Össur Skarp­héð­ins­son, fyrrum for­mað­ur­ ­Sam­fylk­ing­ar­innar og þing­maður henn­ar, segir að miðað við póli­tíska stöð­u ­dags­ins í dag sé hann til í að bjóða hverjum sem er upp á veð­mál um að ­rík­is­stjórnin muni falla í næstu kosn­ing­um. Hann seg­ist telja að ­stjórn­ar­and­stöðu­flokk­arnir eigi að lýsa yfir, að vinni þeir meiri­hluta í næstu kosn­ingum muni þeir mynda ­saman rík­is­stjórn. Ekki væri um kosn­inga­banda­lag að ræða heldur breið­fylk­ingu um að breyta stjórn­ar­skránni, kjósa um að­ild­ar­um­sókn og leysa deilur um fisk­veiði­stjórnun og hálendið í eitt skipt­i ­fyrir öll í þjóð­ar­at­kvæða­greiðslu. Össur seg­ist vel geta hugsað sér „að starfa ­með sjó­ræn­ingja fyrir borð­send­anum í stjórn­ar­ráð­in­u."

Þetta kemur fram í við­tali við Öss­ur í Frétta­blað­inu í dag.  

Þeir sem ekki fiska þurfa að taka pok­ann sinn

Í við­tal­inu ræðir Öss­ur einnig afleita stöðu Sam­fylk­ing­ar­innar í skoð­ana­könn­un­um, en flokk­ur­inn mæld­ist ­með 8,2 pró­sent fylgi í nýrri könnun Frétta­blaðs­ins. Hann hefur stöðugt mæl­st ­með mjög lágt fylgi þorra þessa kjör­tíma­bils eftir að flokk­ur­inn beið afhroð í kosn­ing­inum 2013, þegar hann fékk 12,9 pró­sent atkvæða.

Aðspurður hvort það þurfi að ­skipta um for­mann í Sam­fylk­ing­unni segir Össur að það sé ekki hægt að setj­a alla stöð­una á herðar Árna Páli Árna­syni. Umbúð­ar­laust sagt vanti kraft og á­ræðni í flokk­inn. „Síð­ustu átján mán­uð­irnir í lífi rík­is­stjórnar Jóhönnu eiga ­mik­inn þátt í núver­andi stöðu. Staða stjórn­ar­skrár­máls­ins þegar Árni Páll tók við á kannski mest­an. Í bak­sýn­is­spegl­inum sýn­ist hún næstum hafa ver­ið ó­við­ráð­an­leg. En langvar­andi erf­ið­leikar hjá flokki vekja spurn­ing­ar. Stað­an ­sem nú er uppi kallar á end­ur­mat á vinnu­að­ferðum for­ystu og þing­flokks en bak við for­mann er stjórn flokks­ins og að auki fram­kvæmda­stjórn. Stjórn­mál í dag eru for­ystu­stjórn­mál. Gam­all og lit­ríkur leið­togi, Jón Bald­vin, hafði þá mön­tru að karl­inn í brúnni yrði að fiska. Ella þyrfti hann taka pok­ann sinn. Ég var ­sjálfur lát­inn taka minn poka og felldur í kosn­ingu af því að stabb­inn í flokkn­um var stór­huga og taldi að 32 pró­sent væri ekki nóg. “

Píratar póli­tískar frænkur og frændur Sam­fylk­ingar

Össur segir núver­and­i ­rík­is­stjórn alls ekki hafa staðið sig illa. Það blasi hins vegar við að það sé að ­skap­ast tæki­færi til að mynda rík­is­stjórn um jafn­ræði, jöfnun tæki­færa, meira ­vald til fólks, breyt­ingar á stjórn­ar­skránni, þjóð­ar­at­kvæða­greiðslur og breyt­ing­ar á fisk­veiði­stjórn­un­ar­kerf­inu. Þessar hug­sjónir njóti í dag fylgis meiri­hluta Ís­lend­inga. Þótt Sam­fylk­ingin hafi tíma­bundið steytt á skeri þá gleðji þessi ­staða hann.

Össur segir Pírata og ­Sam­fylk­ing­ar­fólk í grund­vall­ar­at­riðum sam­mála um flest mál. Hann muni var­la eftir þing­máli frá þeim sem hann gat ekki stutt og að þeir hafi stutt mörg mál ­Sam­fylk­ing­ar­inn­ar. „Vita­skuld þykir mér súrt í broti að minn flokkur sitj­i eftir en í þeirri stöðu get ég ekki annað en glaðst yfir að það skuli ver­a P­írat­ar, sem ég lít á sem póli­tíska frændur og frænkur, en ekki hægri flokk­ur, ­sem rífur til sín fylg­i.[...]Eftir banka­hrunið og svikin lof­orð um verð­trygg­ingu og þjóð­ar­at­kvæði um aðild­ar­um­sókn­ina treysta Íslend­ingar ekki ­lengur stjórn­mál­unum fyrir fram­tíð­inni. Þeir vilja ráða henni sjálf­ir. 

Í dag er ­staðan þannig að í öllum efnum sem varða lýð­ræð­is­legar umbætur og einnig þeim ­sem varða jöfnuð eru allir flokkar stjórn­ar­and­stöð­unnar í meg­in­at­riðum sam­mála. Ég tel að fyrir kosn­ingar eigi þessir flokkar að lýsa yfir, að vinni þeir ­meiri­hluta muni þeir mynda saman rík­is­stjórn, sem leggur höf­uð­á­herslu á að breyta stjórn­ar­skránni þannig að fólkið fái meiri völd. Það er ekki nóg að minni­hluti Alþingis geti vísað umdeildum málum í þjóð­ar­at­kvæði heldur verð­ur­ ­þjóðin sjálf að geta sett mál í þjóð­ar­at­kvæða­greiðslu ef til­tek­inn fjöldi lýs­ir við þau stuðn­ingi. Það, ásamt ákvæði um sam­eign á þjóð­ar­auð­lind­um, eru fyr­ir­ mér aðal­at­rið­in. Sú rík­is­stjórn á jafn­framt að lýsa yfir ótví­ræðum vilja um að ­þjóðin fái sjálf að skera úr deil­unum sem hafa slitið hana í sund­ur, um hvern­ig á að haga stjórn fisk­veiða, hvort eigi að halda áfram við­ræðum um aðild að ESB og um fram­tíð hálend­is­ins. Þjóðin velur þá hvort hún vill lýð­ræð­is­stjórn­ ­fólks­ins eða þá stjórn sem er nún­a.“

Mak­ríl­deil­ur komu í veg fyrir að við­ræður klár­uð­ust

Öss­ur, sem var utan­rík­is­ráð­herra í síð­ustu rík­is­stjórn, segir að það hafi fyrst og fremst ­deilur um mak­ríl við Evr­ópu­sam­bandið og Noreg sem ollu því að ekki tókst að ljúka við­ræðum um aðild Íslands að sam­band­inu á síð­asta kjör­tíma­bili. Hann ­segir einnig að krónan sem gjald­mið­ill sé fallin á próf­inu og geri Ísland að lág­launa­þjóð. „Í krafti krón­unn­ar gyrða bank­arnir sig í belti og axla­bönd sem heita ofur­vextir og verð­trygg­ing. Ég held að það sé ekki hægt að afnema böl verð­trygg­ing­ar­innar og Ís­lands­á­l­ags­ins á vext­ina nema taka upp nýjan gjald­mið­il. Þá eru fjór­ir val­kost­ir. Norð­menn gáfu þeim drag í aft­ur­end­ann sem vildu taka upp norsku krón­una, Seðla­bank­inn sagði afleik að taka upp Kana­da­doll­ar, við höfum lít­il við­skipti við Banda­ríkin þó að Banda­ríkja­dalur sé að standa sig vel, en okk­ar ­stærsta við­skipta­svæði er Evr­ópa. Í mínum augum er það bara evran sem kemur til­ ­greina.“

Hann vill ekki svara því beint hvort hann hafi áhuga á að bjóða sig fram til for­seta. Ó­tíma­bært sé að spek­úlera hvort Ólafur Ragnar Gríms­son hætti. „Sjálfur hef ég ­stutt hann þessi 20 ár, þó stundum hafi verið öldu­rót. Mér finnst í öllu fall­i svo­lítið óvið­kunn­an­legt þegar kvartað er undan því að hann sé ekki búinn að til­kynna um áform sín, jafn­vel þó ein­hverjir menn hafi árum saman gengið með­ ­for­set­ann í mag­an­um. Ég hef ekki verið í þeim hópi svo það sé í gadda sleg­ið.“