Í nýfram­lögðu fjár­laga­frum­varpi er gert ráð fyrir nýrri heim­ild til að breyta láni rík­is­sjóðs til Vaðla­heið­ar­ganga í hluta­fé. Þar er einnig gert ráð fyrir nýrri heim­ild fjár­mála- og efna­hags­ráðu­neyt­is­ins til að selja 17,8 pró­sent eign­ar­hlut rík­is­ins í End­ur­vinnsl­unni hf.

Hvorug þess­ara heim­ilda var til staðar á fjár­lögum yfir­stand­andi árs. 

Geta breytt millj­arða­skuldum í hlutafé

Vaðla­heið­ar­göng átti að vera einka­fram­kvæmd, enda var fram­kvæmdin ekki ofar­lega á sam­göngu­á­ætlun og ólík­legt að hún myndi verða að veru­leika í nán­ustu fram­tíð ef beðið yrði eftir því að hið opin­bera myndi ráð­ast í hana. Það var hins vegar sam­þykkt árið 2012 að ríkið myndi lána 8,7 millj­arða króna í fram­kvæmd­ina en veggjöld sem yrðu rukkuð áttu að sjá til þess að þeir fjár­munir myndu skila sér til bak­a. 

Árið 2017 var gerð úttekt­­ar­­skýrsla sem komst að þeirri nið­­ur­­stöðu að fram­­kvæmdin gæti ekki talist eig­in­­leg einka­fram­­kvæmd, heldur væri hún í raun rík­­is­fram­­kvæmd, þótt hún hefði ekki verið kynnt sem slík. Sam­kvæmt þeirri skýrslu var heild­ar­kostn­aður áætl­aður 17 millj­arðar króna. 

Vaðla­heið­ar­göng voru opnuð í jan­úar síð­ast­liðn­um. Í júlí greindi DV frá því að rekstur gang­ana hefði valdið von­brigðum og að tekjur væru umtals­vert undir áætl­un. Rekstr­ar­fé­lag gang­ana hefði áætlað að um 90 pósent af umferð um svæðið myndi fara í gegnum göngin en raunin hafi verið um 70 pró­sent. Aðrir keyrðu áfram um Vík­ur­skarð, sem lengir leið­ina til Húsa­víkur um nokkrar mín­út­ur, en göngin stytta leið­ina milli Akur­eyri og Húsa­víkur um alls 16 kíló­metra. Afleið­ingin var sú að tekjur sum­ars­ins voru 35-40 pró­sent minni en áætlað var. 

Íslenska ríkið á sem stendur 34 pró­sent í rekstr­ar­fé­lagi Vaðla­heið­ar­ganga. Skuldir félags­ins námu sam­tals 16,6 millj­örðum króna um síð­ustu ára­mót. 

Heim­ild til að selja hlut í End­ur­vinnsl­unni

Rík­is­sjóður á 17,8 pró­sent hlut í End­ur­vinnsl­unni en auk þess á ÁTVR, sem er í rík­i­s­eigu, 20 pró­sent hlut í fyr­ir­tæk­inu. Það var stofnað árið 1989 á grund­velli nátt­úru- og umhverf­is­vernd­ar­sjón­ar­miða og sér um mót­töku, ásamt umboðs­mönnum sín­um, allra einnota drykkj­ar­vöru­um­búða hér­lend­is, greiðir út skila­gjald þeirra, und­ir­býr þær til útflutn­ings og selur til end­ur­vinnslu. 58 starf­stöðvar starfa fyrir félagið um allt land. 

End­ur­vinnslan velti 990 millj­ónum króna í fyrra og skil­aði 196 milljón króna hagn­aði. Árið áður var hagn­að­ur­inn 154 millj­ónir króna. Fyr­ir­tækið á eignir sem metnar eru á rúm­lega 1,8 millj­arð króna en er með nær engar lang­tíma­skuld­ir. 

Í fjár­laga­frum­varp­inu kemur fram að til greina komi að ÁTVR kaupi hlut rík­is­ins.