Boðað afnám fjár­mála- og efna­hags­ráð­herra á nærri tvö þús­und tolla­núm­erum á árunum 2016 og 2017 mun draga úr útgjöldum með­al­heim­ilis um 30 þús­und krónur á ári, sam­kvæmt útreikn­ingum Við­skipta­ráðs Íslands. Það er einnig mat ráðs­ins að afnám tolla á mat­væli myndi skila enn meiri sparn­aði fyrir heim­ilin í land­inu, til við­bótar við 30 þús­und krónur sem spar­ast við fyr­ir­hugð­arar breyt­ing­ar.

Fyrir helgi til­kynnti ráðu­neyti Bjarna Bene­dikts­sonar að tollar á fatnað og skó falli niður um næstu ára­mót og afnám ann­arra tolla, að und­an­skildum tollum á mat­vöru, falli niður ára­mótin 2016/2017.

„Neyslu­skattar munu lækka um um 1,8 millj­arða króna ­vegna þeirra aðgerða,“ segir í frétt Við­skipta­ráðs um afnám tolla á fatn­aði og skóm. „Ávinn­ing­ur­inn af nið­ur­fell­ing­unni er tví­þætt­ur. Ann­ars vegar munu neyt­endur njóta lægri verða en áður. Sam­kvæmt áætlun Við­skipta­ráðs mun verð á fatn­aði og skóm hér­lendis lækka um 13% við afnám tolla. Hins vegar munu umsvif inn­lendrar versl­unar aukast vegna sam­keppn­is­hæf­ara verð­lags í alþjóð­legum sam­an­burði. Það skilar neyt­endum frek­ari ávinn­ingi í formi auk­innar sam­keppni og fjöl­breytt­ara vöru­úr­vals.“

Við­skipta­ráð vísar í fyrri grein­ingu á áhrifum afnáms vöru­gjalda á verð­lag, sem sýndi að verð á sjón­vörpum og útvörpum lækk­aði um 19 pró­sent í kjöl­far breyt­ing­anna. „Jafn­framt lækk­aði álagn­ing versl­ana lít­il­lega í kjöl­far breyt­ing­anna. Afnám vöru­gjalda skil­aði sér því að fullu til neyt­enda og gott bet­ur.

Reynslan af afnámi vöru­gjalda er vís­bend­ing um jákvæð áhrif skatta­lækk­ana á sam­keppni. Þegar vöru­verð lækkar eykst velta með við­kom­andi vörur á móti. Versl­anir þurfa því að leggja minna á hverja vöru til að skila óbreyttum hagn­aði. Af þessu að áætla að afnám tolla muni skila sér að fullu til neyt­enda í formi lægra vöru­verðs líkt og raunin var með afnám vöru­gjalda,“ segir Við­skipta­ráð.

Hvetja stjórn­völd til að afnem tolla á mat­væli

Sam­kvæmt útreikn­ingum Við­skipta­ráðs myndi afnám tolla á mat­vörur skila með­al­heim­ili um 76 þús­und króna sparn­aði til við­bótar við þann 30 þús­und króna sparnað sem fæst við afnám tolla á aðrar vör­ur. „Við­skipta­ráð hvetur stjórn­völd til að afnema jafn­framt tolla á mat­vörur og sam­hliða því umbreyta styrkja­fyr­ir­komu­lagi land­bún­að­ar­ins. Í nýrri skoðun ráðs­ins, „Hverjar eru okkar ær og kýr?“, kemur fram að toll­vernd leiðir til hærra mat­væla­verðs. Þannig eru toll­vernduð mat­væli allt að 59% dýr­ari hér­lendis en í öðrum ríkj­um. Sam­kvæmt áætlun ráðs­ins myndi afnám tolla á mat­væli skila með­al­heim­ili um 76 þús­und kr. sparn­aði til við­bótar við þær 30 þús­und kr. sem spar­ast við afnám tolla á aðrar vör­ur.⁵ Já­kvæð áhrif slíkrar skatta­lækk­unar á lífs­kjör væru því veru­leg.“