Sam­kvæmt breyt­ing­ar­til­lögu meiri­hluta fjár­laga­nefndar við frum­varp til fjár­laga fyrir árið 2016 verða fram­lög til emb­ættis umboðs­manns Al­þingis lækkuð um 13 millj­ónir króna frá því sem var fyr­ir­hugað að myndi renna til emb­ætt­is­ins á fjár­lögum þegar þau voru lögð fram í haust. Í stað 202,5 millj­óna króna fær umboðs­maður 189,5 millj­ónir króna.  Fram­lög til umboðs­manns hækka þó á milli ára í krónum talið. Á árinu 2015 fékk emb­ættið 174,5 millj­ónir króna sam­kvæmt fjár­lög­um. Fram­lag til umboðs­manns er því raun­hækkun upp á um 12,5 millj­ón­ir króna, að teknu til­liti til verð­bólgu.

Lækk­unin er rök­studd af meiri­hluta fjár­laga­nefndar með því að emb­ættið sé nú „emb­ættið til húsa í Þórs­hamri við Templ­ara­sund sem er í eigu rík­is­ins en áður leigði emb­ættið skrif­stofu­hús­næði á almennum mark­aði og þá nam húsa­leiga rúmum 13 m.kr. Þar sem emb­ættið greiðir ekki lengur húsa­leigu er lagt til að fjár­heim­ild til hennar verði felld nið­ur."

Stjórn­ar­and­stöðu­flokk­arn­ir, sem kynntu sam­eig­in­lega breyt­ing­ar­til­lögu sína við fjár­laga­frum­varpið í gær, leggja til að umboðs­mað­ur­ Al­þingis fái 15 millj­óna króna við­bót­ar­fram­lag við það sem áður var áætlað til­ að emb­ættið geti sinnt frum­kvæð­is­at­hug­un­um.

Starfs­maður þing­flokks Pírata, Aðal­heiður Ámunda­dótt­ir, kall­aði skert fjár­fram­lög til umboðs­manns Alþingis aðför að emb­ætt­inu að hálfu fjár­veit­inga­valds­ins í stöðu­upp­færslu á Face­book í gær­kvöldi.

Tryggvi Gunn­ars­son er umboðs­maður Alþing­is. Hann var end­ur­kjör­inn í starfið í des­em­ber 2011 til fjög­urra ára frá 1. jan­úar 2012. ­Skip­ana­tími hans rennur því út um næstu ára­mót og kjósa þarf um end­ur­kjör hans, eða nýjan umboðs­mann, áður en að sá tími er lið­inn. Tryggvi sat m.a. í þriggja ­manna rann­sókn­ar­nefnd Alþingis um banka­hrunið sem skil­aði skýrslu sinni í apr­íl 2010.

Leka­mál­ið, Fiski­stofa og Seðla­bank­inn

Umboðs­maður Alþingis hefur verið tölu­vert í sviðs­ljós­inu á þessu ári. Í jan­úar birti hann nið­ur­stöðu frum­kvæð­is­at­hug­unar sinnar á sam­skiptum Hönnu Birnu Krist­jáns­dótt­ur, fyrr­ver­and­i inn­an­rík­is­ráð­herra, og Stef­áns Eiríks­son­ar, fyrr­ver­andi lög­reglu­stjóra á höf­uð­borg­ar­svæð­inu, vegna rann­sóknar leka­máls­ins svo­kall­aða. Þar segir hann að ráð­herrann, sem þá hafði þegar sagt af sér emb­ætt­ið, hafi gengið langt út fyr­ir­ ­vald­svið sitt í mál­inu. Hún hafi haft ítrekuð og mikil afskipti af rann­sókn ­leka­máls­ins, sem snérist um leka þáver­andi aðstoð­ar­manns henn­ar, Gísla Freys ­Val­dórs­son­ar, á upp­lýs­ingum um um hæl­is­leit­endur til val­inna fjöl­miðla. Gísli Freyr hlaut átta mán­aða skil­orðs­bund­inn dóm fyrir lek­ann í nóv­em­ber 2014.

Í apríl birt­i ­um­boðs­maður álit í til­efni af kvörtun starfs­manna Fiski­stofu til emb­ætt­is­ins ­vegna ákvörð­unar Sig­urðar Inga Jóhans­sonar sjáv­ar­út­vegs­ráð­herra um að flytja höf­uð­stöðvar Fiski­stofu til Akur­eyr­ar. Í áliti umboðs­manns segir að ­yf­ir­lýs­ingar og bréf Sig­urðar Inga til starfs­manna Fiski­stofu vegna ­flutn­ings­ins hafi ekki verið í sam­ræmi við vand­aða stjórn­sýslu­hætti.

Í byrjun send­i ­um­boðs­maður Alþingis svo bréf til Bjarna Bene­dikts­syni, fjár­mála- og efna­hags­ráð­herra, ­banka­ráði Seðla­banka Íslands, Má Guð­munds­syni seðla­banka­stjóra og ­stjórn­skip­un­ar- og eft­ir­lits­nefnd Alþingis vegna athug­unar sem hann hafði unn­ið á síð­ustu árum vegna atriða tengdum athug­unum og rann­sóknum Seðla­banka Íslands­ ­vegna gruns um brot á reglum um gjald­eyr­is­höft. Í bréfi hans kemur m.a. fram að ­Seðla­banki Íslands hafði ekki skýra laga­heim­ild til að flytja verk­efni við um­sýslu og sölu eigna til einka­hluta­fé­lags í eigu bank­ans. Umrætt einka­hluta­fé­lag, Eigna­safn Seðla­banka Íslands (ESÍ), hefur fengið til sín all­ar þær eignir og kröfur sem Seðla­bank­anum hefur áskotn­ast vegna hruns­ins. Um er að ræða eign­ir, meðal ann­ars hlutir í fyr­ir­tækjum og fast­eign­ir, og kröfur upp á hund­ruði millj­arða króna. ESÍ hefur á und­an­förnum árum selt margar þeirra eigna ­sem félag­inu áskotn­að­ist. Í bréf­inu gagn­rýnir umboðs­maður einnig fram­kvæmd gjald­eyr­is­reglna seðla­bank­ans. 

Banka­ráð Seðla­banka Íslands ákvað á grund­velli þeirrar nið­ur­stöður að láta gera athugun á þessum málum.

Segir kerfið verja sig sjálf

Í síð­ustu viku var greint frá því að17 eft­ir­lits­stofn­anir rík­is­ins fái um 13.134 millj­ón­ir króna á næsta ári úr rík­is­sjóði. Það er 5,8 pró­sent meira en þær fengu á þessu ári, þegar 12.409 millj­ónir króna runnu til þeirra. Alls aukast útgjöld til­ ­eft­ir­lits­stofn­ana því um 725 millj­ónir króna á næsta ári. Umboðs­maður Alþingis er á með­al­ þess­arra eft­ir­lits­stofn­anna.

Guð­laug Þór Þórð­ar­son, þing­maður Sjálf­stæð­is­flokks­ins og vara­for­maður fjár­laga­nefnd­ar, ­sagði af þessu til­efni við Morg­un­blaðið að rík­is­stofn­anir sporni við sparn­að­i ­með öllum til­tækum ráð­um. „Það gengur erf­ið­lega að spara hjá stofn­un­um. Kerf­ið ver sig með öllum ráð­um. Það skortir skiln­ing á mik­il­vægi þess að gæta aðhalds í rík­is­fjár­málum og hafa í þessu til­felli ein­falt og skil­virkt eft­ir­lits­kerf­i. Þetta er útlagður kostn­aður skatt­greið­enda og það er líka í þessu fólg­inn ­mik­ill óbeinn kostn­aður fyrir atvinnu­lífið og fólkið í land­inu, eins og all­ir vita... Fjár­lögin eru ill­skilj­an­leg og það er iðu­lega verið að ræða smærri mál í stað þess að ræða stóru mál­in.“