Hvi­lík grunn­hug­mynd!

Ung floga­veik ein­stæð móðir fær þrjú alvar­leg ­flog og upp­sker eyður í minni sitt. Þegar hún hefst handa við að fylla í þær ­með hjálp vina og fjöl­skyldu kemur í ljós að það var fleira en flogin sem hafð­i máð út minn­ing­ar. Sár og mis­kunn­ar­laus for­tíðin laum­ast að Sögu inn um þær glufur sem hún neyð­ist til að opna til að end­ur­heimta líf sitt.

Það flækir líka ferlið að hún treystir eig­in­lega engum fyrir sanneik­anum um minnis­leysið, aðal­lega af ótta við að þær ­upp­lýs­ing­arnar svipti hana for­ræði yfir barn­inu, á sama tíma og hún óttast hugs­an­legar afleið­ingar ástands­ins fyrir öryggi drengs­ins. Eðli­lega.

Það tók Stóra skjálfta all­nokkra kafla að kló­festa athygli mína til fulls. Meðan Saga er á valdi frumrugls­ins þurfti smá aga til að elta hana um óreið­una. Eins finnst mér Auður stundum neyð­ast til­ þess fyrstu köfl­un­um, plotts­ins vegna, að sveigja raun­sæi sam­tala nokk­uð hressi­lega í þágu spennu­við­hald­andi upp­lýs­inga­gjaf­ar.

En svo hægist um, og um leið og Auður byrjar að púsla saman fjöl­skyldu­mynd Sögu og for­tíð hennar blómstr­aði bókin og fljót­lega var ég kom­inn á kaf í eina af bestu bókum Auðar og – fyrir vikið aug­ljós­lega – einn af öldu­toppum flóðs­ins ‘15.

Þar leikur hinn stór­kost­legi sögurammi – sögu­hvati – lyk­il­hlut­verk. Floga­veikin og minnis­glöpin eru ekki bara ­tækni­brella höf­und­ar, heldur eru sífellt í huga sögu­hetj­unn­ar. Orsakir meins­ins og afleið­ing­ar, þýð­ing þess fyrir mögu­leik­ann á ham­ingju og ást. Skýr­ing á sum­u því sem hún kemst að um for­tíð­ina. Ekki á öllu samt. Og auð­vitað kveikir svona ­saga enda­lausar vanga­veltur þannig þenkj­andi les­enda um hvernig sú smíð sem við köllum raun­veru­leika okk­ar, sögu okk­ar, er óhjá­kvæmi­lega óáreið­an­leg en sam­t það besta sem við höf­um. Oft­ast.

En þó flogin og minnið séu í lyk­il­hlut­verki er það færni og hug­rekki Auðar sem per­són­usmiðs, til­finn­inga­könn­uðar og ­skrá­setj­ara sem gefa okkur inni­hald­ið. Öll fjöl­skylda Sögu og aðrir nákomn­ir eru mál­aðir skýrum litum af samúð og inn­sæi. Sam­skiptum og valdastreit­u ­fjöl­skyld­unnar og hinum tragísku rótum hennar er frá­bær­lega lýst.

Sem og hjóna­bandi Sögu og enda­lokum þess, ham­ingju­stundum og hinum sáru árekstrum sem leggja það í rúst. Og hin­um ­sér­kenni­legu ung­lingum sem rekur á fjörur Sögu og hlaupa undir bagga með henn­i þegar hún treystir sér ekki til að afhjúpa sig í veik­leika minnis­leys­is­ins ­fyrir sínum nán­ustu. Auður er með öllu þessu fólki í liði.

Hún er ekki flug­elda­stílisti. Stóri skjálfti er al­gert raun­sæ­is­verk. Lýs­ingar á sál­ar­lífi, sam­skipa­máta, sam­fé­lagi, allt ­trú­verð­ugt, jarð­tengt. Hér ger­ist ekk­ert sem ekki gæti ger­st, hefur ger­st, er lýst með hvers­dags­legum orðum á stæla­lausu máli. Fram­vinda bók­ar­innar er skýr, þegar frá­sögnin hleypur útundan sér á það sér raun­sæ­is­legar skýr­ingar í ferða­lagi Sögu um for­tíð­ina. Stundum viðrar bók­mennta­fólk efa­semdir um fram­tíð hinnar „hefð­bundnu“ skáld­sögu. Erindi hennar og til­gang. Kannski er hann að f­inna í því sem situr eftir hjá les­anda sagna eins og Stóra skjálfta við ­bók­ar­lok.