Ný óverð­tryggð hús­næð­is­lán banka til heim­ila lands­ins námu 135,5 millj­örðum króna á fyrstu fjórum mán­uðum árs­ins 2021. Frá upp­hafi kór­ónu­veiru­far­ald­urs­ins hér­lendis í mars í fyrra, þegar vextir tóku að hríð­ar­lækka sem leiddu til stór­auk­innar lán­töku til hús­næð­is­kaupa, hafa heim­ili lands­ins tekið 495,8 millj­arða króna í ný óverð­tryggð lán hjá Lands­banka, Íslands­banka og Arion banka að frá­dregnum upp­greiðslum og umfram­greiðsl­u­m. 

Það er rúm­lega 98 millj­örðum krónum meira en heim­ili lands­ins tóku í óverð­tryggð hús­næð­is­lán hjá bönk­unum þremur frá byrjun árs 2013 og til loka febr­úar 2020, eða á sjö árum og tveimur mán­uð­um. Á þeim tíma tóku heim­ilin alls 397,2 millj­arða króna í óverð­tryggð lán til að kaupa sér hús­næði.

Þetta kemur fram í nýbirtum hag­tölum frá Seðla­banka Íslands um banka­kerf­ið.

Frá mars í fyrra og út apríl í ár hafa útlán verð­tryggðra hús­næð­is­lána, að frá­dregnum upp­greiðslum og umfram­greiðsl­um, verið nei­kvæð um næstum 80 millj­arða króna.

Mesta hækkun á verði síðan 2007

Þessi útlána­aukn­ing á rætur sínar að rekja til mik­illar lækk­unar á stýri­vöxt­um, en þeir fóru lægst í 0,75 pró­sent áður en þeir voru hækk­aðir í fyrsta sinn frá árinu 2018 fyrr í þessum mán­uði upp í eitt pró­sent. Fyrir vikið hafa boð­ist óverð­tryggð lán á kjörum sem aldrei hafa sést áður á Íslandi. Lægstu breyti­legu óverð­tryggðu vextir sem í boði eru á grunn­láni – fyrir 70 pró­sent af virði keyptrar eignar – eru nú 3,3 pró­sent hjá Lands­bank­an­um. Í árferði þar sem verð­bólga mælist 4,6 pró­sent blasir við að það eru afar góð kjör í íslensku lána­sam­hengi, sér­stak­lega í sam­an­burði við verð­tryggð lán, þar sem lánið hækkar ef verð­bólga er til stað­ar. 

Einn þeirra þátta sem keyrir upp verð­bólgu er hærra hús­næð­is­verð, en verð á fast­eignum á höf­uð­borg­ar­svæð­inu hækk­aði til að mynda um tæp 14 pró­sent milli apr­íl­mán­aða 2020 og 2021. Það er mesta 12 mán­aða hækkun sem mæld hefur verið á svæð­inu síðan á góð­ær­is­ár­inu 2007.

Hæg­ari hækkun og hærri vextir

Bank­arnir reikna með að hús­næð­is­verð haldi áfram að hækka í nán­ustu fram­tíð. Í nýrri þjóð­hags­spá Lands­banka Íslands er gert ráð fyrir að það hækki um 10,5 pró­sent á þessu ári en að það hægi svo á hækk­una­takt­inum á næstu árum. Bank­inn reiknar sömu­leiðis með því að vextir muni hækka nokkuð skarpt á næstu árum og verði komnir upp í 2,75 pró­sent í lok árs 2023. 

Í þjóð­hags­spá Íslands­banka er gert ráð fyrir því að hús­næð­is­verð hækki um 11,3 pró­sent á árinu 2021 og að stýri­vextir verði komnir yfir þrjú pró­sent í árs­lok 2023.