Sigrún Magnúsdóttir, umhverfisráðherra, var sett forsætisráðherra í máli sem snýr að friðun hafnargarðar á Austurbakka við Reykjavíkurhöfn. Hún ákvað sem settur forsætisráðherra að friðlýsa hafnargarðinn í heild.
Þetta kemur fram í tilkynningu frá forsætisráðuneytinu. Þar segir einnig að forsætisráðuneytið ætli á næstunni að kalla saman hagsmunaaðila málsins til að kanna hvort ásættanleg lausn finnist í málinu, „sem tryggir vernd þessara merku menningarminja en stuðlar jafnframt að því að byggingaráform á lóðinni nái fram að ganga í einhverri mynd.“
Þá segir forsætisráðuneytið að tvær minjar séu á lóðinni, annars vegar bólverk í suðausturenda lóðarinnar hlaðið árið 1876 og hins vegar umræddur hafnargarður hlaðinn árið 1913. Báðar minjarnar eru eldri en 100 ára og eru því friðaðar samkvæmt lögum. Enginn ágreiningur er um aldur bólverksins og því ekki þörf á sérstakri friðlýsingu vegna þess. Hafnargarðurinn var fluttur fram um sjö metra árið 1928. Sú tilhliðrun ein og sér er ekki talin breyta aldri garðsins, enda er um að ræða sama mannvirki.“
Ákveðið að skyndifriða - gríðarlegt tjón að mati lóðarhafa
Minjastofnun Íslands ákvað að skyndifriða hafnargarðinn í síðasta mánuði. Lóðarhafar hafa sagt að friðlýsing á hafnargarðinum muni að lágmarki valda þeim 2,2 milljarða króna tjóni. Lóðarhafar hafa sagst ætla að sækja það tjón úr hendi Minjastofnunar og því myndi það lenda á ríkissjóði Íslands verði tjónið staðfest. Skyndifriðunin og nú friðlýsingin setur framkvæmdir í uppnám og kemur í veg fyrir að hægt sé að byggja neðanjarðar.
Kjarninn greindi frá því að lögmaður lóðarhafanna Landsstólpa geri alvarlegar athugasemdir við málsmeðferð Minjastofnunar og að tjón vegna þessarar ákvörðunar væri að lágmarki 2,2 milljarðar.
Kröfðust þess að Sigmundur viki
Ekki er greint frá því hvers vegna Sigrún Magnúsdóttir var sett forsætisráðherra í málinu, en líklega er það vegna þess að Sigmundur Davíð Gunnlaugsson forsætisráðherra hafði verið sakaður um vanhæfni í málinu. Reykjavíkurborg fór fram á að hann viki sæti þegar ákvörðunin væri tekin, meðal annars vegna þess að hann hefur tjáð sig um málið.
Stærsta byggingaverkefni til þessa í hjarta Reykjavíkur
Byggingarreiturinn að Austurbakka 2 er um 55 þúsund fermetrar að stærð og liggur frá Ingólfsgarði, yfir Geirsgötu að Tryggvagötu. Lóðarhafar eru Tónlistar- og ráðstefnuhús ohf., Situs ehf., Kolufell ehf., Landsbankinn og Bílastæðasjóður Reykjavíkur. Um er m.a. að ræða lóðina sem Harpa stendur á, lóðina sem lúxushótel á að rísa á við hlið hennar, lóðina sem Landsbankinn hefur haft hug á að reisa sér höfuðstöðvar og lóðina við hlið Tollhússins.
Á lóðinni er gert ráð fyrir byggingareit neðanjarðar. Sá byggingareitur nær yfir alla lóðina. Um er að ræða kjallara á tveimur hæðum með þjónustu og bílastæðum.
Allt í allt eru níu byggingareitir á Austurbakka 2. Félagið Landstólpar þróunarfélag ehf. á tvo þeirra. Í apríl 2015 var tekin fyrsta skóflustunga vegna upphafs framkvæmda á reitunum. Í frétt á heimasíðu Reykjavíkurborgar af því tilefni segir: „Fyrirhugaðar framkvæmdir eru hluti af stærsta byggingaverkefni fram til þessa í hjarta Reykjavíkur. Samkvæmt deiliskipulagi má byggja á reitum 1 og 2 við Austurbakka, 21.400 m2 ofanjarðar. Áætlað er að þar verði íbúðir og fjölbreytt húsnæði fyrir ýmsa atvinnustarfsemi, s.s. verslanir, veitingahús, skrifstofur og þjónustu. Auk þess verður byggður bílakjallari á reitnum sem verður samtengdur öðrum bílakjöllurum á lóðinni, allt að Hörpu. Áætlað að sameiginlegur kjallari rúmi um 1.000 bíla“.
Framkvæmdunum á að ljúka árið 2018 samkvæmt áætlun.
