Stjórnendur Arion banka viðurkenna að sala á fimm prósent hlut í Símanum til viðskiptavina bankans skömmu fyrir útboð á verði sem reyndist vera nokkuð lægra en niðurstaða útboðsins, hafi ekki verið heppileg. Gagnrýni á þá sölu hafi verið réttmæt og verklagi varðandi sölu á stærri eignarhlutum verði í kjölfarið breytt.
Varðandi sölu á fimm prósent hlut til hóps sem Orri Hauksson, forstjóri Símans, setti saman, á verði sem var langt undir útboðsgengi, þá leit Arion banki hins vegar„aldrei svo á að verið væri að selja hluti í Símanum með afslætti.“ Í gagnrýni á þá ráðstöfun hafi verið horft frámhjá þróun hlutabréfamarkaðsins frá því að söluverðið var ákveðið snemma á þessu ári.
Þetta kemur fram í tilkynningu sem Arion banki sendi frá sér í dag.
Sala til stjórnenda ákveðin í maí
Tilkynningin sem Arion banki sendi er ítarlegasta svar við þeirri gagnrýni sem dunið hefur á bankanum vegna sölu á tíu prósent hlut í Símanum í aðdraganda útboðs og skráningar hans á markað. Fyrst fékk hópur stjórnenda Símans, og meðfjárfesta þeirra, að kaupa fimm prósent hlut á genginu 2,5 krónur á hlut. Um þau kaup var tilkynnt í ágúst. Í lok september, nokkrum dögum fyrir útboð, seldi Arion banki síðan völdum viðskiptavinum sínum, sem hafa ekki verið nafngreindir, annan fimm prósent hlut á genginu 2,8 krónur á hlut. Meðalverð í útboði Símans var 3,33 krónur á hlut og í dag er gengi bréfa hans um 3,7 krónur á hlut.
Arion greinir nú frá því að samkomulagið við fjárfestahópinn sem keypti fyrst hafi verið gert í maí. Arion banki segir að sú töf sem orðið hafi á að upplýsa um kaupin hafi verið „óheppileg“. Verðmatið hafi á þeim tíma, í maí, verið svipað og á Vodafone, hinu skráðu fjarskiptafyrirtækinu. Síðan þá hafi hlutabréf í Vodafone hækkað um 23 prósent.
Nú er einnig komið í ljós að stjórnendur Símans keyptu 0,5 prósent hlut til viðbótar við þau fimm prósent sem áður hafði verið greint frá, á sama verði. Samtals var keypti hópurinn því 5,5 prósent hlut. Miðað við gengi Símans í dag hefur virði hlutar þeirra hækkað um 47 prósent. Það gera rúmlega 680 milljónir króna.
Söluhömlur eru á fyrstu fimm prósentunum til 1. janúar 2017. Stjórnendur Símans mega hins vegar selja 0,5 prósent hlut sinn strax í mars á næsta ári, eftir rúma fjóra mánuði.
Ekki sagt frá Árna og Hallbirni
Þegar tilkynnt var um söluna, þann 21. ágúst síðastliðinn, var lögð mikil áhersla á að í hópnum væru erlendir fjárfestar með mikla reynslu af fjarskiptamálum. Þegar Kjarninn leitaði eftir upplýsingum um hvernig samsetning hópsins væri gaf Síminn upp nokkur nöfn, þeirra á meðal nöfn erlendu fjárfestanna.
Í því svari var hins vegar ekki sagt hvernig fimm prósent hluturinn skiptist á milli stjórnenda Símans, alþjóðlegra fjárfesta og annarra sem tilheyrðu hópnum. Þar var enn fremur tilgreint að þrír einkafjárfestar væru í honum: þeir Sigurbjörn Þorkelsson, sem starfaði lengi sem yfirmaður hjá Lehman Brothers, var einn eigandi Haga og stofnaði fyrr á þessu ári verðbréfamiðlunina Fossa markaði með nokkrum fyrrum lykilstarfsmönnum úr Straumi, Stefán Ákason, fyrrum forstöðumaður skuldabréfamiðlunar Kaupþings, og Ómar Svavarsson, fyrrum forstjóri Vodafone á Íslandi.
Síðar kom í ljós Sigurbjörn var ekki einn á ferðinni. Fjárfesting hans var í gegnum félagið Æðanes ehf., sem er í eigu hans og tveggja meðfjárfesta hans: Árna Haukssonar og Hallbjörns Karlssonar. Í tilkynningu Arion banka segir að aðkoma Sigurbjarnar hafi legið fyrir þegar ákvörðun um söluna til fjárfestahópsins var tekin „en aðkoma Árna og Hallbjörns lá fyrir við frágang viðskiptanna“. Samt var ekki tilkynnt um aðkomu þeirra þegar salan var gerð opinber 21. ágúst.
Íslensku fjárfestarnir með stærstan hluta
Arion banki segir að með viðskiptunum hafi bankinn viljað „styrkja félagið fyrir útboð og gera það söluvænlegra með því að fá í hlutahafahópinn hluta af stjórnendateymi Símans ásamt alþjóðlegum fagfjárfestum með mikla reynslu af fjárfestingum og fjarskiptum í fjölda landa. Stjórnendur Símans settu fjárfestahópinn saman en Arion banki gerði kröfu um að hann byggi yfir alþjóðlegri reynslu og tengslum“.
Þar segir líka að Æðanes sé stærsti eigandinn innan fjárfestahópsins. Félagið hafi keypt stærstan hluta af þeim fimm prósent hlut í Símanum sem seldur var á genginu 2,5 krónur á hlut. Sigurbjörn, Árni og Hallbjörn eru allir umsvifamiklir fjárfestar á íslenskum markaði, en Árni sat í stjórn Vodafone á árum áður og hefur þar með einhverja reynslu af fjarskiptamarkaði. Þess vegna hefur sú ákvörðun Arion banka að selja þessum hópi fjárfesta hlut í Símanum á verði sem var langt undir útboðsverði verið harðlega gagnrýnd. Eðlilegast væri að allir fjárfestar sætu við sama borð í þeim málum.
Arion banki telur hins vegar ekki rétt að tala um að hópurinn hafi fengið afslátt á hlut sínum. Bankinn segir að fáir myndu halda því fram „nú í október að einstaklingur, sem seldi sinn hlut í Vodafone í maí, hefði verið að gefa kaupandanum 20 prósent afslátt,“ og vísar þannig í að hlutir í Vodafone hafa hækkað um 20 prósent síðan í maí.
Salan á hlut í Símanum í samræmi við stefnu stjórnar
Arion banki seldi einnig fimm prósent hlut til valinna viðskipta sinna á verði sem var við lægri enda verðbils útboðs á bréfum Símans nokkrum dögum áður en það fór fram. Í tilkynningunni sem send var í dag kemur fram að bankinn fjármagnaði hluta þessara viðskipta, en hann segir að það hafi verið lítill hluti. Það þýðir að fjárfestarnir sem fengu að kaupa greiddu ekki að öllu leyti fyrir hlutinn. Arion banki lánaði þeim.
Bankinn segir aðekki hafi verið að „veita viðskiptavinum afslátt frá verðinu heldur[...]að gefa þeim kost á að kaupa nokkru stærri hlut en ella[...]Sú gagnrýni að ekki hafi allir setið við sama borð hefur ekki farið framhjá stjórnendum bankans. Ekki var heppilegt að selja til viðskiptavina bankans svo skömmu fyrir útboðið á gengi sem svo reyndist nokkuð lægra en niðurstaða útboðsins. Bankinn vanmat hina miklu eftirspurn sem raun varð á. Þessi tilhögun er til skoðunar í bankanum og verður tekið mark á gagnrýninni“.
Þrátt fyrir það er það niðurstaða stjórnenda Arion banka er að salan á 31 prósent hlut bankans í Símanum, meðal annars til ofangreinda hópa, hafi verið „í samræmi við þá stefnu stjórnar bankans að yfirteknum félögum í óskyldum rekstri skuli eftir föngum vera komið í sem breiðast eignarhald og þau skráð í kauphöll“.
Gagnrýni á á söluna til vildarviðskiptavina bankans sé réttmæt og verklagi verði breytt í kjölfarið.Bankinn virðist hins vegar ekki telja að gagnrýni á söluna til fjárfestahópsins sem fékk að kaupa í maí, sem samanstóð af stjórnendum Símans, nokkrum alþjóðlegum fjárfestum með reynslu af fjarskiptum en að stærstum hluta af innlendum fjárfestum með litla slíka reynslu, eigi við rök að styðjast.
