Svan­dís Svav­ars­dóttir mat­væla­ráð­herra segir óum­deilt að hval­veiðar hafi ekki haft mikla efna­hags­lega þýð­ingu fyrir þjóð­ar­búið á síð­ustu árum og að óbreyttu sé það fátt sem rök­styður heim­ildir til áfram­hald­andi veiða eftir að slíkar falla úr gildi á næsta ári. Í aðsendri grein í Morg­un­blað­inu í dag bendir hún á að síð­ustu þrjú ár hafi engin stór­hveli verið veidd og aðeins ein hrefna á síð­asta ári. „Fátt bend­ir til þess að það sé efna­hags­­leg­ur ávinn­ing­ur að því að stunda þess­ar veið­ar, þar sem þau fyr­ir­tæki sem hafa til þess leyfi hafa getað veitt hval síð­ustu ár en hafa ekki gert það. Ástæður þessa geta verið nokkr­ar en kannski ein­falda skýr­ing­in sú að við­var­andi tap af þess­um veiðum sé lík­­­leg­ust.“

Svan­dís skrifar að frá því að hval­veiðar í at­vinn­u­­skyni hóf­ust á nýj­an leik árið 2006 hafi verið veidd­ar nokk­ur hund­ruð lang­reyðar og tals­verður fjöldi af hrefn­u. „Þess­ar veiðar hafa verið um­­deild­ar þar sem að ann­­ars veg­ar sjón­­­ar­mið eru uppi um að þess­ar veiðar þjóni ekki þjóð­hags­­leg­um hags­mun­um Íslands og hins veg­ar sjón­­­ar­mið um að það komi ekki öðrum við en Íslend­ing­um hvort við kjós­­um að leyfa veiðar á stofn­um sem eru ekki í út­­rým­ing­­ar­hætt­u.“

Nú­ver­andi veiði­heim­ild­ir gilda út árið 2023 og að óbreyttu verður því eng­in veiði heim­il á hvöl­um frá ár­inu 2024. „Sýna þarf fram á að það sé efna­hags­­lega rétt­læt­an­­legt að end­­ur­nýja veiði­heim­ild­ir,“ skrifar Svan­dís og minnir á að í sög­u­­legu sam­hengi hafi hval­veiðar haft nei­­kvæð áhrif á út­­flutn­ings­hags­muni lands­ins. Orð­spors­á­hætt­an sem fylg­i því að við­halda þess­um veiðum áfram sé tals­verð þó að hún sé ill­­mæl­an­­leg.

Ráð­herr­ann skrifar að þrátt fyrir að hval­veiðar við Íslands­­­strend­ur séu sjálf­­bær­ar í þeim skiln­ingi að ekki sé verið að ganga um of á stofn­­stærð þá sé „hæpið að halda því fram að veið­ar­n­ar séu sjálf­­bær­ar í fé­lags­­leg­um eða efna­hags­­leg­um skiln­ing­i“. Jap­an­ir hafa verið stærstu kaup­end­ur á hval­kjöti en neysla á því fer minn­k­andi ár frá ári. „Því ætti Ísland að taka þá áhættu að við­halda veiðum sem hafa ekki skilað efna­hags­­leg­um ábata til þess að selja vöru sem lít­il eft­ir­­spurn er eft­ir?“

Jap­an­ir gengu úr Alþjóða­hval­veiði­ráð­inu í byrj­­un árs 2019 og veiða nú sjálf­ir hvali í sinni lög­­­sögu. „Að óbreyttu er því fátt sem rök­­styður það að heim­ila hval­veiðar eft­ir árið 2024,“ skrifar Svan­dís. Á þessu ári verður unnið mat á mög­u­­leg­um þjóð­hags­­leg­um og sam­­fé­lags­­leg­um áhrif­um slíkr­ar ákvörð­un­ar.