„Þegar þjóð­fé­lag okkar stendur frammi fyrir ein­hverju alvar­leg­asta vanda­máli lýð­veld­is­tím­ans þá er mik­il­vægt að leyfa mis­mun­andi sjón­ar­miðum að koma fram og ráða­menn þurfa að sýna ábyrgð með því að bregð­ast við umræðu í sam­ræmi við emb­ætti þeirra og ábyrgð.“ 

Þetta segir Gylfi Zoega, pró­fessor í hag­fræði, í aðsendri grein í Morg­un­blað­inu í dag þar sem hann svarar gagn­rýni Þór­dísar Kol­brúnar Reyk­fjörð Gylfa­dótt­ur, ráð­herra ferða­mála, á skrif hans í Vís­bend­ingu í lok síð­ustu viku. Gagn­rýni Þór­dísar var sett fram í pistli hennar í Morg­un­blað­inu.

Gylfi segir í svar­grein sinni að hann leggi það ekki í vana sinn að skrif­ast á við stjórn­mála­menn. Hann hafi reyndar aldrei gert það áður og muni von­andi ekki þurfa að gera það aft­ur, en í ljósi alvar­leika máls finn­ist honum rétt að benda á nokkur atriði.

Hann rekur svo inni­hald greinar sinnar í Vís­bend­ingu, sem vakti mikla athygli þegar hún birt­ist á föstu­dag, en þar færði Gylfi efna­hags­leg rök fyrir því að það hefðu verið mis­tök að opna landið meira um miðjan júní. Með því hafi stjórn­völd stefnt mik­il­vægum almanna­gæðum í hættu og tekið hags­muni fárra, ferða­þjón­ust­unn­ar, fram yfir hags­muni þorra lands­manna.

Ásætt­an­leg áhætta að mati ráð­herra

Þór­dís svar­aði um helg­ina og sagði gagn­rýni Gylfa, og ann­ars hag­fræð­ings Þór­ólfs Matth­í­as­son­ar, slá sig „svo­lítið eins og að fagna góðu stuði í gleð­skap á mið­nætti án þess að hugsa út í haus­verk­inn að morgn­i.“ 

Það hafi komið henni á óvart að Gylfi skuli í grein sinni í Vís­bend­ingu leggja áherslu á að Ísland þurfi ekki erlenda ferða­­menn því að staða efna­hags­­mála sé framar von­um. „Ég þekki ekki marga sem ætla að fara hring­inn í októ­ber,“ skrif­aði ráð­herr­ann.

Hún bætti við, í sam­tali við RÚV á laug­ar­dag, að áhættan af því að skima og hleypa fólki inn í landið væri lítil og að hún gæti ekki fall­ist á þau rök að hún sé svo mikil að það ætti að loka land­inu og ekki hleypa fólki inn. „Þannig að áhættan er í mínum huga ásætt­an­­leg.“

Tveir val­kostir

Gylfi í grein sinni í dag að það sé skilj­an­legt að vilji sé til staðar til að liðka fyrir komum erlendra ferða­manna til þess að bjarga fyr­ir­tækjum í ferða­þjón­ustu og minnka atvinnu­leysi. „En þeir sem taka ákvarð­anir fyr­ir­ hönd þjóð­ar­innar verða að hafa heild­ar­hags­muni skýra. Ekki má horfa fram hjá þeim mikla efna­hags­lega skaða sem verður ef far­sóttin herjar á sam­fé­lagið í vet­ur. Efna­hag­legt tap af völdum far­sóttar innan lands get­ur verið mikið eins og sést í mörgum nálægum ríkj­u­m.“

Hann rifjar upp við­brögð ann­arra þjóða við far­ald­in­um. Annað eyríki, Nýja-­Sjá­land, hafi til að mynda ákveðið að nota sér­stöðu sína til þess að hafa strangar sótt­varnir á landa­mærum og vernda þannig inn­lent hag­kerfi og sam­fé­lag uns lyf og bólu­efni koma til hjálp­ar. „Í nágrenni okkar mælir utan­rík­is­ráðu­neyti Nor­egs, svo dæmi sé tek­ið, með því að Norð­menn ferð­ist ekki til útlanda nema brýn­ustu nauð­syn beri til.“

Að hans mati eru val­kostir Íslend­inga tveir: Öfl­ugar sótt­varnir við landa­mæri líkt og Nýsjá­lend­ingar hafa gert og sótt­varnir sem eru minna hamlandi á efna­hags­starf­semi innan lands, eða tak­mark­aðar sótt­varnir við landa­mæri og miklar sótt­varnir innan lands eins og nú virð­ist stefna í. „Ef ráða­menn eru að horfa á neyslu, atvinnustig og stöðu rík­is­sjóðs þá þarf ekki hag­fræð­ing til að benda á að fyrri kost­ur­inn gæti komið betur út. Hættu­legt er að gera að einu hags­muni ferða­þjón­ustu, ann­ars veg­ar, og efna­hags­lífs­ins alls, hins veg­ar.“