Þessi grein birtist upphaflega á Kjarnanum fyrir rúmlega 9 mánuðum.

10 gleymdar útihátíðir

Yf­ir stend­ur fjöldi úti­há­tíða þessa versl­un­ar­manna­helgi líkt og venj­an hef­ur ver­ið síð­ustu hálfa öld. Þótt sið­ur­inn sé gam­all lifa há­tíð­irn­ar hins veg­ar mis­lengi. Hér er fjall­að um nokkr­ar um­tal­að­ar, en skamm­líf­ar há­tíð­ir.

10 gleymdar útihátíðir
Atlavík Frá útihátíðinni í Atlavík árið 1984.

1. Fimm þúsund smokkar á Húnaveri

Haldnar voru þrjár úti­há­tíðir um versl­un­ar­manna­helg­ina í Húna­veri á árunum 1989-91 á vegum Jak­obs Frí­manns Magn­ús­sonar og Stuð­manna. Sú fyrsta er fræg­ust þeirra, en þar mættu alls 7-8 þús­und manns. Blaða­maður Tím­ans lýsti úti­há­tíð­inni svo­leið­is: „Stans­laus tón­list í þrjá og hálfan sól­ar­hring. Drukknir ung­ling­ar, sof­andi, dans­andi, hlæj­andi, í fam­lög­um;skríð­andi vafr­andi, grát­andi, leit­andi. Rusl, enda­laust rusl, fjúk­andi papp­ír, bjór­dós­ir, gos­dós­ir, gos­flöskur, vín­flösk­ur.“ Hátíðin var einnig þekkt fyrir smokka­þurrð, en á föstu­degi hátíð­ar­innar sagði Jakob Frí­mann að búið væri að selja fimm þús­und smokka og verið væri að senda eftir meiri birgð­u­m. 

2. Rauðhetta 1977

Úti­há­tíðin Rauð­hetta var haldin þrisvar yfir versl­un­ar­manna­helgi á árunum 1976-78, en hún var skipu­lögð af skáta­hreyf­ing­unni. Fyrsta hátíðin var fjöl­mennu­st, en þar mættu um sex þús­und manns. Sam­kvæmt Glatkist­unni var skemmt­unin sögð vera áfeng­is­laus, en lítið væri þó um eft­ir­fyglni og ekki leitað að áfengi á ungum gest­um, „sem margir skemmtu sér dauða­drukkn­ir.“ Í Dag­blað­inu stóð einnig að hátíðin 1977 hafi farið fram vel, „þrátt fyrir mikla vætu útvortis sem inn­vort­is.“ Þar var einnig sagt frá ýmsum keppnum sem áttu sér stað á hátíð­inni, þar á meðal mara­þons­kossa­keppni, þar sem sig­ur­veg­ar­arnir voru í sleik í rúman klukku­tíma uppi á svið­i. 

3. Húsafellshátíðin

Ung­menna­sam­band Borg­ar­fjarðar hélt sum­ar­há­tíð í Húsa­fells­skógi  um versl­un­ar­manna­helg­ina á árunum í kringum 1970. Fræg­ust þeirra var hátíðin árið 1969, þar sem talið er að aðsóknin hafi náð upp í 20 þús­und manns. Þar spil­uðu meðal ann­ars hljóm­sveit Ingi­mars Eydal og Trú­brot, sem titluð var „vin­sælasta ung­linga­hljóm­sveitin um þessar mund­ir“ af blaða­manni Tím­ans. Morg­un­blaðið sagði að hljóm­sveit­irnar á hátíð­inni hefðu verið „svo góðar að margir ung­lingar gleymdu að dansa en stóðu bara og hlust­uð­u.“ Blöðin voru sam­mála um að hátíðin hafi tek­ist vel, þrátt fyrir tölur um á að þriðja hund­rað hefðu verið „teknir úr umferð“ og sex tjöld hafi brunn­ið. 

4. Saltstokk

Ekki var jafn­vel fjallað um Saltvík­ur­há­tíð­ina sem fór fram á Kjal­ar­nesi um hvíta­sunnu­helg­ina árið 1971. Hátíðin sótti fyr­ir­mynd sína til Wood­stock-há­tíð­ar­innar í Banda­ríkj­unum og var því oft kölluð Salt­stokk. Að baki hátíð­inni stóð Æsku­lýðs­ráð Reykja­víkur og talið er að um 10 þús­und manns hafi sótt hana. Þar léku meðal ann­arra Trú­brot, Ríó Tríó, Roof Tops og Árni Johnsen, en sam­kvæmt blaðaum­fjöll­unum um Saltvík­ur­há­tíð­ina var þar „al­menn ölvun“ og talað um „litla sjálfs­stjórn ung­menna.“ Ekk­ert ald­urs­tak­mark var á hátíð­ina sjálfa, en sam­kvæmt einum aðstand­enda hennar tók tón­leika­dag­skráin mið af smekk fjórtán ára ung­linga. 

5. Smíðakennarinn í Atlavík

Úti­há­tíðin í Atla­vík í Hall­orms­stað­ar­skógi var haldin yfir versl­un­ar­manna­helg­ina árin 1980-1985, en að henni komu Stuð­menn og Ung­menna-og íþrótta­sam­band Aust­ur­lands (UÍ­A). Fræg­ust þeirra er úti­há­tíðin árið 1984, en þá kom Bít­ill­inn Ringo Starr og tók lagið með Stuð­mönn­um. Ringo sagð­ist líka vel við sig meðal heima­manna, en frægt er þegar Íslend­ingur kom upp að honum og spurði hvort bít­ill­inn hefði ekki kennt honum smíðar á Eiðum árið áður.  Sam­kvæmt umfjöllun DV komu yfir 6000 manns til Atla­víkur það árið og var þar „brjálað fjör og mikil ölv­un.“

6. Viðeyjarhátíðin 84

Á sama tíma og Ringo mætti til Atla­víkur 1984 var haldin úti­há­tíð í Viðey þar sem margar helstu hljóm­sveitir lands­ins á þeim tíma tróðu upp.  Hátíðin var þó talin vera eitt stórt klúð­ur, en hennar er minnst sem „veisl­unnar sem aldrei varð,“ sökum fámenn­ist. Búist var við 2500 gest­um, en rétt tæp­lega 400 manns mættu. Sam­kvæmt umfjöllun DV um málið skrif­ast fámennið bæði upp á rok og rign­ingu sem var í Viðey á þeim tíma sem og komu Ringo Starr á Hall­orms­stað.

7. Eiðar 1993-1994

UÍA hélt svo aftur úti­há­tíð á Eiðum á Hér­aði árin 1992 og 1993, þar sem Ringo Starr átti að hafa kennt smíð­ar. Þar komu meðal ann­ars fram Jet Black Joe, Nýdönsk og GCD, en fjöldi tón­leika­gesta var þó mun minni en í Atla­vík ára­tugi fyrr og talið er að hann hafi ekki náð yfir tveimur þús­und­um. Í sam­tali við Kjarn­ann sagði Jónas Þór Jóhanns­son, skipu­leggj­andi hátíð­ar­inn­ar, að erf­ið­lega hafi gengið að fá fólk úr Reykja­vík, bæði sökum kostn­aðar og sam­keppni við aðrar úti­há­tíðir víðs vegar um land­ið. 

8. Fyrsta rave-ið

Sú hátíð sem veitti Eiðum ef til vill hvað mesta sam­keppni var úti­há­tíðin Eld­borg á Kald­ár­melum 1992. Henni var lýst sem íþrótta-og fjöl­skyldu­há­tíð, en þar komu meðal ann­ars fram SSSól, Nýdönsk og Hemmi Gunn. Meðal nýj­unga á hátíð­inni var þó sér­stakt „ra­ve-­tjald,“ þar sem raf­tón­list var spiluð í botni. Hátíðin var svo end­ur­tekin aftur árið 2001, en hún var öllu umdeild­ari og þekkt­ust fyrir fjölda nauðg­un­ar-og fíkni­efna­mála sem komu upp á borð lög­reglu vegna henn­ar.

9. Uxi 95

Önnur umdeild hátíð var haldin árið 1995 á Kirkju­bjæj­ar­klaustri og bar heitið UXI ’95. Þar komu fram erlendar stór­stjörnur á borð við Björk, Prodigy og Aphex Twin, en ekki hafði þekkst að bjóða svona stórum núm­erum á tón­leika yfir versl­un­ar­manna­helgi áður. Í fjöl­miðlum varð hátíðin hins vegar þekkt fyrir áfeng­is- og eit­ur­lyfja­notkun og þurftu nokkrir að leita til læknis vegna E-pillu­neyslu.Lög­reglan á Suð­ur­landi þótti hins vegar ekki mikið um lyfja­neyslu á svæð­inu og sagði fíkni­efna­sala hafa hrein­lega horfið af svæð­inu vegna þess að eng­inn hafi viljað kaupa neitt frá þeim. Svip­myndir frá UXA má sjá hér að ofan.

10. Halló Akureyri

Á Akur­eyri var sex versl­un­ar­mann­ar­helgar í röð haldin hátíðin Halló Akur­eyri, á milli áranna 1994 og 1999. Fjöldi hátíð­ar­gesta fór vax­andi með árun­um, allt frá 5 þús­und árið 1994 upp í 15 þús­und árið 1999. Hátíðin var þá mikið gagn­rýnd fyrir ung­linga­drykkju og lagð­ist af því af. Sam­kvæmt grein í DV voru heima­menn afar gagn­rýnir á mik­inn drykkju­skap og ólæti aðkomu­manna, en það leiddi til þess að engin frek­ari leyfi voru gefin til svo umfangs­mik­ils skemmt­ana­halds innan bæj­ar­markanna. Því var engin úti­há­tíð haldin í bænum árið 2000, en ári eftir það kom svo hátíðin Ein með öllu, sem enn er haldin fyrir norð­an.

Þessi grein birtist fyrst á Kjarnanum um verslunarmannahelgina árið 2018.
Kjósa
7
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Mest lesið

Rúlletta Róberts og vitnisburðir starfsfólks: „Þetta er bara rosalega mikið álag“
1
ÚttektRóbert Wessman, Alvogen og Alvotech

Rúll­etta Ró­berts og vitn­is­burð­ir starfs­fólks: „Þetta er bara rosa­lega mik­ið álag“

Starfs­menn Al­votech lýsa vinnu­álag­inu sem ómann­eskju­legu og hafa leit­að til stétt­ar­fé­laga út af ógreiddri yf­ir­vinnu og fleiri mál­um. Vinnu­að­stæð­urn­ar hafa ver­ið svona út af því að Al­votech hef­ur unn­ið að því að fá mark­aðs­leyfi fyr­ir sam­heita­lyf Humira í Banda­ríkj­un­um. Fyr­ir­tæk­ið hef­ur veðj­að öllu á þetta lyf en sala á því hef­ur dreg­ist sam­an og sam­heita­lyfj­um þess hef­ur alls ekki geng­ið eins vel í Banda­ríkj­un­um og reikn­að var með.
Þórður Snær Júlíusson
5
Leiðari

Þórður Snær Júlíusson

Elsku ráð­herr­ar, hætt­ið að gefa Ís­land

Nú stend­ur til að gefa norsk­um lax­eld­is­fyr­ir­tækj­um ís­lenska firði til eign­ar. Þeg­ar er bú­ið að gefa ör­fá­um út­gerð­ar­fjöl­skyld­um hundruð millj­arða króna hið minnsta af fé sem ætti að hafa far­ið í sam­fé­lags­lega upp­bygg­ingu. Vilji er til þess að gefa einka­að­il­um vindorku en eng­inn vilji til þess að rukka ferða­þjón­ustu fyr­ir nýt­ingu á al­manna­g­æð­um. Hvað geng­ur ís­lensk­um ráða­mönn­um eig­in­lega til?
Vextir þriðjungs allra óverðtryggðra lána til heimila landsins losna brátt
9
Viðskipti

Vext­ir þriðj­ungs allra óverð­tryggðra lána til heim­ila lands­ins losna brátt

Í nýj­ustu mán­að­ar­skýrslu Hús­næð­is- og mann­virkja­stofn­un­ar er sagt frá því að meiri­hluti eft­ir­stand­andi óverð­tryggðra lána á föst­um vöxt­um munu koma til end­ur­skoð­un­ar á næstu miss­er­um. Frá og með júlí og til og með ág­úst á næsta ári munu vext­ir losna á óverð­tryggð­um lán­um fyr­ir sam­an­lagt 410 millj­arða króna. Það er rúm­lega þriðj­ung­ur af öll­um óverð­tryggð­um lán­um til heim­ila lands­ins.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Rúlletta Róberts og vitnisburðir starfsfólks: „Þetta er bara rosalega mikið álag“
2
ÚttektRóbert Wessman, Alvogen og Alvotech

Rúll­etta Ró­berts og vitn­is­burð­ir starfs­fólks: „Þetta er bara rosa­lega mik­ið álag“

Starfs­menn Al­votech lýsa vinnu­álag­inu sem ómann­eskju­legu og hafa leit­að til stétt­ar­fé­laga út af ógreiddri yf­ir­vinnu og fleiri mál­um. Vinnu­að­stæð­urn­ar hafa ver­ið svona út af því að Al­votech hef­ur unn­ið að því að fá mark­aðs­leyfi fyr­ir sam­heita­lyf Humira í Banda­ríkj­un­um. Fyr­ir­tæk­ið hef­ur veðj­að öllu á þetta lyf en sala á því hef­ur dreg­ist sam­an og sam­heita­lyfj­um þess hef­ur alls ekki geng­ið eins vel í Banda­ríkj­un­um og reikn­að var með.
Sleppti máltíðum til þess að komast frá Ásbrú
4
Greining

Sleppti mál­tíð­um til þess að kom­ast frá Ás­brú

„Stans­laust von­leysi vakn­ar um leið og þú mæt­ir,“ seg­ir ung­ur venesú­elsk­ur hæl­is­leit­andi um Ás­brú. Þar hafi ver­ið ómögu­legt fyr­ir hann, eða nokk­urn mann, að að­lag­ast ís­lensku sam­fé­lagi – sem er at­riði sem stjórn­mála­menn þvert á flokka hafa sagt mik­il­vægt. Fé­lags- og vinnu­mark­aðs­ráð­herra hef­ur sagst vilja fleiri bú­setu­úr­ræði á borð við Ás­brú.
Fyrirtækið sem Kvika keypti kom að lánum til félags konu Ármanns
6
ViðskiptiKvika og Ortus

Fyr­ir­tæk­ið sem Kvika keypti kom að lán­um til fé­lags konu Ár­manns

Breska fyr­ir­tæk­ið Ort­us Capital, sem Ár­mann Þor­valds­son, nú­ver­andi for­stjóri al­menn­ings­hluta­fé­lags­ins Kviku, var hlut­hafi í var einn af lán­veit­end­um breska kráar­fyr­ir­tæk­is­ins Red Oak Taverns, sem eig­in­kona Ár­manns á hlut í. Þetta fyr­ir­tæki varð síð­ar að Kviku Secu­rities í Bretlandi og keypti það breskt lána­fyr­ir­tæki af við­skipta­fé­lög­um fyr­ir tveim­ur ár­um fyr­ir millj­arða króna.
Umsækjandi hjá MAST vill rökstuðning: „Ég er vonsvikinn“
7
FréttirLaxeldi

Um­sækj­andi hjá MAST vill rök­stuðn­ing: „Ég er von­svik­inn“

Eg­ill Stein­gríms­son dýra­lækn­ir var ann­ar af um­sækj­end­un­um um sviðs­stjórastarf hjá Mat­væla­stofn­un sem með­al ann­ars snýst um eft­ir­lit með lax­eldi. Fiska­líf­eðl­is­fræð­ing­ur­inn Þor­leif­ur Ág­ústs­son var ráð­inn fram yf­ir hann og vakti ráðn­ing­in at­hygli inn­an MAST vegna já­kvæðra skrifa hans um lax­eldi hér á landi.
Öryrkjar borga fyrir kjarasamninga og tugir milljarða settir í borgarlínu
8
GreiningFjármálaáætlun 2025-2029

Ör­yrkj­ar borga fyr­ir kjara­samn­inga og tug­ir millj­arða sett­ir í borg­ar­línu

Rík­is­sjóð­ur verð­ur rek­inn í halla í næst­um ára­tug sam­fleytt áð­ur en við­snún­ing­ur næst. Til að fjár­magna tug­millj­arða króna út­gjöld vegna Grinda­vík­ur og kjara­samn­inga á með­al ann­ars að fresta greiðsl­um til ör­orku­líf­eyri­s­kerf­is­ins, selja eign­ir fyr­ir tugi millj­arða króna og lækka fram­lög í vara­sjóð. Fram­kvæmd­um sem áð­ur hef­ur ver­ið frest­að er frest­að á ný en pen­ing­ar sett­ir í nýja þjóð­ar­höll og tug­ir millj­arða króna verða til­tæk­ir í borg­ar­línu og tengd verk­efni. Vaxta­byrð­in á rík­is­sjóði verð­ur þó þung. Á næsta ári mun hann borga 121 millj­arð króna í slíka.

Mest lesið í mánuðinum

Læstur inni í íbúðinni sinni í fimmtán ár
1
Viðtal

Læst­ur inni í íbúð­inni sinni í fimmtán ár

Sveinn Bjarna­son bjó í fimmtán ár í læstri íbúð á veg­um Ak­ur­eyr­ar­bæj­ar. Hann bank­aði oft ít­rek­að og grét áð­ur en starfs­fólk opn­aði fyr­ir hon­um. Móð­ir hans gerði end­ur­tekn­ar at­huga­semd­ir við að hann væri læst­ur inni og seg­ir son sinn hafa ver­ið van­rækt­an. Fyrr á þessu ári greip hún til þess ör­þrifa­ráðs að flytja hann bú­ferl­um í ann­an lands­hluta til að fá mann­sæm­andi að­bún­að fyr­ir hann. Mál Sveins varp­ar ljósi á al­var­leg­ar brota­lam­ir í þjón­ustu við fatl­að fólk á Ís­landi og sýn­ir hvernig mann­rétt­indi hafa ver­ið virt að vett­ugi ár­um sam­an.
Eina leiðin til að halda lífinu áfram var að koma út
4
ViðtalForsetakosningar 2024

Eina leið­in til að halda líf­inu áfram var að koma út

Bald­ur Þór­halls­son bældi nið­ur eig­in kyn­hneigð frá barns­aldri og fannst hann ekki geta ver­ið hann sjálf­ur. Fyr­ir 28 ár­um tók hann ákvörð­un um að koma út úr skápn­um, það var ekki ann­að í boði ef hann ætl­aði að halda áfram með líf­ið. Nú stefna þeir Fel­ix Bergs­son á Bessastaði. „Við eig­um 28 ára ást­ríkt sam­band að baki og höf­um ekk­ert að fela,“ seg­ir Fel­ix.
„Ég ætla ekki að kinka kolli framan í einhver illmenni án þess að segja neitt“
6
ViðtalForsetakosningar 2024

„Ég ætla ekki að kinka kolli fram­an í ein­hver ill­menni án þess að segja neitt“

Jón Gn­arr er kom­inn í for­setafram­boð. Hann seg­ir meiri þörf á gleði og húm­or í lýð­ræð­inu og sam­fé­lag­inu þar sem of­fram­boð sé á leið­ind­um og er sann­færð­ur um að þjóð­in sé að leita sér að mann­eskju sem hún geti séð sjálfa sig í. Jón ætl­ar sér að mýkja freka kall­inn með kær­leik­ann að vopni og lof­ar að vera hvorki of­stopa­mann­eskja né lydda, nái hann kjöri. Svo hef­ur hann alltaf dreymt um að búa í Garða­bæ.
Hjúkrunarheimilið Sóltún fékk 20 milljarða frá íslenska ríkinu
7
Fréttir

Hjúkr­un­ar­heim­il­ið Sól­tún fékk 20 millj­arða frá ís­lenska rík­inu

Frá ár­inu 2009 hef­ur hjúkr­un­ar­heim­il­ið Sól­tún feng­ið tæp­lega 20 millj­arða króna frá ís­lenskra rík­inu. Um 90 pró­sent af tekj­um Sól­túns koma frá rík­inu. Eig­end­urn­ir hafa tek­ið á þriðja millj­arð króna út úr rekstr­in­um með því að selja fast­eign­ir og lóð­ir og lækka hluta­fé fyr­ir­tæk­is­ins. All­ur rekst­ur­inn bygg­ir hins veg­ar á um­deild­um samn­ingi við ís­lenska rík­ið sem gerð­ur var ár­ið 2000.
Ráðning stjórnanda til MAST vekur athygli: „Ég er fagmaður"
10
FréttirLaxeldi

Ráðn­ing stjórn­anda til MAST vek­ur at­hygli: „Ég er fag­mað­ur"

MAST til­kynnti starfs­mönn­um sín­um um það á mið­viku­dag­inn að bú­ið væri að ráða Þor­leif Ág­ústs­son sem nýj­an sviðs­stjóra yf­ir með­al ann­ars fisk­eld­is­deild­ina hjá stofn­un­ina. Þor­leif­ur hef­ur skrif­að grein­ar þar sem hann tal­ar fyr­ir lax­eldi í sjókví­um. Þor­leif­ur seg­ist vera vís­inda­mað­ur og að hann taki ekki af­stöðu. For­stjóri MAST, Hrönn Jó­hann­es­dótt­ir vill ekki ræða um ráðn­ing­una þeg­ar eft­ir því er leit­að.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár

Loka auglýsingu