Seðla­banki Banda­ríkj­anna ákvað í gær að halda vöxtum við núllið áfram, eins og þeir hafa verið frá því í des­em­ber 2008. Margir höfðu búist við því að seðla­bank­inn hæfi vaxta­hækk­un­ar­ferli enda hafði Janet Yellen, seðla­banka­stjóri, gefið það út í byrjun árs­ins að vextir gætu farið að hækka í kringum „mitt ár“. Síðan hefur nokkur spenna byggst upp enda þykir ákvörð­unin um að hækka vexti vera við­ur­kenn­ing á því að banda­ríska hag­kerfið sé form­lega komið í gegnum öldu­dal, og að heims­bú­skap­ur­inn búi við nægi­legt jafn­vægi svo að þessi stærsta mynt heims­ins séu bundin við hærri vexti.

Þrýst­ingur um að fara var­lega

Það sem kemur í veg fyrir að vextir séu hækk­aðir eru ekki atburðir í Banda­ríkj­un­um, heldur á öðrum mörk­uð­um. Áhyggjur vegna minnk­andi eft­ir­spurn­ar, verð­lækk­unar á hrá­vöru­mörk­uðum og óróa í Kína eru frekar ástæðan fyrir því að seðla­bank­inn hikar nú við að hækka vext­ina. Í rök­stuðn­ingi fyrir ákvörð­un­inni segir orð­rétt að gangur efna­hags­mála í heims­bú­skapnum sé lík­legur til að „þrýsta á verð­bólgu niður á við“, frekar en hitt. Því sé mik­il­vægt að stíga var­lega til jarð­ar, þar sem verð­bólga er nú 0,2 pró­sent. Vaxta­hækkun nú gæti þrýst verð­bólgu í verð­hjöðn­un, sem seðla­bank­inn vill forð­ast en verð­bólgu­mark­miðið er tvö pró­sent.

Fed lea­ves inter­est rates unchanged htt­p://t.co/QOnKfoo0Bo pic.twitt­er.com/7v2iG­i4wFN

— NYT Business (@nyti­mes­business) Sept­em­ber 17, 2015

Nýj­ustu hag­tölur í Banda­ríkj­unum hafa sýnt mikil bata­merki og hefur atvinnu­leysi meðal ann­ars náð þeim lægðum sem það var í þegar best var fyrir hrunið á fjár­mála­mörk­uðum 2007 til 2009. Það mælist nú 5,1 pró­sent og hefur nýjum störfum fjölgað hratt und­an­farin miss­eri, eða um að með­alti 230 þús­und í mán­uði. Hag­vaxt­ar­spáin gerir ráð fyrir tvö til pró­sent hag­vexti á þessu ári. Nei­kvæð­ustu atriðin í hag­kerf­inu snú að lang­tíma­at­vinnu­leysi sem hefur fest sig meira í sessi en dæmi eru um á síð­ustu þrjá­tíu árum. Um 10,3 pró­sent af þeim sem eru án atvinnu eru hættir að leita að vinnu vegna þess að þeir telja ekki lík­legt að þeir fái vinnu og þeir hafa jafn­framt verið án vinnu í meira en sex mán­uði.

Horfa út fyrir land­stein­ana

Eins og staða mála er nú er Seðla­banki Banda­ríkj­anna frekar með augun á öðrum mörk­uðum en þeim sem er heima fyr­ir. Vegna þess hve banda­ríski mark­að­ur­inn er áhrifa­mik­ill á heims­vísu, ekki síst þar sem Banda­ríkja­dalur er stærsta mynt heims­ins og vara­sjóður þjóð­ríkja að miklu leyti bund­inn í þess­ari mynt.