Stjórn­völd gerðu mis­tök með því að opna landið fyrir ferða­mönnum um miðjan júní og ofmátu kosti þess að opna land­ið, en van­mátu þá hættu sem slík opnun skap­aði fyrir efna­hags­líf­ið. Ekki hafi verið gerð heild­stæð athugun á efna­hags­legum áhrifum opn­un­ar­innar við und­ir­bún­ing henn­ar. „Með ákvörð­unum sínum um opnun lands­ins hafa stjórn­völd stefnt mik­il­vægum almanna­gæðum í hættu sem eru þau gæði að geta hitt annað fólk, lært með öðru fólki, unnið með öðru fólki og verslað við annað fólk. Og þar með er efna­hag lands­ins einnig stefnt í hætt­u.“

Þetta segir Gylfi Zoega, pró­fessor í hag­fræði, í grein sem hann birti í nýjasta tölu­blaði Vís­bend­ingar sem barst áskrif­endum í gær. 

Hags­munir fárra

Gylfi hélt erindi á mál­þing­inu „Út úr kóf­inu“ sem haldið var í hátíð­ar­sal Háskóla Íslands í byrjun júní. Þar sagði hann meðal ann­ars að hag­kerfið myndi ná sér á strik þótt að fjöldi ferða­manna myndi ekki koma til lands­ins, svo fremi sem að annar far­aldur kór­ónu­veiru myndi ekki skella á síðar á árinu. „Góður árangur í sótt­vörnum í vor hefur skapað almanna­gæði sem bæta lífs­kjör og örva hag­vöxt.“ 

Í sam­tali við RÚV í kjöl­farið sagði Gylfi að þetta væru almanna­gæði eins og „að geta búið í landi þar sem að er ekki far­sótt, þar sem að fólk getur mætt í vinnu, farið út að borða, það getur hist. Og þessi almanna­gæði eru svo mik­il­væg að maður má passa sig að gera ekk­ert sem að stefnir þeim í voða.“

Hann sagði enn fremur að það að bíða með opnun landamæra hefði gildi. Hags­munir fárra, þeirra sem starfa í ferða­þjón­ustu, mættu ekki verða til þess að heilsu og afkomu ann­arra væri stefnt í hætt­u. 

Þeir sem tapa eiga sér ekki málsvara

Í grein sinni í Vís­bend­ingu segir Gylfi að sum þeirra raka sem færð hafi verið fyrir því að opna landið að nýju hefðu verið rök­leysur eins og „það gengur ekki að hafa landið lok­að“ eða „efna­hags­lífið nær sér ekki á strik í lok­uðu land­i“. 

Hann segir að tals­menn ferða­þjón­ustu hafi haldið uppi mjög öfl­ugum mál­flutn­ingi um að opnun væri bráð­nauð­syn­leg, ella blasti, rétti­lega í mörgum til­vik­um, við gjald­þrot fyr­ir­tækja. Minna hafi hins vegar farið fyrir umræðu um hætt­urnar sem fælust í opn­un­inni. „Engan málsvara var að finna fyrir þá sem mestu hafa að tapa ef veiran tekur að dreifa sér um sam­fé­lagið að nýju; nem­endur í fram­halds­skólum og háskól­um, eldri kyn­slóð­ina, starfs­fólk og við­skipta­vini í þjón­ustu­geir­anum sem er stærsti hluti efna­hags­lífs­ins, og almenn­ing sem var mikið létt þegar sóttin hafði verið kveðin niður í júní. Af frétta­flutn­ingi má ráða að svo til einu hags­mun­irnir sem skipta máli séu hags­munir ferða­þjón­ustu. Þessi áhersla kemur glöggt fram í grein­ar­gerðum fjár­mála- og efna­hags­ráðu­neyt­is­ins í júní og stýri­hóps um afnám ferða­tak­mark­ana í maí. Sjaldan hefur verið aug­ljósar hversu mikil áhrif ein atvinnu­grein getur haft á ákvarð­anir stjórn­valda.“

Hægt er að ger­­­ast áskrif­andi að Vís­bend­ingu hér.