Íslensk stjórn­völd hafa staðið sig ein­stak­lega vel í bar­átt­unni við COVID-19 far­ald­ur­inn. Auð­vitað hlaut að koma að því, að verndun lífs kynni að þoka fyrir verndun eigna. Hvað á ég við? Ég á við það, að í stað­inn fyrir að berj­ast fyrir því að standa vörð um líf og heilsu Íslend­inga sjálfra kæmi að því að huga þyrfti að varð­veislu eign­anna – að því að tryggja hags­muni atvinnu­lífs, atvinnu­rekstrar og atvinnu­rek­enda, sem vissu­lega eru lifi­brauð íslensks almenn­ings­. Hvernig á svo að gera það? ­Með því að opna fyrir mögu­leika þess, að end­ur­tekn­ing verði á því hvernig far­ald­ur­inn hófst – þ.e. með því að opna landið á ný fyrir aðgengi smits hvort heldur sem það er hingað borið með erlendum eða íslenskum ferða­löng­um. Auð­vitað varð að því að kom­a. 

Áhætta – auð­vitað

Við því einu er e.t.v. ekki margt að segja. Ein­hvern tíma hlaut að koma að því, að landið yrði á ný „opn­að”. Öllum er ljóst, að því fylgir á­hætta – ekki bara áhætta fyrir árang­ur­inn, sem stjórn­völd hafa náð til þess að vernda líf íslenskra þegna heldur einnig áhætta um, að seinni bylgja rísi og gæti orðið þeirri fyrri skæð­ar­i. 

Til þess að forð­ast það þarf að grípa til mik­illa og kostn­að­ar­samra ráð­staf­ana ber­ist smit aftur til lands­ins. Skima þarf fyrir smiti með próf­unum á öllum ferða­löng­um, sem ekki hafa með­ferðis full­nægj­andi vott­orð erlendis frá um að frá þeim stafi engin hætta. Fari svo eins og gerð­ist þegar smit­bylgjan fór af stað og óhjá­kvæmi­legt er að verði þarf að grípa til umfangs­mik­illa rann­sókna á smitrakn­ingu og til kostn­að­ar­samra aðgerða til ein­angr­unar og sótt­varna á erlendum ferða­löng­um, sem hingað kunna að rata. Mikið skortir á, að áætl­anir hafi verið gerðar um kostn­að, sem af því myndi hljót­ast og um þær víð­tæku við­bragðs­á­ætl­an­ir, sem leggja þyrfti til grund­vall­ar. Á­kvörð­unin var tekin áður en áætl­an­irnar voru gerð­ar­. Nú mun vera unnið að þeim – eftir að ákvarð­an­irnar hafa verið tekn­ar.

Dýrir ferða­langar

Ýmis­legt, sem þær varðar og upp­lýst hefur verið um, lítur skringi­lega út. Á­formað virð­ist vera – þó ekki alveg víst – að íslenska þjóðin eigi að bera allan kostnað af þeim skimun­um, sem þurfa að eiga sér stað á erlendum ferða­löngum áður en þeim er hleypt á land hvort heldur sem er á Kefla­vík­ur­flug­velli eða á Seyð­is­firði með Nor­rænu. Geta íslenskra aðila er núna sögð vera, að þeim muni takast að sinna 1.000 slíkum skimunum á sól­ar­hring – en að í ráði sé að kaupa vél­bún­að, sem anna muni fjór­földum þeim fjölda. Ekki er þess get­ið, hvað sá bún­aður muni kosta. Hins vegar liggur fyr­ir, að kostn­aður við hverja skimun, sem mun nú nema um eða yfir 50 þús. kr., sé sagður verða um eða undir 25.700 krón­um. Verða sem sé á milli 50 millj­óna króna miðað við 1.000 smitrakn­ingar á sól­ar­hring upp í 110 millj­ónir króna á sól­ar­hring miðað við að ski­mað sé fyrir 4.000 manns á sól­ar­hring og kostn­að­ur­inn verði 25.700 krónur á hverja og eina smitrakn­ing­u. 

Vel boðið

Er þetta áhuga­vert? Já, svo er. Af hverju? ­Vegna þess, að íslenska ríkið und­ir­býr sig undir að senda sér­hverjum Íslend­ingi ofan til­tek­ins ald­urs tékka upp á 5.000 krónur – fimm þús­und krónur – til þess að hvetja þá til þess að ferð­ast um eigið land nú í sum­ar. Á sama tíma ráð­gerir rík­is­stjórnin að verja eitt­hvað frá 27.500 krón­um ­upp að 50.000 krónum til stuðn­ings við hvern og einn erlend ferða­lang, sem hyggst kaupa sér mat­væli og gist­ingu hér­lendis til þess að reyna að koma í veg fyrir að sá og hinn sami ferða­langur flytji með sér hingað til lands nýjan far­ald­ur, sem mun leggj­ast líf­fræði­lega og fjár­hags­lega þungt á þessa þjóð – svo ekki sé meira sag­t. Þannig vernda menn eignir – eða þannig sko! Og hver borg­ar? Þjóðin – með sköttum til fleiri ára. Og með hverju meiru? Það á eftir að koma í ljós. 

Höf­undur er fyrr­ver­andi heil­brigð­is­ráð­herra.