Hinn 20. sept­em­ber 2017 tók stjórn Fjár­mála­eft­ir­lits­ins (FME) þá ákvörðun að leggja stjórn­valds­sekt að fjár­hæð 72 millj­ónir króna á Arct­ica Fin­ance ehf.  vegna brota félags­ins gegn 57. gr. a laga nr. 161/2002 um fjár­mála­fyr­ir­tæki (fftl.) og reglum nr. 700/2011 og 388/2016 um kaupauka­kerf­i. 

Brotin fólust í því að hafa greitt starfs­mönnum kaupauka í formi arðs af B, C og D hlutum í félag­inu frá og með 2012 til og með 2017. 

Þetta kemur fram í til­kynn­ingu frá FME.

„Við ákvörðun sekt­ar­fjár­hæðar var litið til mark­miðs kaupauka­reglna fjár­mála­fyr­ir­tækja, ­sem er að koma í veg fyrir óhóf­lega áhættu í starf­semi þeirra með áhrifum á fjár­mála­stöð­ug­leika og almenn­ing, að teknu til­liti til þess að Arct­ica er verð­bréfa­fyr­ir­tæki. Þá var horft til þess að brotin ná yfir sex ára tíma­bil, að stór hlut­i ­starfs­manna naut kaupauka­greiðsln­anna, að kaupauk­arnir voru bundnir við árang­ur þeirrar deildar sem við­kom­andi starfs­maður starf­aði í, að kaupauk­arnir voru í sum­um til­vikum marg­föld föst laun við­kom­andi starfs­manns og að reglu­verði félags­ins var greiddur kaup­auki. Með hlið­sjón af ofan­greindum atriðum þótti stjórn­valds­sekt hæfi­lega ákveðin 72 millj­ón­ir,“ segir í úrskurð­ar­orð­um.

Kvika banki hefur lagt niður sitt kaupauka­kerfi, eftir rann­sókn FME, og óskað eftir því að ljúka mál­inu með sátt, að því er fram kom í Frétta­blað­inu í gær. Starfs­menn sem áttu B-hluta­bréf fengu um 400 millj­ónir í arð, en FME telur þetta fyr­ir­komu­lag ekki hafa verið lögum sam­kvæmt.

Arct­ica hyggst ekki una nið­ur­stöðu FME, og ætlar að stefna eft­ir­lit­inu, þar sem það er mat Arct­ica að kerfið hafi verið lögum sam­kvæmt.

Í rök­stuðn­ingi FME fyrir ákvörð­un­inni varð­andi Arct­ica Fin­ance var litið til þess hvernig fyr­ir­tækið hafði samið við starfs­fólk, og hvert væri mark­mið þess fyr­ir­komu­lags sem var fyrir hend­i. 

„Fjár­mála­eft­ir­litið telur að almennt séð sé starfs­mönnum fjár­mála­fyr­ir­tækja, öðrum en ­starfs­mönnum innri end­ur­skoð­un­ar, heim­ilt að fjár­festa í hluta­bréfum við­kom­and­i fjár­mála­fyr­ir­tæk­is. Sömu­leiðis er við­ur­kennt að starfs­menn sem fjár­festa í fjár­mála­fyr­ir­tæki sem þeir starfa hjá eigi almennt séð kröfu til arðs af fjár­fest­ing­um sín­um, án þess að arð­greiðsl­urnar þurfi endi­lega að telj­ast til kaupauka. 

Í því máli sem hér var til skoð­unar taldi Fjár­mála­eft­ir­litið þó ýmis atriði valda því að rétt væri að telja arð­greiðslur vegna B, C og D hluta í Arct­ica til kaupauka í skiln­ingi 57. gr. a fftl. og í skiln­ingi reglna nr. 700/2011 og 388/2016: 

Í fyrsta lagi mætti ráða að engir aðrir en starfs­menn Arct­ica hefðu fengið að kaupa hluta­bréf í umræddum flokkum og þá aðeins í þeim flokki sem tengdur væri afkomu ­deild­ar­innar sem starfs­mað­ur­inn starf­aði í. 

Í öðru lagi hefði verið veru­legur munur á fjár­fest­ingu starfs­mann­anna og þeirri hagn­að­ar­von sem þeir hefðu getað gert til hluta­bréf­anna væri horft til arð­greiðslna til­ hlut­hafa í B, C og D flokki á árunum 2011 til 2017, sem námu sam­tals 715.043.691 krón­um. Af því mætti ráða að veru­legur munur væri á þeirri fjár­hags­legu áhættu sem hlut­hafar B, C og D flokks hefðu tekið með fjár­fest­ingum sínum og hagn­að­ar­von­ar þeirra. 

Í þriðja lagi kveða sam­þykktir Arct­ica á um að við starfs­lok hjá félag­inu skuli hlut­hafi í B, C og D flokki sæta inn­lausn á fram­reikn­uðu nafn­verði. Sú litla fjár­hags­lega áhætta ­sem hlut­hafar hefðu tekið með fjár­fest­ingu í bréf­unum hefði orðið enn minni við það að þeir gátu verið vissir um að við starfs­lok fengju þeir bréfin inn­leyst á sama gengi og þeir keyptu þau á. Arct­ica hefur gengið lengra við starfs­lok starfs­manna og bætt við ­nafn­verðið fjár­hæð sem svar­aði til hlut­deildar hinna seldu hluta í þeim arði sem við­kom­andi flokkur átti rétt til á því tíma­marki sem starfs­lok við­kom­andi starfs­manns áttu sér stað. Fjár­mál­eft­ir­litið taldi síð­ast­nefnda atriðið sýna að félagið hefði sjálft ­með­höndlað arð­greiðsl­urnar sem hluta af launum starfs­mann­anna. 

Í fjórða lagi kemur fram í ráðn­ing­ar­samn­ingum Arct­ica, við þá starfs­menn ­eign­ar­stýr­ing­ar­sviðs sem jafn­framt voru hlut­hafar í C flokki, undir liðnum „Laun“ að hlut­höf­unum sé tryggð greiðsla frá félag­inu ef nýr aðili eign­ast meiri­hlut­ann í Arct­ica. Taldi Fjár­mála­eft­ir­litið þetta sýna að líta bæri á hand­höfn a.m.k. C hlut­anna sem lið í launa­kjörum starfs­manna, frekar en fjár­fest­ingu í félag­in­u. 

Fjár­mála­eft­ir­litið taldi að ofan­greind atriði yllu því að ekki væri unnt að leggja arð­greiðslur til hlut­hafa B, C og D flokka að jöfnu við venju­legar arð­greiðslur af fjár­fest­ingum í hluta­bréf­um. Arð­greiðslur til hlut­hafa B, C og D flokks fólust í greiðslum í reiðu­fé. End­an­lega fjár­hæð var ekki unnt að sjá fyr­ir­fram með nákvæmum hætti, enda var fjár­hæðin ákvörðuð eft­ir ­reikni­reglu sem tók til­lit til rekstr­ar­ár­ang­urs þeirrar deild­ar, sem við­kom­andi flokkur var tengdur við og hlut­hafar störf­uðu í. Af fyr­ir­liggj­andi gögnum varð ekki ráðið að greiðsl­urnar hefðu verið þáttur í föstum starfs­kjörum starfs­manna félags­ins,“ í til­kynn­ingu Fjár­mála­eft­ir­lits­ins.