Árið 2020 fór ferða­þjón­ustan aftur um 10 ár í tölum um fjölda erlendra ferða­manna á land­inu. Áhrifin eru gríð­ar­leg og ljóst er að stórt skarð hefur verið höggvið í ferða­þjón­ust­una sem eng­inn veit hversu langan tíma tekur að koma á réttan stað á ný. Settar hafa verið fram spár um að í ár komi um 900 þús­und erlendir ferða­menn til Íslands en ljóst er að miðað við stöðu heims­far­ald­ur­ins eru þær spár ekki lík­legar til að ganga eft­ir. Þrátt fyrir að ferða­þjón­ustan sé til­búin að fara af stað aftur með litlum fyr­ir­vara þá má gera ráð fyrir að end­ur­reisnin gangi hægar fyrir sig en áætlað hefur ver­ið. Það er því ennþá nauð­syn­legt að stjórn­völd horfi með opnum huga á mögu­leika til stuðn­ings við ferða­þjón­ust­una til að tryggja það að nægi­leg þjón­usta verði í boði á öllu land­inu þegar heim­ur­inn opn­ast á ný. 

Mögu­leikar fyr­ir­tækja innan ferða­þjón­ust­unnar til þess að halda út í gegnum þetta tíma­bil heims­far­ald­urs eru ólíkir og eru þar ýmsar breytur sem ráða för. Sem dæmi má nefna stærð fyr­ir­tækja, aðgengi að fjár­festum og skiln­ing frá banka­kerf­inu, stað­setn­ingu fyr­ir­tækja, fjár­hags­stöðu, tengsl við við­skipta­vini, líf­tíma og árs­tíða­sveifl­una. Starf­semi fyr­ir­tækj­anna er ólík og má sem dæmi nefna að á meðan veit­inga­staðir í stærstu sveit­ar­fé­lögum gátu fengið til sín Íslend­inga á ferða­lagi í sumar og þannig haldið í ein­hverja veltu þá eru önnur sem halda úti þjón­ustu frá febr­úar til júní ár hvert. Nú stefnir í að þau búi við það að tapa mögu­leikum til þess að fá til sín við­skipta­vini í tvö heil ár. Þetta eru til dæmis fyr­ir­tæki sem bjóða þjón­ustu til fjalla­skíða­fólk. Þessir við­skipta­vinir eru einmitt þeir sem lögð er mikil áhersla á að fá til lands­ins til að fylgja stefnu stjórn­valda um ferða­þjón­ustu, ferða­menn sem skila miklum tekj­um, ferð­ast utan háanna­svæða og utan háanna­tíma. Í ljósi þeirrar stöðu sem við horfum fram á nú þar sem end­ur­reisn ferða­þjón­ustu fer seinna af stað en ætlað var hvet ég stjórn­völd til að horfa með opnum huga á áfram­hald­andi stuðn­ings­að­gerðir þar sem sér­stak­lega verði hugað að þeim hópum sem ekki hafa getað nýtt stuðn­ing­inn hingað til. Auk þess að hugað verði sér­stak­lega að því að leyfa þá ferða­þjón­ustu sem hægt er í far­aldr­in­um. 

Framtíð ferða­þjón­ust­unnar byggir á því hvernig haldið er á spöð­unum nú. Við þurfum að halda í mannauð­inn eins og hægt er og gæta þess að halda þeim við­skipta­tengslum sem hafa verið byggð upp til fjölda ára. Nú er tæki­færi til að end­ur­reisa og end­ur­byggja, horfa á hvað var vel gert og hvað má end­ur­skipu­leggja en eitt af því er aug­ljós­lega inn­koma erlendra ferða­manna inn í land­ið. Ljóst er að ef mögu­legt á að vera að ná mark­miðum Íslands um að verða sjálf­bært ferða­þjón­ustu­land þar sem fyr­ir­tæki hafa tæki­færi til að blómstra um allt land, skila tekjum og bættri þjón­ustu við íbúa þarf að setja kraft í að mark­aðs­setja Akur­eyr­ar­flug­völl sem nýtt hlið inn í land­ið. Frá­bær skref hafa verið tekin með fjár­mögnum nýrrar flug­stöðvar og flug­hlaðs auk upp­setn­ingar nýs aðflugs­bún­aðar og verður því hægt að bjóða þeim aðilum sem koma til Norð­ur­lands með beinu flugi ásætt­an­lega þjón­ustu. Áherslan á mark­aðs­setn­ingu þarf hins vegar að koma frá stjórn­völdum og setja þarf skýra fram­tíð­ar­sýn fyrir Akur­eyr­ar­flug­völl. Með vilja og fjár­magn að vopni er hægt að ná góðum árangri við að fjölga aðilum sem setja upp beint flug norður og þannig gjör­breyta lands­lagi ferða­þjón­ust­unnar á Ísland­i. 

Höf­undur er fram­kvæmda­stjóri Mark­aðs­stofu Norð­ur­lands.