Hvorki utan­rík­is­ráðu­neytið né atvinnu- og nýsköp­un­ar­ráðu­neytið hafa fengið beiðnir um sér­staka aðstoð frá namibískum stjórn­völdum í kjöl­far Sam­herj­a­máls­ins, og slík aðstoð hefur ekki verið boð­in. Þetta kemur fram í svari þeirra við fyr­ir­spurn Kjarn­ans um mál­ið. 

Þann 19. nóv­em­ber 2019 kynnti rík­is­stjórn Íslands aðgerð­ar­á­ætlun til að auka traust á íslensku atvinnu­lífi. Þetta var gert í kjöl­far opin­ber­ana á málum tengdum Sam­herja og athæfi þess fyr­ir­tækis í Namib­íu, sem sner­ust meðal ann­ars um meintar mútu­greiðslur fyrir aðgengi að fisk­veiði­kvóta. 

Aðgerð­ar­á­ætl­unin var birt á vef for­sæt­is­ráðu­neyt­is­ins. Einn lið­ur­inn í henni bar nafnið „við­brögð erlend­is“ og undir honum kom fram að rík­is­stjórn hefði und­ir­búið við­brögð vegna hugs­an­legs orð­spors­hnekk­is.

Síðustu daga hafa fjöl­miðlar í Namibíu greint frá því að tveir af þremur tog­urum sem Sam­herji hefur verið með í Namibíu hafi verið siglt ann­að, og yfir 200 skip­verjar á þeim skildir eftir í óvissu um fram­tíð sína. Þriðji og síð­asti tog­ar­inn hefur verið kyrr­settir í Namibíu eftir að hann varð upp­vís að ólög­legum veið­um, sem skip­stjóri hans hefur ját­að, en fréttir þar­lendra frétta­miðla benda til þess að Sam­herji sé að reyna allt sem í sínu valdi stendur til að koma þeim tog­ara einnig burt. 

Það varð mögu­legt í gær þegar kyrr­setn­ingu tog­ar­ans, Heina­ste, var aflétt sam­hliða því að Sam­herji greiddi sekt vegna brota skip­stjór­ans. 

Hafa ekki þurft að bregð­ast við mögu­legum orð­spors­hnekki

Þar sem Sam­herji er stærsta sjáv­ar­út­vegs­fyr­ir­tæki Íslands og meint brot varða atferli þess í alþjóða­við­skipt­um, beindi Kjarn­inn fyr­ir­spurnum til við­eig­andi ráðu­neyta um hvort að íslensk stjórn­völd hefðu gripið til ein­hverra aðgerða vegna þessa til að vernda orð­spor Íslands, líkt og talað var um í aðgerð­ar­á­ætl­un­inni í nóv­em­ber. 

Í svörum sem bár­ust í gær sagði að allt frá því að Sam­herj­a­málið kom upp hafi íslensk stjórn­völd, með aðstoð Íslands­stofu og almanna­tengsla­fyr­ir­tæk­is­ins BCW, fylgst grannt með erlendri fjöl­miðlaum­fjöllun og umræðum á sam­fé­lags­miðlum sem teng­ist því. „Um­fjöll­unin var tölu­verð fyrstu dag­ana og beind­ist þá fyrst og fremst að Namibíu og þætti þar­lendra ráða­manna í mál­inu en svo dró jafnt og þétt úr henni. Hvorki utan­rík­is­ráðu­neytið né sendi­skrif­stofur hafa fengið telj­andi fyr­ir­spurnir eða athuga­semdir vegna máls­ins og Íslands­stofa ekki held­ur. Í ljósi þessa er það mat stjórn­valda að grípa ekki að sinni til sér­stakra ráð­staf­ana til að sporna við mögu­legum orð­spors­hnekki. Verði breyt­ing á verður þetta mat end­ur­skoðað enda voru við­brögð und­ir­búin um leið og málið kom upp.“

Aðspurð hvort að íslensk stjórn­völd hafi boðið namibískum stjórn­völdum ein­hvers­konar aðstoð vegna máls­ins var svarið nei. Hvorki utan­rík­is­ráðu­neyt­inu né atvinnu- og nýsköp­un­ar­ráðu­neyt­inu hefði borist beiðnir um sér­staka aðstoð frá namibískum stjórn­völdum vegna máls­ins og hún því ekki verið boð­in.