Þær eignir sem íslenska ríkið mun fá afhent sem ­stöð­ug­leika­fram­lag frá slita­búum föllnu bank­anna, utan Íslands­banka, munu ekki renna til félags í eigu Seðla­banka Íslands. Þess í stað munu þær fara til­ ­fé­lags sem mun heyra undir fjár­mála- og efna­hags­ráðu­neyt­ið. Þetta kemur fram í nefnd­ar­á­lit­i ­meiri­hluta efna­hags- og við­skipta­nefndar við breyt­ing­ar­til­lögu á frum­varpi um ­stöð­ug­leika­fram­lag. Ein af ástæð­unum fyrir því að þrýst var á um þess­ar breyt­ingar var hið svo­kall­aða Borg­un­ar­mál, þar sem hlutur rík­is­s­bank­ans Lands­bank­ans í greiðslu­korta­fyr­ir­tæk­inu Borgun var seldur á bak­við luktar dyr til hóps stjórn­enda fyr­ir­tæk­is­ins og með­fjár­festa þeirra. Síðar kom í ljós að virð­i hlut­ar­ins var marg­falt meira en það var áætlað við söl­una.

Félagið sem stofnað verður mun fá til sín eignir sem metn­ar eru á bil­inu 60 til 80 millj­arða króna. Það á síðan að koma þeim eignum í verð og skila afrakstr­inum til rík­is­sjóðs. Það var því mat nefnd­ar­manna að tryggja ­þyrfti gagn­sæi og jafn­ræði þegar eign­irnar yrðu seld­ar, og eru breyt­ing­arn­ar ­sem boð­aðar eru í nefnd­ar­á­lit­inu meðal ann­ars til þess ætl­að­ar. Allir nefnd­ar­menn utan við einn skrifa undir álit­ið, en full­trúi Vinstri grænna í nefnd­inni gerði það með fyr­ir­vara.

Borg­un­ar­málið hafði klár áhrif

Í nefnd­ar­á­lit­inu, sem birt var í dag, segir að „veiga­mik­il rök“ hafi komið fram fyrir því að félagið ætti ekki að vera á for­ræð­i ­Seðla­banka Íslands heldur að heyra beint undir fjár­mála- og efna­hags­ráðu­neyt­ið.

Aðspurður um hvaða rök þetta séu segir Frosti Sig­ur­jóns­son, ­for­maður efna­hags- og við­skipta­nefnd­ar, að þau séu margs­kon­ar. „Það komu til að ­mynda ábend­ingar frá Seðla­bank­anum um að þetta félli ekki vel að starf­sem­i hans. Þá hefðu verið gerðar kröfur um fullt skað­leysi stjórn­enda og tölu­vert ­mikil leynd myndi hvíla yfir fulln­ustu eign­anna. Okkur þing­mönn­unum þótt ekki ­gott að það myndi mynd­ast ábyrgð­ar­tóma­rúm.“

Frosti segir einnig að Borg­un­ar­málið hafi haft klár áhrif á með­ferð máls­ins. Það hafi sýnt fram á nauð­syn þess að vita hvar ábyrgð lægi, að það yrði alveg á hreinu að útboðs­skylda yrði á öllum eignum sem seldar yrðu og að hæfi stjórn­ar­manna sem skip­aðir yrðu yfir félagið myndi met­ast eftir skýrum skil­yrð­um. Hann segir einnig að félagið sem stofnað verður um umsýslu eign­anna muni falla undir upp­lýs­inga­lög. Því eiga fjöl­miðlar og almenn­ingur að geta ­kallað eftir upp­lýs­ingum um starf­semi þess ef vilji er til.

Verður risa­stórt félag

Um verður að ræða risa­stórt félag. Virði eign­anna sem mun­u renna inn í það, sem afhentar voru rík­inu í stöð­ug­leika­fram­lögum slita­bú­a ­föllnu bank­anna, verður á bil­inu 60 til 80 millj­arðar króna, að sögn Frosta. ­Fé­lagið sjálft mun ekki eiga eign­irnar heldur rík­ið. Það mun fulln­usta þær og þegar búið verður að umbreyta þeim í laust fé mun það und­an­tekn­ing­ar­laust renna inn á lok­aðan reikn­ing í Seðla­bank­an­um.

Allt hlutafé í Íslands­banka, sem er stærsta ein­staka stöð­ug­leika­fram­lag ­föllnu bank­anna, mun renna til Banka­sýslu rík­is­ins,ekki inn í hið fyr­ir­hug­aða ­eign­ar­um­sýslu­fé­lag. Aðrar eignir sem rík­inu verða afhentar munu hins vegar rata þang­að.

Frosti segir að góð ein­ing hafi verið um þessa leið inn­an­ ­nefnd­ar­inn­ar. „Eftir að hafa skoðað alla val­kosti, að hafa þetta inni í ráðu­neyt­inu, að setja þetta mögu­lega í syst­ur­fé­lag Banka­sýsl­unn­ar, nokk­ur­s ­konar eigna­sýslu, eða hafa þetta áfram inni í Seðla­bank­anum var ákveðið að þetta væri besta leið­in. Að hafa eigna­um­sýsl­una í sér­stöku félagi und­ir­ fjár­mála- og efna­hags­ráðu­neyt­inu. Þá verður ábyrgð­ar­keðjan skýr­ari. Það verð­ur­ líka til arms­lengd með því að ráð­herr­ann skipar stjórn félags­ins sem síð­an ræður starfs­fólk.“

Gert er ráð fyrir því að 150 millj­ónum króna verði varið í að stofna félag­ið, meðal ann­ars vegna ráð­gjafar í tengslum við mat, aug­lýs­ing­ar, lög­fræði­þjón­ustu „og þar fram eftir göt­un­um“.

Kúvend­ing á tveimur og hálfum mán­uði

Þetta er umtals­verð breyt­ing frá upp­runa­legri áætl­un ­stjórn­valda um hvernig ætti að fulln­usta stöð­ug­leika­fram­lögin. Þann 11. des­em­ber síð­ast­lið­inn lagði Bjarn­i Bene­dikts­son, fjár­mála- og efna­hags­ráð­herra, fram frum­varp til laga um breyt­ingu á lögum um Seðla­banka Íslands. Sú breyt­ing sem átti að gera var í raun ekki flók­in. Með henni átti Seðla­banka Ís­lands að verða gert kleift að stofna félag sem tæki við stöð­ug­leika­fram­lög­um ­föllnu bank­anna. Um yrði að ræða við­bót­ar­breyt­ingu á lögum við breyt­ingar sem ­gerðar voru sum­arið 2015, í kjöl­far þess að stjórn­völd kynntu áætlun sína um losun hafta.

Nokkrum dögum áður en ­þingi var slitið í des­em­ber síð­ast­liðn­um, þegar slita­búin voru hvert af öðru að ­gera sig til­búin til að greiða stöð­ug­leika­fram­lög­in, var lagt fram frum­varp sem hafði þann til­gang að skýra með ítar­legri hætti heim­ildir og skyldur þeirra sem að ferl­inu koma frá því að stöð­ug­leika­fram­lögin eru mót­t­tekin og þar til að þau eru seld eða þeim ráð­stafað með öðrum hætti.

Sam­kvæmt því átti félag í eigu Seðla­bank­ans að verða falið að „annast um­sýslu og að fulln­usta og selja eftir því sem við á verð­mæti sem Seðla­bank­inn ­tekur á móti í þeim til­gangi að draga úr, koma í veg fyrir eða gera kleift að bregð­ast við nei­kvæðum áhrifum á stöð­ug­leika í geng­is- og pen­inga­mál­um, í stað þess að ráð­herra sé heim­ilt að fela „sér­hæfðum aðila sem starfar í umboð­i ­bank­ans“ verk­efn­in.“

Sam­kvæmt breyt­ing­ar­til­lög­unni hefur verið fallið algjör­lega frá þess­ari áætl­un, sem lögð var fram fyrir rúmum tveimur og hálfum mán­uði síð­an.