Á milli umræðna um fjár­laga­frum­varp síð­asta árs gerði meiri­hluti fjár­laga­nefndar til­lögu um 139,5 milljón króna tíma­bundið fram­lag til Skatts­ins í eitt ár til að standa straum af kostn­aði við hefð­bundna skipta­með­ferð þeirra aðila sem sinna ekki skyldu sinni til skrán­ingar á raun­veru­legum eig­end­um. 

Sam­kvæmt lögum um skrán­ingu raun­veru­legra eig­enda getur rík­is­skatt­stjóri kraf­ist skipta á skrán­ing­ar­skyldum aðilum sinni þeir ekki skrán­ing­ar­skyldu sinni.

Í áliti meiri­hlut­ans segir að alls hafi 1.287 skrán­ing­ar­skyldir aðilar ekki upp­fyllt skrán­ing­ar­skyldu sína sam­kvæmt lög­un­um. „Gert er ráð fyrir að af þeim þurfi 378 aðilar að fara í hefð­bundna skipta­með­ferð, og að kostn­að­ur­inn við hana verði 350.000 kr. skipta­trygg­ing á hvern aðila, sem sam­tals svarar til 132,2 m.kr. Auk þess þarf að greiða 19.000 kr. gjald [...] fyrir hvern aðila, sem gera sam­tals 7,2 m.kr. Heild­ar­kostn­aður við að senda 378 aðila í hefð­bundna skipta­með­ferð er því 139,5 m.kr.“

Látið ótalið árum saman að raun­veru­legu eign­ar­haldi var leynt

Árum saman var hægt að kom­­­­ast upp með það að fela eign­­­­ar­hald félaga, með ýmsum leið­­­­um. Ein sú algeng leið var fólgin í því að láta félög, t.d. eign­­­­ar­halds­­­­­­­fé­lög eða rekstr­­­­ar­­­­fé­lög, vera í eigu erlendra félaga, sem voru síðan í eigu ann­­­­arra erlendra félaga, sem voru í eigu sjóða í skatta­­­­skjólum þar sem engar eða litlar kröfur voru gerðar um skrán­ingar og skil á gögn­­­­um. Þannig var hægt að fela hver raun­veru­­­­legur eig­andi félaga er. 

Financial Act­ion Task Force (FATF) gerði úttekt á Íslandi og skil­aði þeirri nið­­­ur­­­stöðu vorið 2018 að eft­ir­lit Íslands með pen­inga­þvætti fengi fall­ein­kunn. Í kjöl­farið var Ísland sett á hinn svo­kall­aða gráa lista sam­tak­anna fyrir að bregð­ast ekki nægi­lega vel við fjöl­mörgum athuga­semdum um brotala­mir í vörnum gegn pen­inga­þvætt­i.  

Ein af athuga­­­semd­unum sem FATF gerði sneri að því að ekki þurfti að greina frá raun­veru­­­legum eig­endum félaga á Ísland­i. Hér á landi var slíkt eft­ir­lit aðal­lega á hendi banka, en í nið­ur­stöðum úttektar Fjár­mála­eft­ir­lits­ins á getu þeirra til að verj­ast pen­inga­þvætti, sem var birt helg­ina fyrir jól 2019, kom fram að bank­arnir hefði ekki metið upp­­lýs­ingar um raun­veru­­lega eig­endur með sjálf­­stæðum hætti.

Ísland var í eitt ár á gráa list­anum

Lög sem festu í sessi kvaðir um að upp­­­lýsa um raun­veru­­­lega eig­endur þegar nýtt félag er stofn­að hafa verið í gildi frá því í lok ágúst 2019 og hægt hefur verið að senda þær upp­lýs­ingar með raf­rænum hætti til Skatts­ins frá 1. des­em­ber það ár. 

Upp­haf­lega stóð til að gefa öðrum félög­um, þeim sem voru þegar í rekstri, lengri frest en ákveðið var að flýta þeim mörkum þannig að öll félög ættu að skila inn upp­lýs­ingum um raun­veru­lega eig­endur sína fyrir 1. mars 2020.

Ísland var tekið af gráa list­anum í októ­ber 2020, ári eftir að land­inu var bætt á hann.