Ég hef stundum (2006, 2008, 2009, 2010, 2014, 2015) gert það að gamni mínu í upp­hafi árs að spá fyrir um hluti sem muni ein­kenna kom­andi ár í tækni­geir­an­um, þá sér­stak­lega frá íslensku sjón­ar­horni. Þetta hefur gengið upp og ofan og dæmi hver fyrir sig, en ég er að minnsta kosti ekki enn af baki dott­inn. Hér koma nokkur atriði sem ég tel að muni ein­kenna kom­andi ár:

Gervi­greind

Það eru væg­ast sagt ótrú­legir hlutir að ger­ast í heimi gervi­greindar þessi miss­er­in. Þetta á eftir að vera stóra sagan í tækni­heim­inum öllum á kom­andi árum og á eftir að hafa áhrif á allt! Ég ætla bara að nota stóru orð­in: Þetta mun hafa að minnsta kosti jafn mikil - ef ekki meiri - áhrif á heim­inn en til­koma inter­nets­ins. Í stuttu máli er það sem hefur gerst að menn eru að ná svo góðum tökum á djúpum tauga­netum (e. deep neural networks) að það jafn­ast á við getu manns­heil­ans þegar kemur að til­tekn­um, afmörk­uðum verk­efn­um. Auð­veld­ast er að hugsa þetta þannig að allt sem menn geta þjálfað sig til að gera „án umhugs­un­ar“ (hugsun sem á sér stað í „Sy­stem 1“ fyrir þá sem hafa les­ið Think­ing Fast and Slow eftir Kahnem­an) verður hægt að þjálfa tölvur til að gera - og í mörgum til­fellum betur en menn. Allt frá því að keyra bíla (sem raunar er svo gott sem leyst vanda­mál nú þeg­ar), til þess að þekkja fólk á mynd­um, til þess að „dikt­era“ talað mál jafn vel og mennskur rit­ari, til þess að greina sjúk­dóms­ein­kenni útfrá röntgen­mynd. Allt! Þetta mun hafa gríð­ar­leg áhrif og ger­breyta mörgu í okkar nán­asta umhverfi á næstu 10 árum. Heilt yfir er þetta þróun sem er til hins góða, en það munu verða heil­mikil sam­fé­lags­leg áhrif af því líka þegar fjöld­inn allur af ósér­hæfðum störfum verður betur leystur með tölvu en með fólki. Ég ætla ekki að halda því fram að áhrifin á nýhöfnu ári verði mjög áber­andi. Þó munum við mörg hafa rekið okkur á eitt­hvað sem nýtir þessa tækni áður en árið er úti. Hins vegar verður þetta allra heitasta sviðið í nýsköp­un­ar­heim­in­um, og við munum sjá fjöldan allan af fyr­ir­tækjum spretta upp sem nýta þessa nýju tækni, sem öfugt við margar fyrri tækni­bylgjur byggir nær alger­lega á opnum hug­bún­aði. Kapp­hlaupið núna snýst að mörgu leyti ekki um tækn­ina sjálfa, heldur um bestu gögnin til að þjálfa þessa tækni til marg­vís­legra verka og þar er enn og verður tals­vert um gögn í einka­eigu sem munu gera þeim fyrstu og bestu kleift að eigna sér til­tekin svið í þessum geira. Mér vit­an­lega eru mjög fáir að veita þessu sviði athygli á Íslandi enn sem komið er, og er það mjög mið­ur.

Sjón­varp fram­tíð­ar­innar - loks­ins

Fyrir bráðum 10 árum skrif­aði ég pistil sem nefnd­ist „Afþrey­ing fram­tíð­ar­innar“. Þar lagði ég útfrá þátt­unum Rockstar Supernova þar sem „Magni okk­ar“ dró þjóð­ina með sér í eitt af sínum alræmdu æðum. Und­ir­liggj­andi var þetta: Í fram­tíð­inni mun línu­leg dag­skrá leggj­ast af og fólk horfa á það efni sem það vill, þegar það vill, með þeirri und­an­tekn­ingu að beinar útsend­ing­ar, hvort heldur frá íþrótta­við­burð­um, skemmti­dag­skrá eða frétta­við­burð­um, sem og frum­sýn­ingar á vin­sælu efni munu enn sam­eina áhorf­endur og þá jafn­vel í auknum mæli á heims­vísu en ekki bara innan landa. Þetta er auð­vitað orðið að veru­leika að all­nokkru leyti, en stækkað útbreiðslu­svæði Net­flix er stórt skref í þessa átt. Banda­ríski efn­is­ris­inn HBO (sem fram­leiðir margar af vin­sæl­ustu þátta­röðum ver­ald­ar, allt frá Game of Thro­nes til Simp­sons) steig líka skref í þessa átt á liðnu ári hér í Banda­ríkj­unum og fór að selja áskriftir yfir netið óháð kap­al- og útsend­ing­ar­miðl­um. Ef þeir feta í fót­spor Net­flix og hefja dreif­ingu á heims­vísu, þá fyrst má Jón Gnarr fara að hafa áhyggjur af því að áskrif­endur leiti til alþjóð­legra veitna, frekar en íslenskra dreif­ing­ar­að­ila.

Íslenska VR-ið

Einn af spá­dómum síð­asta árs var að við myndum heyra mikið frá íslenskum fyr­ir­tækjum sem væru að fást við sýnd­ar­veru­leika, og nefndi þar meðal ann­ars Val­kyrieleik­inn frá CCP, Sól­far, Aldin og Mure. Það má segja að þetta hafi gengið eft­ir. CCP tók nokkuð afger­andi kúrs í þessa átt og fékk sam­hliða stærstu fjár­fest­ingu sem íslenskt sprota­fyr­ir­tæki í tölvu­geir­anum hefur feng­ið, eða um 30 millj­ónir doll­ara frá hinum virta sjóði NEA. Skömmu síðar sást til Mark Zucker­berg prófa og mæra Gunjack leik­inn þeirra og hafa margir haft stór orð um þá upp­lifun sem þessir nýju leikir CCP eru. Sól­far fékk jafn­framt góða fjár­mögnun og hefur vakið athygli, einkum fyrir sýnd­ar­veru­leika­upp­lifun af Ever­est*. Aldin og Mure hafa jafn­framt verið að gera góða hluti og við munum heyra meira frá þeim báðum á árinu. Hér er því að verða vísir að þekk­ing­ar­klasa á nýju og all­spenn­andi sviði og von­andi að háskól­arnir sem og stærri fyr­ir­tæki inn­lend - og jafn­vel erlend - sjái sér hag í að tengja sig þeirri þróun og efla hana þar með. Sam­spil sprota­fyr­ir­tækja, stærri fyr­ir­tækja, háskóla og fjár­fest­inga­sjóða er akkúrat það sem þarf til að upp­haf af þessu tagi festi rætur og beri ávöxt.

Íslenska umhverfið

Heilt yfir er íslenska tækni­um­hverfið í ágætri stöðu og 2016 mun að lík­indum bæta þar enn úr.

Létt­ing gjald­eyr­is­hafta mun hafa mikið að segja með mögu­leika íslenskra félaga til að sækja sér erlent fjár­magn - og þá þekk­ingu sem því getur fylgt. Ég ótt­ast þó að enn muni líða all­mörg ár þar til hefð­bundnir alþjóð­legir áhættu­fjár­fest­inga­sjóðir verði til­búnir að fjár­festa í íslenskum félögum - og kemur þar reyndar fleira til. Þangað til svo er mun sá tími koma fyrr eða síðar í lífi flestra okkar nýsköp­un­ar­fyr­ir­tækja að þau þurfa að koma móð­ur­fé­lögum sín­um, hug­verkum og þar með stærstum hluta hagn­aðar fyrir erlend­is.

Mann­ekla er við­loð­andi í hug­bún­að­ar­geir­anum og verður ekk­ert lát á miðað við allt það sem er í gangi. Þetta á ekki bara við um for­rit­ara, heldur nán­ast öll þau störf sem að hug­bún­að­ar­gerð, rekstri tækni­fyr­ir­tækja og svo auð­vitað sölu og mark­aðs­setn­ingu tækni­lausna. Enn eru of fáir að útskrif­ast úr þessum fögum þrátt fyrir mikla aukn­ingu á und­an­förnum árum og eins eru þeir sem útskrif­ast ef til vill með helst til eins­leita þekk­ingu. Eins er alveg stór­und­ar­legt að enn sé mjög flókið og tíma­frekt mál fyrir sér­fræð­inga á þessum sviðum að fá hér atvinnu- og dval­ar­leyfi komi þeir frá löndum utan EES.

Starf­semi alþjóð­legra fyr­ir­tækja í þessum geira á Íslandi er nán­ast eng­in. Það er mik­il­vægt í bland við það sem hér sprettur upp að fólk hafi tæki­færi að vinna hjá stórum, öfl­ug­um, alþjóð­legum fyr­ir­tækj­um. Bæði eykur það úrval starfa og mögu­leika fyrir fólk í geir­an­um, en ekki síður eykur það reynslu fólks­ins í tækni­geir­anum af slíku umhverfi - með öllum sínum kostum og göllum - öllum til hags­bóta. Ég er stoltur af þeirri upp­bygg­ingu sem Qlik hefur staðið fyrir hér eftir kaupin á Data­Mar­ket í fyrra, en við þurfum fleiri, stærri og fjöl­breytt­ari fyr­ir­tæki hingað til að skapa meiri breidd og „dínamík“ í íslenska tækni­um­hverf­ið. Ég spái því að hafin verði vinna við að laða slík fyr­ir­tæki hingað á árinu.

Stóru vaxt­ar­fjár­fest­inga­sjóð­irnir þrír Frum­tak II, Eyrir Sprotar og Brunnur fjár­festu tals­vert á nýliðnu ári, en eiga enn umtals­verða fjár­muni sem þeir þurfa að koma í vinnu fyrr en síð­ar. Nú eru sjóð­irnir komnir vel af stað og 2016 verður því lík­lega stærsta ár Íslands­sög­unnar þegar kemur að fram­taks­fjár­mögnun íslenskra tækni­fyr­ir­tækja. Húrra fyrir því!

* Tek fram að ég er hlut­hafi í Sól­fari í gegnum fjár­fest­inga­sjóð­inn Investa. Höf­undur er einnig stjórn­ar­for­maður Kjarn­ans.