virð­is­auka­skatt­þrep og ferða­þjón­ustan býr þá við sama skatt­um­hverfi og aðrar helstu atvinnu­grein­ar. Þetta gerir það kleyft að lækka almennt þrep virð­is­auka­skatts um 1,5% og minnka bilið milli þrepanna sem því nem­ur. Veit­inga­þjón­usta verður áfram í lægra þrepi til sam­ræmis við annan mat. 

Neyt­endur hafa af þessu mikla kjara­bót, því þó matur sé í lægra þrepi er nær allt annað í almennu þrepi. Verð­lags­á­hrifin af aðgerð­inni í heild eru talin vera lækkun um 0,4 til 0,5% og færir hún neyt­endum þannig auk­inn kaup­mátt. Þetta er inn­legg rík­is­stjórn­ar­innar til þess að stuðla að hóf­legum launa­hækk­unum og sátt sem verður að ríkja á vinnu­mark­að­i. 

Lægri vextir og stöðugra gengi

Þó áætl­unin fjalli um marga þætti rík­is­rekstr­ar­ins, er hún þó ekki alfa og ómega. End­ur­skoðun pen­inga­stefn­unn­ar, opnun bók­halds, jafn­launa­vottun og umbætur í land­bún­aði og sjáv­ar­út­vegi eru til dæmis unnar utan fjár­mála­á­ætl­un­ar­inn­ar. Þá er að hefj­ast vinna við að end­ur­skoða gjald­töku í sjáv­ar­út­vegi sem hafa mun áhrif á fjár­mála­á­ætl­anir fram­tíð­ar­inn­ar.  Fjár­magns­höft voru losuð fyrr í mán­uð­in­um. 

Ég vinn áfram að því á öllum víg­stöðvum að skapa aðstæður fyrir lægri vexti og stöðugra gengi. Áætl­unin gerir ráð fyrir mun meira aðhaldi en áður og unnið er að auknum fjár­fest­ingum líf­eyr­is­sjóð­anna erlendis í sam­ráði við þá. Nefnd um umfang pen­inga­stefn­unnar hefur hafið störf.

Í þess­ari áætlun er fetað ein­stigi milli aðhalds og eðli­legrar útgjalda­aukn­ing­ar. Í sam­ræmi við mark­mið rík­is­stjórn­ar­innar er for­gangs­raðað í þágu heil­brigð­is- og vel­ferð­ar­mála, á sama tíma og skóla­starf er eflt og milli 20 og 25 millj­örðum króna til við­bótar er varið í sam­göngu­mál miðað við síð­ustu fjár­mála­á­ætl­un. Áætl­unin er metn­að­ar­full á öllum svið­um, byggir upp til fram­tíðar á sama tíma og skuldir eru greiddar nið­ur. Þannig skilum við af okkur búi sem léttir róð­ur­inn á kom­andi ára­tug­um.

Það er bjart framundan á Íslandi þegar skyn­sam­lega er að málum stað­ið. Leið­ar­ljós rík­is­stjórn­ar­innar — jafn­vægi og fram­sýni — bera þessu vitni, og um það fjallar þessi fjár­mála­á­ætl­un.