Í rann­sókn­ar­skýrslu Alþingis er fjallað nokkuð ítar­lega um sam­skipti Ólafs Ragn­ars Gríms­son­ar, for­seta Íslands, og ýmissa útrás­ar­fyr­ir­tækja. Eitt fyr­ir­tæki er fyr­ir­ferð­ar­meira þar en önn­ur, þáver­andi stærsti banki lands­ins, Kaup­þing.

Skýrslu­höf­undar rýna meðal ann­ars í bréfa­skriftir for­set­ans við fyr­ir­menni í Sam­ein­uðu arab­ísku fursta­dæm­unum og Katar þar sem hann talar máli Kaup­þings­manna og kallar Sig­urð Ein­ars­son, fyrrum stjórn­ar­for­mann Kaup­þings, vin sinn. Í skýrsl­unni er einnig til­vitnun úr bók­inni Saga af for­seta eftir Guð­jón Frið­riks­son sagn­fræð­ing sem kom út árið 2008, en hún fjallar um störf Ólafs Ragn­ars sem for­seta Íslands, sér­stak­lega á útrás­ar­tíma­bil­inu. Í til­vitn­un­inni seg­ir: „Frá árinu 2000 hefur Ólafur Ragnar unnið með Sig­urði Ein­ars­syni að mörgum mál­um, bæði í þágu bank­ans og ann­arra mál­efna. Má telja Sig­urð meðal helstu sam­starfs­manna for­set­ans á síð­ari árum“. For­set­inn sæmdi Sig­urð auk þess ridd­ara­krossi hinnar íslensku fálka­orðu á nýárs­dag 2007 fyrir for­ystu í útrás íslenskrar fjár­mála­starf­semi.

Sig­urður Ein­ars­son (fjórði frá hægri) hlaut ridd­ara­kross hinnar íslensku fálka­orðu á nýárs­dag 2007.

Þessi afskipti for­set­ans hafa verið rifjuð upp að und­an­förnu í kjöl­far þess að Sig­urður var dæmdur í fjög­urra ára fang­elsi í Al Thani mál­inu svo­kall­aða í Hæsta­rétti síð­ast­lið­inn fimmtu­dag. Í mál­inu var Hreiðar Már Sig­urðs­son, fyrrum for­stjóri Kaup­þings, dæmdur í fimm og hálfs árs fang­elsi og þeir Magnús Guð­munds­son, fyrrum for­stjóri Kaup­þings í Lúx­em­borg, og Ólafur Ólafs­son, sem átti um tíu pró­sent hlut í bank­an­um, dæmdir í fjög­urra og hálfs árs fang­elsi. Í dómi Hæsta­réttar segir m.a.: „Hátt­semi ákærðu sam­kvæmt þessum köflum ákæru fól í sér alvar­legt trún­að­ar­brot gagn­vart stóru almenn­ings­hluta­fé­lagi og leiddi til stór­fellds fjár­tjóns. Brotin sam­kvæmt III. og IV. kafla ákæru beindust í senn að öllum almenn­ingi og fjár­mála­mark­að­inum hér á landi í heild og verður tjón­ið, sem leiddi af þeim beint og óbeint, ekki metið til fjár. Þessi brot voru stórum alvar­legri en nokkur dæmi verða fundin um í íslenskri dóma­fram­kvæmd varð­andi efna­hags­brot.“

Kjarn­inn sendi fyr­ir­spurn á for­seta­emb­ættið með ósk um að Ólafur Ragnar tjái sig um sam­band sitt við Sig­urð Ein­ars­son í ljósi sak­fell­ingar hans í Al Thani mál­inu. Þeirri fyr­ir­spurn hefur ekki verið svar­að.

Hér að neðan eru nokkur brot úr skýrslu rann­sókn­ar­nefndar Alþingis þar sem fjallað er um sam­skipti for­seta Íslands við Kaup­þing og sér­stak­lega Sig­urð Ein­ars­son.

Sig­urður á meðal helstu sam­starfs­manna for­set­ans

„Eins og áður segir hófst sam­starf for­set­ans við banka­menn­ina um síð­ustu alda­mót, einkum þó Sig­urð Ein­ars­son stjórn­ar­for­mann í Kaup­þingi: „Frá árinu 2000 hefur Ólafur Ragnar unnið með Sig­urði Ein­ars­syni að mörgum mál­um, bæði í þágu bank­ans og ann­arra mál­efna. Má telja Sig­urð meðal helstu sam­starfs­manna for­set­ans á síð­ari árum““.

Hélt fundi á Bessa­stöðum til að sann­færa menn um ágæti Kaup­þings

„Árið 2004 fóru bank­arnir mik­inn í kaupum á bönkum víða um heim. Mikið lá við og bað Sig­urður Ein­ars­son for­set­ann um aðstoð. For­set­inn brást vel við og bauð tveimur stjórn­endum Sin­ger & Fried­lander sem voru að kanna trú­verð­ug­leika Kaup­þings í hádeg­is­verð á Bessa­stöðum til að sann­færa þá um ágæti bank­ans“.

Sig­urður ver for­set­ann

„Árið 2005 var samn­ingur Eim­skips við aðila í Kína und­ir­rit­aður á Bessa­stöðum og vakti það nokkrar umræð­ur. Ögmundur Jón­as­son alþing­is­maður gagn­rýndi þetta og sagði athöfn­ina ekki við hæfi emb­ætt­is­ins og að sem betur fer væri for­seta­emb­ættið ekki orðið ehf. Sig­urður Ein­ars­son stjórn­ar­for­maður Kaup­þings brást til varnar fyrir for­set­ann“.

Allra augu á Persaflóa

„Undir lok útrás­ar­skeiðs­ins fóru fjár­mála­menn að beina sjónum til olíu­ríkj­anna við Persafló­ann, bæði til að opna útibú og til að leita að fjár­fest­um, raun­veru­legum eða óraun­veru­leg­um. For­set­inn lét ekki sitt eftir liggja til að greiða þeim för. Hann skrif­aði kurt­eis­is­bréf til emírs­ins af Katar 4. febr­úar 2008“.

Sig­urður Ein­ars­son "vinur minn"

23. apríl 2008 skrif­aði for­set­inn bréf til krón­prins­ins í Sam­ein­uðu arab- ísku fursta­dæm­un­um, Sheiks Mohammed Bin Zayed Al Nahy­an.

Þar seg­ir: „In this respect I was very ple­a­sed to learn from my fri­end Mr. Sig­ur­dur Ein­ars­son, the Chairman of Kaupt­hing Bank, the largest Icelandic bank, that it had been sel­ected by Mas­dar and Mubadala as one of the candi­date banks for the role of Stra­tegic Fin­ancial Advisor to the Mas­dar City develop­ment.[...] I have clos­ely foll­owed the develop­ment of Kaupt­hing Bank during the last ten years ever since I opened one of their ear­liest European oper­ations in the second year of my Pres­idency. Both I and the people of Iceland are very proud of the bank‘s achi­evem­ents. Kaupt­hing has become the flags­hip company of the Icelandic national economy. I give the Kaupt­hing Bank my strongest per­sonal recomm­enda­tion. The pro­fessiona­l­ism of its leaders­hip and their staff has made Kaupt­hing into one of the most success­ful European banks with strong expert­ise both in clean energy and real esta­te.“

Bréf til emírs­ins Al Thani

„Enn skrif­aði for­set­inn í þágu Sig­urðar Ein­ars­son­ar, sem hann vís­aði til sem vinar síns í síð­ast­nefndu bréfi, nú til manns sem síðar kom við sögu Kaup­þings. 22. maí 2008 skrif­aði for­set­inn til emírs­ins Hamads Bin Khalifa Al Thani í Katar og sagði: „As I emp­hasized in our discussion on Tues­day, there are now three main pill­ars in the evolution of our growing cooper­ation: 1. Bank­ing and fin­ance where the negoti­ations with Kaupt­hing Bank have a pri­ority role.“ For­seti Íslands átti sam­kvæmt bréf­inu fund eða sam­tal við Al Thani sem keypti hluta­bréf í Kaup­þingi með pen­ingum frá Kaup­þingi en það er önnur saga.“

Ólafur Ragnar Gríms­son og Amir Sheikh Hamad Bin Khalifa Al Thani, emír­inn af Katar, þegar for­set­inn og fylgd­ar­lið heim­sótti ríkið í maí 2008.

Vinnu­sið­ferði og orðstír ein­stak­linga mik­il­vægt í útrásinni

„Listi for­set­ans yfir þá þætti sem gerðu útrás­ina og Íslend­inga svo magn­aða. Fyrst nefndi hann vinnu­sið­ferði, þá árang­urs­sækni, áhættu­sækni, litla skrif­finnsku, per­sónu­legt traust, litla hópa þátt­tak­enda sem ynnu þétt og hratt saman og tækju skjótar ákvarð­an­ir, frum­kvöðla­anda, arf land­könn­unar og upp­götv­ana, orðstír ein­stak­linga, þjálfun sem menn fengju á íslenskum mark­aði, Íslend­ingar hefðu engin dulin mark­mið, náin tengsl milli fólks á Íslandi og loks var það sköp­un­ar­kraft­ur­inn“.

For­set­inn um virð­ingu og sann­girni

„Svarið er líka fólgið í því að vel sé hugað að und­ir­stöð­um, að hin metn­að­ar­fulla útrás­ar­sveit haldi ávallt átt­um, glati ekki jarð­sam­bandi þótt vel gangi, meti áfram að verð­leikum sam­fé­lagið sem þau hefur fóstrað og komi fram af virð­ingu og sann­girni ekki aðeins við íslenska þjóð heldur einnig við íbúa ann­arra landa, gleymi ekki að útrásin byggir í grunn­inn á sögu, menn­ingu og sið­viti Íslend­inga“.

Nið­ur­staða nefnd­ar­innar

„For­set­inn beitti sér af krafti við að draga upp fegraða, dramb­sama og þjóð­ern­is­kennda mynd af yfir­burðum Íslend­inga sem byggð­ust á fornum arfi. Það er athygl­is­vert að nokkrir þeirra eig­in­leika sem for­set­inn taldi útrás­ar­mönnum til tekna eru einmitt þeir þættir sem urðu þeim og þjóð­inni að fall­i“.