Páll Magn­ús­son, fyrrum útvarps­stjóri, segir Ill­uga Gunn­ars­son, mennta- og menn­ing­ar­mála­ráð­herra, hafa orðið upp­vís að hreinni póli­tískri spill­ingu með því að veita Orku Energy fyr­ir­greiðslu þegar fyrir lá að stjórn­ar­for­maður þess félags hafi leyst úr per­sónu­legum fjár­hags­vanda ráð­herr­ans. „Sú fram­ganga gæti raunar til­heyrt dæma­safni í hand­bók um póli­tískt sið­leysi. Ráð­herra getur ekki notað stöðu sína sem slíkur til að greiða fyrir við­skipta­hags­munum ein­stak­lings eða fyr­ir­tækis sem skömmu áður hefur rétt honum fjár­hags­lega, per­sónu­lega, hjálp­ar­hönd. Þetta hlýtur að vera öllum ljóst, jafn­vel á Íslandi. Á Vest­ur­löndum víkur slíkur ráð­herra,“ segir Páll í grein sem birt­ist í Frétta­blað­inu í morgun.

Páll hætti sem útvarps­stjóri nokkrum mán­uðum eftir að Ill­ugi varð mennta- og menn­ing­ar­mála­ráð­herra, en ráðu­neyti hans fer með mál­efni RÚV. Ástæðan var sú að ákveðið hafði verið að aug­lýsa stöðu útvarps­stjóra lausa til umsókn­ar.

Stjórn­ar­for­mað­ur­inn keypti íbúð ráð­herr­ans

Ill­ugi sagði frá því fyrir um tíu dögum síðan að hann hafi ­selt íbúð sína í Vest­urbæ Reykja­víkur til Hauks Harð­ars­son­ar, eins eig­anda og stjórn­ar­for­manns Orku Energy, fyrir 53,5 millj­ónir króna árið 2013 og að ráð­herr­ann leigi hana til baka á 230 þús­und krónur á mán­uði, án hita og raf­magns. Leigu­samn­ingur sem hann gerði við Hauk var til tveggja ára með vali á fram­leng­ingu. Ástæða þessa voru fjár­hags­vand­ræði sem ráð­herr­ann hafði ratað í vegna gjald­þrots fyr­ir­tæk­is­ins Sero og tekju­leysi á meðan að hann vék af þingi vegna rann­sóknar á sjóði 9, pen­inga­mark­aðs­sjóði Glitnis þar sem Ill­ugi var stjórn­ar­maður fyrir hrun.

Vik­urnar áður hafði Ill­ugi legið undir gagn­rýni vegna þess að fimm full­trúar Orku Energy voru með ráð­herr­anum í opin­berri ferð sem hann fór til Kína í mar­s. Einn þeirra var Haukur Harð­ar­son, stjórn­ar­for­maður Orku Energy. Á öðrum degi heim­sóknar sinn­ar, þann 22. mars, kynnti hann sér jarð­varma­verk­efni í Xionx­ian hér­aði, sem unnin eru af SGEG, sem Orka Energy China á 49 pró­sent hlut í. Þann 25. mars hitti Ill­ugi Fu Chengyu, stjórn­ar­for­mann Sin­opec. Sam­kvæmt dag­skrá ferðar ráð­herr­ans, sem Hring­braut hefur birt opin­ber­lega, tóku fimm aðilar utan Ill­uga þátt í fund­inum með Fu Chengyu. Þrír þeirra voru íslenskir emb­ætt­is­menn. Hinir tveir voru frá Orku Energy. Annar þeirra var Haukur Harð­ar­son.

Í des­em­ber 2013 var Ill­ugi Gunn­ars­son, mennta- og menn­inga­mála­ráð­herra, við­staddur þegar Orka Energy skrif­aði undir sam­starfs­samn­ing við kín­verska hér­aðið Xianyang og Sin­opec Star Petr­o­leum um þróun á jarð­varma­nýt­ingu og frek­ari útþennslu á hit­un­ar­kerfum í Xianyang. Und­ir­ritun samn­ings­ins fór fram á Íslandi. Fyrir hönd Orku Energy und­ir­rit­aði Haukur Harð­ar­son, stjórn­ar­for­maður félags­ins, sam­komu­lag­ið. Mynd: Orka­energy.com

Í des­em­ber 2013 var Ill­ug­i við­staddur þegar Orka Energy skrif­aði undir sam­starfs­samn­ing við kín­verska hér­aðið Xianyang og Sin­opec Star Petr­o­leum um þróun á jarð­varma­nýt­ingu og frek­ari útþennslu á hit­un­ar­kerfum í Xianyang. Und­ir­ritun samn­ings­ins fór fram á Íslandi. Fyrir hönd Orku Energy und­ir­rit­aði Haukur Harð­ar­son, stjórn­ar­for­maður félags­ins, sam­komu­lag­ið.

Ástæða þess að þetta hafði verið gagn­rýnt var sú að Ill­ugi starf­aði sem ráð­gjafi fyrir Orku Energy á árinu 2011, meðan hann var utan þings. Það liðu 20 dagar frá því að fjöl­miðlar hófu að spyrja ráð­herr­ann út í tengsl hans við Orku Energy þar til að hann opin­ber­aði að Haukur hefði keypt íbúð hans. Það gerði Ill­ugi í fréttum RÚV 26. apríl síð­ast­lið­inn að eigin frum­kvæði. Blaða­maður Stund­ar­innar hafði þá sent Ill­uga fyr­ir­spurn um sama mál sem hann hafði ekki svar­að.

Ill­ugi hefur meðal ann­ars bent á að ýmsir aðrir ráð­herrar hafi verið við­staddir fundi Orku Energy erlendis og hjálpað til við að greiða götu félags­ins. Eng­inn annar ráð­herra hefur hins vegar starfað fyrir fyr­ir­tækið eða hlotið fjár­hags­lega fyr­ir­greiðslu frá eig­anda þess.

Kjarn­inn fjall­aði ítar­lega um Orku Energy í frétta­skýr­ingu sem birt­ist í lok apr­íl.

Hinir fengu ekk­ert í stað­inn

Páll segir í grein sinni að allt annað en sú stað­reynd að ráð­herr­ann hafi not­að ­stöðu sína sem ráð­herra til að greiða fyrir við­skipta­hags­munum ein­stak­lings eða fyr­ir­tækis sem skömmu áður hefur rétt honum fjár­hags­lega, per­sónu­lega, hjálp­ar­hönd sé auka­at­riði og utan meg­in­efni máls­ins. „Eftir stendur hin póli­tíska spill­ing ein og hrein. Frá­leit­ust er stað­hæf­ingin um að eldri atbeini ann­arra ráð­herra fyrir þetta sama fyr­ir­tæki sé sama eðl­is. Það er hann ekki. Í hann vantar and­lag­ið; þeir ráð­herrar fengu ekk­ert í stað­inn, eftir því sem best er vit­að. Í því felst eðl­is­mun­ur­inn. Ráð­herra sem hefur gert sig beran að ofan­greindu ætti að sýna þjóð­inni - og flokknum sínum - þá kurt­eisi að segja sig frá ráð­herra­dómi og þing­mennsku.“