Nýút­komin hvít­bók um fjár­mála­kerfið er góður grund­völlur fyrir umræð­una um fram­tíð fjár­mála­kerf­is­ins. Eftir henni hefur verið beð­ið, enda segir í stjórn­ar­sátt­mála núver­andi rík­is­stjórnar að hún verði lögð fyrir Alþingi til umfjöll­unar áður en stefnu­mark­andi ákvarð­anir verði teknar um fjár­mála­kerf­ið.

Eign­ar­hald rík­is­ins á bönkum og fjár­mála­stofn­unum er stöðugt til umræðu, enda mik­il­vægt mál og ljóst að það skapar ýmis tæki­færi sem óvíst er að við fáum aft­ur. Stjórn­völd verða því að vanda vel til verka þegar kemur að fram­tíð­ar­skipu­lagn­ingu fjár­mála­kerf­is­ins. Þannig var um þetta fjallað í stjórn­ar­sátt­mál­an­um:

„Fjár­mála­kerfið á að vera traust og þjóna sam­fé­lag­inu á hag­kvæman og sann­gjarnan hátt. Eign­ar­hald rík­is­ins á fjár­mála­fyr­ir­tækjum er það umfangs­mesta í Evr­ópu og vill rík­is­stjórnin leita leiða til að draga úr því. Ljóst er þó að rík­is­sjóður verður leið­andi fjár­festir í að minnsta kosti einni kerf­is­lega mik­il­vægri fjár­mála­stofn­un.“

Í þess­ari umræðu er gríð­ar­lega mik­il­vægt að við höfum öll í huga að mik­ill meiri hluti þjóð­ar­innar er jákvæður í garð eign­ar­halds rík­is­ins á fjár­mála­stofn­unum og hefur sýnt sig vilja fyrst og fremst gagn­sæi þegar kemur að fjár­mála­kerf­inu og líka þegar kemur að eign­ar­haldi. Það þýðir ekki endi­lega að ríkið eigi að eiga aðra hverja fjár­mála­stofnun en við skulum hafa þetta í huga þegar við tökum ákvarð­anir og þegar við ræðum hvernig eign­ar­haldi rík­is­ins á fjár­mála­stofn­unum eigi að vera fyrir kom­ið.

Margt gott kemur fram í hvít­bók­inni. Hvað eig­enda­stefnu rík­is­ins varð­ar, er hins vegar ljóst að þar er vísað til stefnu þeirrar rík­is­stjórnar sem sat í fyrra. Aug­ljós­lega þarf ný rík­is­stjórn að setja sér nýja eig­enda­stefnu.

Þá er eitt sem ég hefði viljað fá betri og ítar­legri umfjöllun um, en það er hug­myndin um sam­fé­lags­banka. Þar er um að ræða nýtt og spenn­andi fyr­ir­komu­lag, þó á gömlum grunni reist, sem hefur hlotið ágætis hljóm­grunn á meðal þjóð­ar­inn­ar. Ég hefði kosið opn­ari og jákvæð­ari umfjöllun í hvít­bók­inni um sam­fé­lags­banka, enda tel ég að við þurfum að vera óhrædd við að hugsa málin eftir nýjum leið­um, en ekki binda okkur á klafa við­tek­inna venja um rekstur fjár­mála­stofn­ana. Það hefur reynst okkur dýrt í for­tíð­inni.

Hvít­bókin verður rædd á Alþingi og þar gefst okkur þing­mönnum færi á að koma hug­myndum okkar á fram­færi. Eign­ar­hald rík­is­ins skapar ýmis tæki­færi, m.a. til að ná fram stærð­ar­hag­kvæmni, að fá arð í rík­is­sjóð og setja fjár­mála­regl­unni sið­legar regl­ur. Í þeirri umræðu eigum við að vera óhrædd við að ræða allar hug­mynd­ir.

Höf­undur er þing­maður Vinstri grænna.