Tíu stærstu íslensku málin í Panamaskjölunum

Panamaskjölin eru stærsti gagnaleki sögunnar. Þar var að finna upplýsingar úr gagnasafni lögfræðiskrifstofunnar Mossack Fonseca í Panama. Í skjölunum kemur fram að 600 Íslendingar hafi átt um 800 félög.

Panamaskjölin
Auglýsing

1. Wintris-­málið er lík­ast til stærsta frétt Panama­skjal­an­anna allra. Í því var opin­berað að Sig­mundur Davíð Gunn­laugs­son, þá for­sæt­is­ráð­herra Íslands, hefði ásamt eig­in­konu sinni átt aflands­fé­lagið Wintris sem er með heim­il­is­festi í skatta­skjól­inu Tortóla á Bresku Jóm­frú­areyj­unum. Sig­mundur Davíð hefur ekki viljað upp­lýsa um hvaða eignir séu í félag­inu en gefið hefur verið út að virði þeirra sé á annan millj­arð króna. Wintris var auk þess kröfu­hafi í bú föllnu íslensku bank­anna, sem rík­is­stjórn Sig­mundar Dav­íðs samdi um að hleypa út úr íslensku hag­kerfi á árinu 2015. 

Sigmundur Davíð Gunnlaugsson.Sig­mundur Davíð sagði ekki sam­herjum innan Fram­sókn­ar­flokks, sam­starfs­flokknum Sjálf­stæð­is­flokki eða almenn­ingi frá því að hann hefði átt þessar eignir né að hann hefði verið kröfu­hafi í bú bank­anna. Þegar til­vist Wintris var borin upp á Sig­mund Davíð í við­tali sem birt var 3. apr­íl, og var sýnt út um allan heim, laug hann, neit­aði síðan að svara frek­ari spurn­ingum og rauk út úr við­tal­inu. Wintris-­málið leiddi til þess að Sig­mundur Davíð þurfti að segja af sér emb­ætti for­sæt­is­ráð­herra Íslands 5. apríl 2016.

2. Í Panama­skjöl­unum var að finna upp­lýs­ingar um félagið Guru Invest, sem skráð er í eigu Ingi­bjargar Pálma­dótt­ur, og hefur fjár­magnað fjöl­mörg verk­efni í Bret­landi og á Íslandi eftir hrun. Jón Ásgeir Jóhann­es­son, eig­in­maður henn­ar, var skráður með pró­kúru í félag­inu og teng­ist mörgum verk­efn­anna sem það hefur fjár­magn­að.

Jón Ásgeir og Ingibjörg voru í Panamaskjölunum.Í skjöl­unum kom einnig fram félagið kom að því að greiða 2,4 millj­arða króna skuld tveggja félaga í eigu fjöl­skyldu Jóns Ásgeirs á árinu 2010. Skuldin var greidd í reiðufé og með skulda­bréfum útgefnum af Íbúða­lána­sjóði. Í skulda­upp­gjör­inu fékk Guru Invest heim­ild frá Seðla­bank­anum til að nota skulda­bréfin til að greiða upp skuld­ina.

Seðla­banki Íslands hefur ekki viljað svara því af hverju félag frá Panama fékk leyfi til að nota inn­lendar eignir í skulda­upp­gjöri með þessum hætti þegar aðrir erlendir eig­endur íslenskra eigna sátu fastir innan hafta með þær, né hvort að dæmi séu um að aðrir erlendir eig­endur skulda­bréfa útgefnum af Íbúð­ar­lána­sjóði hafi fengið að nota þau með sama hætti.

Auglýsing

3. Bræð­urnir Ágúst og Lýður Guð­munds­syn­ir, sem oft­ast eru kenndir við Bakka­vör, áttu að minnsta kosti sex félög sem skráð eru til heim­ilis á Bresku Jóm­frú­areyj­un­um. Eitt þeirra félaga var á meðal kröfu­hafa í bú Kaup­þings. Félag­ið, New Ortland II Equities Ltd., gerði sam­tals kröfu upp á 2,9 millj­arða króna í búið. Um var að ræða skaða­bóta­kröfu. Sam­kvæmt upp­lýs­ingum frá Kaup­þingi ehf., sem stofnað er á grunni slita­bús Kaup­þings, var skaða­bóta­kröf­unni hafnað með end­an­legum hætti við slita­með­ferð Kaup­þings. Bræð­urnir voru stærstu ein­stöku eig­endur Kaup­þings fyrir fall bank­ans í gegnum fjár­fest­ing­ar­fé­lagið Exista

Lýður og Ágúst Guðmundssynir.Bjarn­freður Ólafs­son, lög­maður þeirra, sat í stjórn bank­ans fyrir þeirra hönd og félög bræðr­anna voru á meðal stærstu skuld­ara Kaup­þings. Sam­kvæmt skýrslu rann­sókn­ar­nefndar Alþingis skuld­aði Exista og tengd félög Kaup­þingi, sem breytt­ist í Arion banka við kenni­tölu­flakk í hrun­inu, 239 millj­arða króna. Eitt­hvað hefur feng­ist upp í þær kröfur vegna nauða­samn­inga Existu og Bakka­var­ar, og sölu á hlut í Bakka­vör, en ljóst er að sú upp­hæð er fjarri þeirri fjár­hæð sem Kaup­þing lán­aði sam­stæð­unn­i. 

Það átti ekki að koma mörgum á óvart að Ágúst og Lýður ættu mikla fjár­muni erlend­is. Fyrir hrun var hol­lenskt félag í þeirra eigu, Bakka­bræður Hold­ing B.V., aðal­eig­andi fjár­fest­inga­fé­lags­ins Existu sem hélt meðal ann­ars á eign­ar­hlut þeirra í Bakka­vör auk þess að vera stærsti eig­andi Kaup­þings. Í skýrslu rann­sókn­ar­nefndar Alþingis kom fram að það félag hefði verið á meðal þeirra aðila sem þáðu hæstar arð­greiðslur á upp­gangs­ár­unum fyrir hrun. Alls fékk félagið tæpa níu millj­arða króna í arð­greiðslur á árunum 2005 til 2007.

4. Skjölin sýndu að Bjarni Bene­dikts­son, for­maður Sjálf­stæð­is­flokks­ins og fjár­mála- og efna­hags­ráð­herra, hefði átt þriðj­ungs­hlut í félag­inu Falson&Co. sem skráð var á Seychelles-eyj­­um. Þær eyjar eru þekkt skatta­skjól. Bjarni átti hlut í félag­inu vegna fast­eigna­við­skipta í Dubai sem hann tók þátt í árið 2006. Falson-hóp­ur­inn gekk út úr við­skipt­unum árið 2008 og ári seinna var félagið gert upp með tapi og Falson sett í afskrán­ing­ar­ferli. 

Bjarni Benediktsson.Bjarni hafði verið spurður að því í Kast­ljósi 11. febr­úar 2015 hvort hann hafi ekki átt eignir eða við­skipti í skatta­skjól­um. Bjarni neit­aði því en sagði síðar að hann hafi talið Falson vera skráð í Lúx­em­borg og því hafi svör hans verið gefin eftir bestu vit­und. Síðar birti Bjarni skatta­upp­lýs­ingar sínar og sagði við það tæki­færi að honum fynd­ist „bæði eðli­­legt og skilj­an­­legt að gerðar séu miklar kröfur til for­yst­u­­manna í stjórn­­­mál­­um. Hér fylgir því jafn­­framt yfir­­lit yfir allar skatt­­skyldar tekjur þau ár sem ég hef gegnt ráð­herra­emb­ætt­i.“

Staða Bjarna var samt sem áður í lausu lofti í byrjun apr­íl, eftir að fyrstu fréttir úr Panama­skjöl­unum voru sagð­ar. Í könnun Félags­vís­inda­stofn­un­ar, sem gerð var í byrjun apríl 2016, kom fram að 60 pró­sent lands­manna vildu að Bjarni segði af sér ráð­herra­emb­ætti vegna aflands­fé­laga­eignar sinn­ar.

5. Bjarni var ekki eini for­ystu­maður Sjálf­stæð­is­flokks­ins sem var í Panama­skjöl­un­um. Þar var einnig að finna upp­lýs­ingar um aflands­fé­laga­tengsl Ólafar Nor­dal, vara­for­manns flokks­ins og inn­an­rík­is­ráð­herra. Hún og eig­in­maður henn­ar, Tómas Sig­urðs­son, þáver­andi for­stjóri Alcoa á Íslandi, voru skráð sem próf­kúru­hafar Dooley Securities á Tortóla-eyju tveimur dögum eftir að hún tók þátt í próf­kjöri flokks síns árið 2006. Ólöf Nordal.Til­gangur félags­ins var að halda utan um ætl­aðan ávinn­ing af kaup­rétti eig­in­manns henn­ar. Til þess kom aldrei að Tómas nýtt félagið undir kaup­rétti sína, og því var Dooley aldrei not­að. Ólöf taldi að félag­inu hefði verið slitið 2008 en það var ekki afskráð fyrr en 2012. Ólöf skráði aðild sína að Dooley aldrei í hags­muna­skrá þing­manna.

6. Þá var Júl­­íus Víf­ill Ing­v­­ar­s­­son, borg­­ar­­full­­trúi Sjálf­­stæð­is­­flokks­ins, til umfjöll­unar vegna vörslu­­sjóðs sem hann á í Panama. Júl­­íus gaf út yfir­­lýs­ingu vegna máls­ins þar sem hann sagði að sjóð­­ur­inn hafi verið stofn­aður í svis­s­­neskum banka til að mynda eft­ir­­launa­­sjóð­inn sinn, en að honum hafi verið ráð­lagt að skrá stofnun hans í Panama. Sjóð­­ur­inn lúti svip­uðu reglu­verki og sjálfs­eign­ar­stofn­un. Aflands­­fé­lagið heitir Silwood Founda­tion. Júl­íus Víf­ill sagði af sér sem borg­ar­full­trúi í kjöl­farið

Sveinbjörg Birna og Júlíus Vífill.Í maí greindu tvö systkin Júl­í­usar Víf­ils frá því að hann hefði við­­ur­­kennt fyrir þeim að í aflands­­fé­lagi hans í Panama hafi verið pen­ingar upp­runnir frá for­eldrum þeirra. Pen­ing­anna hafði móðir þeirra ásamt hluta fjöl­­skyld­unnar leitað í rúman ára­tug. Um var að ræða sjóð í erlendum banka sem faðir þeirra, Ingvar Helga­­son, hafði safnað umboðs­­launum frá erlendum bíla­fram­­leið­endum inn á alla tíð. Júl­íus Víf­ill hefur sjálfur sagt að ásak­anir systk­ina hans væru algjör ósann­indi og ómerki­leg ill­mælgi. Svein­­björg Birna Svein­­björns­dótt­ir, borg­­ar­­full­­trúi Fram­­sóknar og flug­­valla­vina, var einnig til umfjöll­un­­ar. Svein­­björg átti hlut­­deild í aflands­­fé­lagi sem var í fast­­eigna­­þró­un­­ar­verk­efni í Panama.

7. Í gögnum Mossack Fon­seca var einnig að finna upp­lýs­ingar um félag í eigu fjöl­­skyldu Dor­ritar Moussai­eff, eig­in­­konu Ólafs Ragn­­ars Gríms­­son­­ar, þáver­andi for­­seta Íslands, sem ­skráð var á Bresku Jóm­frú­­areyj­unum frá árinu 1999 til árs­ins 2005. Félag­ið Lasca Fin­ance Limited.  Árið 2005 seld­i ­fjöl­­skyld­u­­fyr­ir­tækið Moussai­eff Jewell­ers Ltd. tíu pró­­senta hlut sinn í Lasca Fin­ance til hinna tveggja eig­enda þess. Þeir voru S. Moussai­eff og „Mrs." Moussai­eff.

Dorrit Moussaeiff.Kjarn­inn og Reykja­vík Grapevine opin­ber­uðu þetta 25. apríl 2016. Nokkrum dögum áður hafði Ólafur Ragnar farið í við­­tal til Christ­i­ane Aman­pour á banda­rísku ­sjón­varps­­stöð­inni CNN. Aman­pour spurði Ólaf Ragnar um Pana­ma­skjölin og hreint út hvort hann eða fjöl­­skylda hans væri tengd aflands­­fé­lög­um: „Átt þú ein­hverja aflands­­reikn­inga? Á eig­in­­kona þín ein­hverja aflands­­reikn­inga? Á eitt­hvað eftir að koma í ljós varð­andi þig og fjöl­­skyld­u þína?” spurði hún. Ólafur var afdrátt­­ar­­laus í svörum: „Nei, nei, nei, nei, ­nei. Það verður ekki þannig.”

Síðar var greint frá því að Dor­rit hafi tengst minnst fimm banka­­­reikn­ingum í Sviss í gegnum fjöl­­­skyldu sína og að minnsta kosti tveim aflands­­­fé­lög­­­um. Hún var auk þess skráð án lög­­heim­ilis eða heim­il­is­­festu í Bret­landi vegna skatta­­mála.

8. Félög í eigu Finns Ing­­ólfs­­son­­ar, Helga S. Guð­­munds­­sonar og Hrólfs Ölv­is­­sonar voru á meðal þeirra sem fund­ust í Pana­ma­skjöl­unum sem lekið var frá Mossack Fon­seca. Félag Finns og Helga, sem skráð var í Pana­ma, keypti meðal ann­­ars hlut í Lands­­bank­­anum á árinu 2007 með láni frá bank­­anum sjálf­­um. 

Menn­irnir þrír hafa allir verið áhrifa­­menn innan Fram­­sókn­­ar­­flokks­ins á und­an­­förnum ára­tugum og Hrólfur var fram­­kvæmda­­stjóri flokks­ins þegar lek­inn var gerður opin­ber. Hann sagði af sér því starfi í lok apríl vegna umfjöll­unar um aflands­fé­laga­eign hans.

Finnur Ingólfsson, Helgi S. Guðmundsson og Hrólfur Ölvisson.9. Aflands­fé­laga­eign var ekki bara bundin við fólk með póli­tísk tengsl eða umsvifa­mikla við­skipta­jöfra. Félög í eigu tveggja fram­­kvæmda­­stjóra íslenskra líf­eyr­is­­sjóða var einnig að finna í skjölum Mossack Fon­seca

Um var að ræða Kára Arnór Kára­­son, þá fram­­kvæmda­­stjóri Stapa - líf­eyr­is­­sjóðs, og þá fram­­kvæmda­­stjóra Sam­ein­aða líf­eyr­is­­sjóðs­ins, Krist­ján Örn Sig­­urðs­­son. Kári Arnór sagði starfi sínu lausu eftir að Kast­­ljós spurði hann spurn­inga vegna Pana­ma­skjal­anna. Krist­ján Örn gerði slíkt hið sama nokkrum dögum síð­ar.

10. Þá kom fram í gögn­unum að Vil­hjálmur Þor­­steins­­son, fjár­­­fest­ir, fyrr­ver­andi gjald­ker­i ­Sam­­fylk­ing­­ar­innar og hlut­hafi í Kjarn­­anum hafi átt félag sem skráð var til heim­il­is á Bresku Jóm­frú­­areyj­un­­um. Félag­ið, sem hét M-Trade, var stofnað árið 2001 en ­for­m­­lega afskráð árið 2012. Það fjár­­­festi m.a. í afleið­u­við­­skiptum og var í eigna­­stýr­ingu hjá Kaup­­þingi í Lúx­em­borg. Nafn félags­­ins M-Trade kom fyrir í skjölum sem lekið var frá Mossack Fon­seca. ­Nafn Vil­hjálms sjálfs er þó ekki í skjöl­un­­um.

Við þurfum á þínu framlagi að halda

Þú getur tekið beinan þátt í að halda úti öflugum fjölmiðli.

Við sem vinnum á ritstjórn Kjarnans viljum hvetja þig til að vera með okkur í liði og leggja okkar góða fjölmiðli til mánaðarlegt framlag svo við getum haldið áfram að vinna fyrir lesendur, fyrir fólkið í landinu.

Kjarninn varð níu ára í sumar. Þegar hann hóf að taka við frjálsum framlögum þá varð slagorðið „Frjáls fjölmiðill fyrir andvirði kaffibolla“ til og lesendur voru hvattir til að leggja fram í það minnsta upphæð eins kaffibolla á mánuði.

Mikið vatn hefur runnið til sjávar á þeim níu árum sem Kjarninn hefur lifað. Í huga okkar á Kjarnanum hefur þörfin fyrir fjölmiðla sem veita raunverulegt aðhald og taka hlutverk sitt alvarlega aukist til muna.

Við trúum því að Kjarninn skipti máli fyrir samfélagið.

Við trúum því að sjálfstæð og vönduð blaðamennska skipti máli.

Ef þú trúir því sama þá endilega hugsaðu hvort Kjarninn er ekki allavega nokkurra kaffibolla virði á mánuði.

Vertu með okkur í liði. Þitt framlag skiptir máli.

Ritstjórn Kjarnans: Sunna Ósk Logadóttir, Þórður Snær Júlíusson, Erla María Markúsdóttir, Arnar Þór Ingólfsson, Eyrún Magnúsdóttir og Grétar Þór Sigurðsson.


Já takk, ég vil styrkja Kjarnann!
Þorbjörn Guðmundsson
Er íslenska velferðarkerfið ekki lengur griðarstaður þeirra sem minnst hafa?
Kjarninn 11. janúar 2023
Takk fyrir og sjáumst á nýjum miðli á föstudag
Bréf frá ritstjóra Kjarnans vegna sameiningar við Stundina og þess að nýr framsækinn fréttamiðill verður til í lok viku.
Kjarninn 11. janúar 2023
Sverrir Albertsson
Vatn á myllu kölska
Kjarninn 11. janúar 2023
Lögreglumenn standa vörð um gröfurnar í námunni.
Berjast fyrir þorpi á barmi hengiflugs
Lítið þorp í Rínarlöndum Þýskalands er allt komið í eigu kolarisa. Fyrirtækið ætlar sér að mylja niður húsin og stækka kolanámu sína sem þegar þekur um 80 ferkílómetra. Þetta þykir mörgum skjóta skökku við í heimi sem berst við loftslagsbreytingar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Arnþrúður Karlsdóttir, útvarpsstjóri Útvarps Sögu.
Útvarp Saga telur fjölmiðlastyrki skapa tortryggni og bjóða upp á frændhygli
Fjögur fjölmiðlafyrirtæki hafa til þessa skilað inn umsögnum um frumvarp Lilju Alfreðsdóttur menningar- og viðskiptaráðherra, sem mun að óbreyttu framlengja núverandi styrkjakerfi til fjölmiðla.
Kjarninn 10. janúar 2023
Sólveig Anna Jónsdóttir formaður Eflingar.
Viðræðum slitið og Efling undirbýr verkfallsaðgerðir
Samtök atvinnulífsins hafa hafnað gagntilboði Eflingar um skammtímakjarasamning, sem kvað á um meiri launahækkanir en SA hefur samið um við aðra hópa á almennum vinnumarkaði til þessa. Efling undirbýr nú verkfallsaðgerðir.
Kjarninn 10. janúar 2023
Palestínski fáninn á lofti í mótmælum í Reykjavík. Ísraelskri lögreglu hefur nú verið fyrirskipað að rífa fánann niður á almannafæri.
Fánabann og refsiaðgerðir í Palestínu í kjölfar niðurstöðu Sameinuðu þjóðanna
Degi eftir að ný ríkisstjórn tók við völdum í Ísrael samþykkti allsherjarþing Sþ að fela Alþjóðadómstólnum í Haag að meta lögmæti hernáms Ísraelsríkis á Vesturbakkanum. Síðan þá hefur stjórnin gripið til refsiaðgerða og nú síðast fánabanns.
Kjarninn 10. janúar 2023
Gríðarlega mikil dæling á sandi á sér stað í Landeyjahöfn á hverju ári. Markarfljótið ber hundruð þúsunda tonna af jarðefnum út í sjó og það á til að safnast upp í mynni hafnarinnar.
Vilja sjúga sand af hafsbotni í stórum stíl og flytja út
Eftirspurn eftir íslenskum jarðefnum er gríðarleg ef marka má framkomin áform erlendra stórfyrirtækja um nýtingu þeirra. Vinsældir hafnarinnar í Þorlákshöfn eru samhliða mjög miklar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Meira úr sama flokkiFréttaskýringar
None