Það er svo gott að lesa um að það sé frum­varp í gangi um að gefa börnum þau mann­rétt­indi að vita hvaðan allt hrá­efnið í þau hafi kom­ið.

Hrá­efnið er sæði frá karl­inum og egg frá kon­unni, og svo er það ferlið sem ger­ist inni í móð­ur­líf­inu sem setur svo sitt mark á og í ein­stak­ling­inn sem kemur út með þá sál og þá ferð sem sú sál hefur átt.

Þegar ég lærði um til­vist hálf­bróður okkar systra fyrir slatta af ára­tugum síð­an, þá kom rétt­læt­is­til­finn­ingin um það, sams­konar rétt­læt­is­til­finn­ing upp í mér um rétt þess barns sem kemur í heim­inn að fá að vita hver faðir þess sé sú sama sem höf­undur frum­varps­ins hún Silja Dögg Gunn­ars­dóttir er með í gangi núna. Og var sú sama til­finn­ing sem reis upp í mér fyrir hönd hans þá árið 1963 og okkar og Silja Dögg talar um. En hann var ekki gervi­frjóvg­unar barn, bara leynd­ar­mál þar til einn dag.

Við lærðum um hann frá því að strákur í næsta húsi hitti hann uppi á golf­velli og spurði hann svo hverra manna hann væri, eins og var algengt þá sem var ára­tugum áður en „öpp“ komu í heim­inn til að fá upp­lýs­ingar frá.

Dreng­ur­inn úr næsta húsi var alveg undr­andi að heyra þennan dreng segja nafn sitt og nafn föður síns, sem dreng­ur­inn vissi vel hver væri af því að son­ur­inn sagði hvað faðir sinn gerði, því að sá maður átti heima í næsta húsi við hann, og hann vissi ekki til að við ættum neinn bróð­ur.

Hann sagði systur minni svo frá því sem hann hafði lært þegar hann kom heim, og hún kom svo inn grát­andi til að fá að vita hvort það væri satt sem strák­ur­inn hafði sagt henni, og þau urðu að við­ur­kenna mjög skömmustu­leg yfir að jú það væri satt.

Það var engin sam­hygð í mér þá með föður okkar sem hafði skaffað sæðið í hann eða hvernig honum myndi líða við vissum að lokum um til­vist hálf­bróður sem hann hafði ætlað að leyna okkur hinum börnum sín­um. Hann ætl­aði sér greini­lega aldrei að setja okkur niður til að til­kynna okkur um þennan hálf­bróð­ur. Hann var orð­inn tíu ára áður en við fengum að vita um til­vist hans og átti heima stutt frá okk­ur.

Það var réttur þessa hálf­bróður til að þekkja okk­ur, og okkar að þekkja hann, sem var málið hjá mér því að hann var trú­lega sak­laus hluti af þessu ferli í öðr­um. Eða var sálin með það á hreinu hvað væri að ger­ast?

Hugs­an­lega.

Áströlsk gervi­frjóvg­un­ar­börn börð­ust fyrir létti á leynd­inni

Mann­vera sem á rétt á að fá að vita hverjir lögðu saman í lík­amann henn­ar.

Hér í Ástr­alíu höfum við séð við­töl við ung­menni sem eru gervi­frjóvg­unar börn og fóru að leita að feðrum sínum fyrir slatta af árum síð­an, sem sumir feður opn­uðu fyrir að afkvæmin hefðu sam­band við. Og nú geta nýjir sæð­is­gjafar hér í Ástr­al­íu, eða alla vega ekki í ein­hverjum fylkj­um, ekki verið í fel­um, þó að lögum yfir fyrri sæð­is­gjafa hafi ekki verið breytt svo að ég viti. En mig minnir að samt hafi börnum verið gert eitt­hvað auð­veld­ara að leita að þeim.

Þau ung­menni sáu og sjá það sem mann­rétt­indi að vita hvaðan hrá­efnið í þau kom og það af ótal ástæðum og sumar þeirra stærstu eru tengd heilsu og mögu­legum arf­gengum heilsu­vanda­mál­u­m.Því þegar við sleppum gömlu helgi slepju dulúð­un­inni af þessum mál­efnum þá fyrst gæti eitt­hvað batn­að. Og þau vildu auð­vitað að lögin myndu afnema þetta með leynd­ina.

Það var lengi svo mikil geð­klofa­bilun í trú­ar­brögðum og stjórn­völd studdu slíkt í kring um allt varð­andi sæði og egg, en meira varð­andi sæð­ið. Konur dreifa ekki eggjum sínum á sama hátt og karlar geta og margir gera með sæð­ið. Og það var það sem réði rétt­læt­ingu þess­arar leyndar í þessa ára­tugi, þar til að alla vega sum börn sem komu í heim­inn á þann hátt krefj­ast þess að fá að vita hver fað­ir­inn væri, hver hefði lagt til sæðið í þau.

Það að nær eng­inn fékk nærri nóga fræðslu um öll atriði getn­að­ar­kerf­is­ins um aldir og ekki heldur þegar ég var í skóla, var og er enn kannski sann­leikur og sorg­legur hluti af þessu sér­kenni­lega dæmi. Sæði og egg hrein­lega gerð að ein­hverju hærra en mann­legu og því ekki átt að fræða um það.

Það var ekki fyrr en nokkuð nýlega sem sú alvöru sann­leika veru­leika­mynd kom upp í höfð­inu á mér um þetta kerfi sem eng­inn átti að fá að læra um um ald­ir. Kerfi sem er á einn veg of óstýri­látt og skapar ótal slæmar afleið­ingar vegna eðlis síns.

1. Það að getn­að­ar­færa kerfið er það síð­asta í lík­am­anum til að virkj­ast.
2. Það er ekki í neinu sam­bandi við heila­búið þegar kemur að rök­hyggju eða skyn­semi.
3. Svo er það sem ég kalla frekju­magnið greini­lega mis­mun­andi á milli ein­stak­linga og með karl­kyn mjög oft tengt inn á karl­horm­óna eina.
4. Stað­reyndin er svo líka að margir eiga erfitt með að hafa hemil á því ferli og þeim hraða horm­óna, og túlka það sem svo að þeir verði að fá úrlausn á því inn í lík­ama konu sama hvaða afleið­ingar verði.

Samt gátu ekki allar konur sem vildu orðið barns­haf­andi þegar þær vildu. Og til að veita þeim það komu lækna­vís­indin inn með sams­konar hjálp og kúnum var veitt er atriði sem ég lærði nýlega um upp­færslu á þeirri aðferð hér í Ástr­alíu til að verða notuð til að hjálpa mann­kyni. En ég upp­lifði það vanda­mál ekki sjálf.

Það er sér­kenni­legt að það sé enn verið að halda í þessa trú í sumum að virkni þeirra kerfa í konum og körlum verði að vera haldið leyndum í dulúð og helg­i­slepju.

Minni kyn­slóð var haldið frá að fá að læra um það í heilsu­fræð­inni þar sem þeim kafla var sleppt af vand­ræða­gangi kenn­ara í að tjá sig um þau atriði. Og það frá áhrifum og ráð­ríki trú­ar­bragða sem höfðu afar sjúk­leg við­horf um þessa hluti.

Og blessuð gervi­-frjóvg­un­ar-­börnin eru enn að líða fyrir þá leynd sem og önnur börn frá skyndi­mök­um. Og það trú­lega víða um heim­inn enn þann dag í dag, þó að lækna­vís­indin skilji kerfið og gæti frætt mann­kyn rétt um öll atrið­in. Þessi atriði hanga enn alla vega að ýmsu leyti á sömu spýt­unni.

Losti er ekki alltaf ást og skapar oft börn sem ekki er óskað eftir

Og fað­ir­inn oft víðs fjarri áður en konan veit að barn varð til.

Þegar ég sá í sjón­varp­inu hér að það er maður frá Banda­ríkj­unum sem hefur boðið sæði sitt upp á Face­book og hefur verið hér í Ástr­alíu að keyra um til að veita það konum sem vilja börn, en kannski ekki maka. Svo eru það þau sam­kyn­hneigðu sem hafa víst líka tekið við gjöf­inni. Hann á víst von á 106 börn­um. Sum þeirra hafa þegar fæðst hér.

Mað­ur­inn sem hafði gefið sæði fyrir 106 börn hafði þá ein­földu skoðun að öll börn sem fædd­ust væru hopp­andi glöð yfir að vera til. Það er því miður mik­ill ein­feldn­ings­háttur eins og við sjáum í auknum sjálfs­vígum meðal ung­linga.

Ég fékk strax samúð með þessum börnum hins banda­ríska sæð­is­dreifara og velti því fyrir mér hvort þetta sé í raun sið­legt frá nátt­úr­unnar hendi að einn ein­stak­lingur geri það sem hann er að ger­a,hvað varðar mann­kyn sem hefur ýmis verð­gildi um mann­rétt­indi, eða telur sig alla vega hafa, sem maður getur auð­vitað verið í vafa um. Jafn­vel dýr hafa sínar reglur um slíkt í sínum hóp­um.

Í kerfum sjúkra­húsa þar sem sæð­is­gjafir eru geymd­ar, eru eða eiga að vera tak­mörk fyrir fjölda sæð­is­gjafa og fóst­ur­vísa sem hver maður megi gefa, sem er mun minna en það sem þessi maður er að dreifa. En læknar hafa samt stundum tekið sitt eigið sæði og sett ótak­mark­aðan fjölda út í heim frá eigin sæði og endað í fang­elsi yfir þegar komst upp um þá.

Ég nota hráa orðið sæð­is­dreif­ingu karla í þessu til­felli og þau eru í gangi í millj­ónum til­fella um allan heim. Því þegar við sleppum gömlu helgi slepju dulúð­un­inni af þessum mál­efn­um, þá fyrst gæti eitt­hvað batn­að.

Það tóm­læti og áhuga­leysi og afteng­ing frá sínu eigin hrá­efni hefur því miður verið ansi algengt um aldir og við enn að sjá dæmi um það í þátt­unum „Who do you think you are“ frá Ancestry stofn­un­inni. Hver heldur þú að þú sért? En ég myndi frekar túlka það í að finna út hvaðan við­kom­andi komi. Og hefur trú­lega líka verið hluti af ástæð­unni fyrir að leyfa leynd á hverjir hafi gefið sæðið fyrir gervi­frjóvg­an­irn­ar.

Af hverju virð­ast trú­ar­brögð velja að hafa þessa helg­i-slikju-hræsni yfir þetta með þörf karla til að dreifa sæði sínu, sem þeir hafa gert um aldir án þess að menn­irnir ætli að elska kon­urnar né sinna börnum eða elska þá sem komu frá atferli þeirra eða mis­notkun á ein­hvern hátt.

En konur fá alltaf alla skömm­ina, og oft­ast líka alla ábyrgð­ina á því og þá líka börnum sem fæð­ast. Þeir ganga ekki með þau.

Þegar svo er, sé ég það sem mikla kúg­un.

Svo er annað til­felli sem einnig er þörf á að sé kallað sínum réttu nöfnum og er líka tengt þessu með kyn­líf og áhrif

Það er þetta með að konur séu ekki að fá þær stöður sem þær hafi alla hæfi­leika til að sinna.

Þá er það spurn­ing um þetta bil á milli þeirrar þarfar ungra kvenna í dag að tjalda lík­ömum sínum á því sem hægt sé að segja að sé heims­svið­ið, og þess að það sem þær tjalda þar sé það sem þær sjái sem það mik­il­væg­asta um sig, og um hverjar þær séu.

Það er mjög hugs­an­legt að skila­boð­in, og þá jafn­mikið und­ir­með­vit­und­ar-skila­boð­in, sem þær sendi til karla sem rök­leg skila­boð séu sem tæl­ing. Og það án þess að velta því fyrir sér hvort það að senda slíkar myndir á fjöl­miðla séu skila­boð inn í annan hluta karl­manna, alla vega þeirra karl­manna sem geta bara séð konu ann­að­hvort sem kyn­tákn, eða sem gáf­aða, en ekki endi­lega hvort tveggja í einu. Sumir karl­menn sjá hvort tveggja en aðrir ekki.

Því að ofurá­hersla á kyn­þokka er oft einnig dul­búin ætlun fyrir að fá menn til við sig kyn­ferð­is­lega, gæti því miður líka um leið verið að hindra ýmsar aðrar fram­farir í jafn­rétti og stöðu­veit­ing­um. Og það sér­stak­lega fyrir konur sem eru langt á eftir karl­kyni í mögu­leikum þess að fá stöð­ur. Svo spurn­ingin er hvaða ald­urs­hópur kvenna er það sem er ólík­legri til að fá stöður og hefur það eitt­hvað að gera með hvort þær hafa sent nekt­ar­myndir út í heim eða ekki?

Ég sá grein um það í DV í vik­unni um hversu konur séu aft­ar­lega í því að fá stöður og þá sá ég strax teng­ing­una á milli þess­arar ofur-á­herslu á það sem teng­ist getn­aði, lík­am­legu aðdrátt­ar­afli, og ytra útliti lík­ama og þess sem gæti verið lík­legt til að setja hindrun á að konur séu teknar nógu alvar­lega hvað varðar innri eig­in­leika og hæfi­leika til að fá stöð­ur.

Það er ef og þegar karl­kynið er enn að sjá þær sem kyn­leik­föng, en ekki sem gáf­aðar og hæfi­leik­a­ríkar eins og við höfum séð í hegðun þeirra karla sem eru fyrir rétti fyrir að sjá kven­kyn sem leik­föng handa sér. Af því að þeir halda ímynd sinni um konur fyrst og fremst tengda kyn­þörfum sín­um, sem þá því miður stað­festir gömlu við­horfin um að líta niður á konur nema fyrir kyn­mök.

Og ef ungar konur eru að etja slíku að þeim í fjöl­miðlum dag­inn út og inn um að stækka á sér rass­ana eða setja plast í brjóst­in, eru þær því miður að hjálpa við að halda þeim til­finn­inga­lega í því ástandi sem þeir eru fastir að spóla í, í stað þess að taka þá í ferð inn í heilabú sín, gáfur og hæfi­leika.

Eru konur að skemma fyrir starfs­frama sínum með sýn­ingum á lík­ömum sín­um?

Það var sorg­legt að lesa á DV að það gengur svo hægt fyrir okkur konur að fá algert jafn­rétti í vinnu­mark­aðnum þarna úti. Þegar ég svo sé svona margar ungar konur setja lík­ams­hluta­myndir af sér í alla þessa fjöl­miðla af hinum og þessum lík­ams­hlutum eða öllum lík­am­anum nökt­um. Atriði sem eiga það til að senda þau skila­boð til heims­ins að þær sjái sig fyrst og fremst sem kyn­tákn, og að per­sónu­leiki þeirra snú­ist í raun ein­göngu um það hvernig lík­amar þeirra líta út, frekar en hverjar þær eru þarna inni í sér og skrifa eitt­hvað um sinn innri veru­leika­heim.

Ef það er svo stór­kost­legt afrek að hafa stækkað á sér rass­inn eða láta alla vita að brjóstin eru full af plasti til að fá þau til að sýn­ast stærri, og þær þá kyn­þokka­fyll­ri, þá er það spurn­ing um í augum hverra það væri.

Þá virð­ist það sýna að sú mann­vera hefur engan áhuga á því sem er í heila­búi sínu heldur öllu sem er á botn­in­um, eða fyrir framan sig.

Einn dag­inn hér í Marion versl­un­ar­smið­stöð­inni sá ég unga konu, og var brjósta­hald­ar­inn mjög áber­andi og hrein­lega eins og hann væri að ýta brjóst­unum út úr sér. Og sú stað­reynd sem konur eru að upp­lifa eftir að hafa þjón­aði mann­kyni með barn­eign­um, heim­il­is­haldi og svo oft lág­launa­vinnu eru að sjá að það var og er ekki metið af neinum yfir­völdum í pen­ing­um. Það er bara gert í hjali á tylli­dögum eins og mæðra og kvenna­dög­um, en þegar kemur að því að meta það til fjár að börnin eru heil­brigð­ari frá brjósta­mjólk, er það ekki séð sem hags­bót fyrir pen­inga­hólf rík­is­stjórna, bara mjólk­ur­duft af því að það þarf að kaupa það. Sú mjólk er ekki keypt, en allur mat­ur­inn sem hefur verið keyptur og borð­aður svo að mjólkin verði til er keypt­ur.

Þetta sýnir að verð­mæta­mat á mann­kyni er enn stór­brenglað á svo marga vegu og þær sem hafa gefið mest, fá minnst þegar upp er stað­ið. Ungar konur gætu átt eftir að taka slíkt til umhugs­unar og ákveða frekar að sjá um að þær verði ekki að lepja dauð­ann úr skel í ell­inni sem gæti þýtt að engin börn popp­uðu út úr þeim og engin ókeypis brjósta­mjólk held­ur.

Þegar ég var í yfir­haln­ingar vinn­unni hér í Adelaide sagði konan sem sá um nám­skeiðið að það væri jú í lagi að mála sig og klæða sig fal­lega, en hún sagði að það væri mik­il­vægt að við vissum hug­lægt hvaða skila­boð við sendum frá okk­ur.

Ef við erum að nota útlitið til að tæla sendum við út þess­konar orku, en ef við not­uðum það til að sýna okkar sönnu innri liti, þá erum við að senda út allt ann­ars­konar skila­boð. Það er hægt að vera glæsi­lega vel útlít­andi, án þess að vera að senda út tæl­ing­ar­boð. Þegar aðrir karl­menn hafa meiri áhuga fyrir konu sem þeir skilji á klæða­burð­inum að sé áhuga­verður per­sónu­leiki, og að það sé hægt að eiga inni­halds­ríkar við­ræður við hana tekur það dæmið á aðrar hæð­ir.

„Tæl­ing­ar-beit­u-­leið­in“ og útboðið er ekki endi­lega heldur gagn­leg leið ef verið er að óska eftir lífs­tíðar félaga.

Rétt nekt eða illa metin

Það hvernig hinir nor­rænu hafa kunnað að vera innan um nakta lík­ama hvers ann­ars eins og í sund­laugum án þess að glápa á hvert ann­að. Og án þeirra vikt­or­íönsku við­horfa til nektar sem margir í ensku mæl­andi löndum hafa, og ég vitn­aði stundum í sund­laugar á Íslandi þegar eng­inn sturtu­vörður var á svæð­inu og þær ensku áttu erfitt með að fara úr öllu í sturtu­klefa svæð­inu. Ég hef verið að bera saman hér við fólk hvernig þetta var í sund­laugum á Íslandi.

Það að maður gat verið í sturtu og séð ein­hvern sem maður hafði ekki séð í langan tíma og byrjað að spjalla allsnakt­ar, án þess að neinir í bað­klef­unum væru að glápa eða gera athuga­semd­ir.

Þá lætur það mig velta því fyrir mér hvað sé að ger­ast með það, þegar svo margar ungar konur eru svo upp­teknar í þessum teg­undum aug­lýs­inga á lík­ömum sínum og að setja mynd­irnar út í alheim­inn.

Af hverju þurfa allir í heim­inum að sjá þetta allt með rassa, brjóst, og ann­að?

Hugsa þær um hvað það geti gert starfs­frama sínum nú þegar allir vinnu­veit­endur geta skoðað allt sem sett er út í alheim á fjöl­miðla­hlað­borði nútím­ans og dregið álykt­anir um ráðn­ingu eða ekki út frá því?

Ung­linga­feg­urðin hverfur smám saman og þá verður von­andi mun meira af ýmsu góðu til hið innra í mann­ver­unni til að byggja líf næstu ára­tuga á, og þær ráðnar fyrir það sem er hið inn­ra, frekar en bara umbúð­irn­ar.

Það er sorg­legt að sjá hversu svaka­leg áhersla er í dag á ytra útlit á fjöl­miðl­um. Hvað eru þessar ungu konur að fá út úr því?

Ég ólst upp við að vera ekki séð sem nógu vel útlít­andi af móð­ur. Svo sá ég að ég leit hvorki verr né betur en aðrar stelpur og var sátt við það, en var ekki með útlitið í fjöl­miðlum fyrr en núna í þessu blaði.