Sol­aris – hjálp­ar­sam­tök fyrir hæl­is­leit­endur og flótta­fólk á Íslandi for­dæma vinnu­brögð við brott­vísun umsækj­enda um alþjóð­lega vernd. 

Þetta kemur fram í frétta­til­kynn­ingu frá sam­tök­un­um. Í henni segir að yfir­völd hafi ítrekað gerst sek um ómann­úð­leg og óásætt­an­leg vinnu­brögð, brot á mann­rétt­indum fólks á flótta og brot á verk­ferlum stjórn­valda við fylgd umsækj­enda um vernd úr landi eftir synj­un.

„Á vef Útlend­inga­stofn­unar segir að „verk­lag stjórn­valda byggir á því að tryggja fag­lega, skipu­lega og mann­úð­lega fram­kvæmd við fylgd umsækj­enda um vernd úr land­i.“ Stoð­deild rík­is­lög­reglu­stjóra, sem fram­kvæmir brott­vísun eftir ákvörðun Útlend­inga­stofn­un­ar, skal „leggja áherslu á sam­vinnu við umsækj­anda við und­ir­bún­ing og fram­kvæmd fylgdar úr landi. Starfs­menn deild­ar­innar gæta þess að fram­kvæmd ákvarð­ana fari fag­lega fram með virð­ingu fyrir mann­legri reisn þess sem í hlut á og tryggja að fram­kvæmdin sé í sam­ræmi við lög­gjöf og örygg­is­við­mið.“ Þá segir einnig að tals­maður við­kom­andi skuli vera upp­lýstur og „kanna skal hvort við­kom­andi eigi ólokið erindum eða málum fyrir stjórn­völd­um.“ Þar að auki kemur fram á vefnum að „leit­ast skal við að til­kynna við­kom­andi um nákvæma dag­setn­ingu brott­farar eins fljótt og unnt er, helst að lág­marki með tveggja daga fyr­ir­vara eða strax og dag­setn­ing brott­farar liggur fyr­ir.“ Á vef lög­regl­unnar segir hins­vegar að „haft er sam­band við þann sem flytja á með góðum fyr­ir­vara og hon­um/henni til­kynnt hvað muni ger­ast og þá hugs­an­leg dag­setn­ing á fram­kvæmd, um það bil tvær vikur fram í tím­ann,“ segir í til­kynn­ing­unn­i. 

Jafn­framt seg­ir, að stjórn Sol­aris, hafi á und­an­förnum vikum borgist margar frá­sagnir af brott­vís­unum umsækj­enda um alþjóð­lega vernd sem eru alls ekki í sam­ræmi við verk­ferla stjórn­valda. „Ítrekað hafa ein­stak­lingar og fjöl­skyldur verið sóttar án nokk­urs fyr­ir­vara og sendar úr landi, fram­kvæmdin hefur verið ómann­úð­leg og ekki í neinu sam­starfi við við­kom­andi og/eða tals­menn, td. lög­fræð­inga þeirra,“ segir í til­kynn­ing­unn­i. 

Skiln­ings­leysið algjört

Sol­aris minn­ast sér­stak­lega á mál Houss­in, drengs frá Marokkó, sem nú hefur verið sendur úr landi. Hann varð meðal ann­ars fyrir hrotta­legri lík­ams­árás á Litla Hrauni, þar sem hann var um tíma vistað­ur. „Yfir­völd hafa síend­ur­tekið brugð­ist Houss­in, sem m.a. varð fyrir hrotta­legu ofbeldi í fang­elsi, nú síð­ast með því að senda hann úr landi í gær án nokk­urs fyr­ir­vara og sam­vinnu auk brots á upp­lýs­inga­skyldu. Slík vinnu­brögð eru ómann­úð­leg og algjör­lega óásætt­an­leg og ber að for­dæma. Stefnu­leysi stjórn­valda í mál­efnum fólks á flótta er mikið áhyggju­efni. Stjórn Sol­aris skorar á alla ábyrgð­ar­að­ila, rík­is­lög­reglu­stjóra, útlend­inga­stofn­un, dóms­mála­ráð­herra og stjórn­völd að bregð­ast strax við því ófremd­ar­á­standi sem upp virð­ist komið í mál­efnum umsækj­enda um alþjóð­lega vernd hér á landi. Móta þarf stefnu í mála­flokkn­um. End­ur­skoða og sam­ræma þarf verk­ferla og sjá til þess að þeim sé ávallt fram­fylgt. End­ur­skoða þarf vinnu­brögð Útlend­inga­stofn­unar og ann­arra við­eig­andi aðila til þess að tryggja mannúð og mann­lega reisn og að mann­rétt­indi fólks á flótta séu virt,“ segir í yfir­lýs­ing­unni.