Stórar sið­ferð­is­legar spurn­ingar fylgja þeirri þróun sem nú á sér stað með og það þarf að setja umfangs­mik­illi upp­lýs­inga­söfnun mun skýr­ari skorð­ur. 

Þetta er meðal þess sem fram kemur í ítar­legri skýrslu um Ísland og fjórðu iðn­bylt­ing­una, en þar er fjallað um þær áskor­anir sem Ísland stendur frammi fyrir vegna tækni­fram­fara og inn­leið­ingar á gervi­greind í hin ýmsu störf. 

Í skýrsl­unni er meðal anars fjallað um ýmis sið­ferði­leg álita­mál, og er meðal ann­ars vikið að því hvernig upp­lýs­inga­söfnun um ein­stak­linga hefur auk­ist mikið á und­an­förnum árum.

„Skýrt dæmi um þetta  er hin mikla söfnun per­sónu­upp­lýs­inga sem á sér stað  á ver­ald­ar­vefnum og á sam­fé­lags­miðl­um. Söfnun upp­lýs­inga er ekki ný af nál­inni en tækni­þróun síð­ustu ára hefur aukið umfang hennar gríð­ar­lega. Þannig áætl­uðu sér­fræð­ingar hjá IBM að 90% af þeim raf­rænum gögnum sem til væru í dag hefðu orðið til á síð­ustu fimm árum,“ segir í skýrsl­unni. 

Þá er einnig nefnt að mis­notkun á per­sónu­upp­lýs­ingum sé lík­leg til að stig­magn­ast á næstu árum, og mik­il­vægt sé fyrir Ísland að huga að örygg­is­málum hvað þetta varð­ar. „Á næstu árum munu sam­fé­lög þurfa að glíma við mis­notkun per­sónu­upp­lýs­inga og hættur vegna þess að öryggi upp­lýs­inga er ekki gætt nægj­an­lega vel. Og þó að mik­il­væg rétt­ar­bót felist í nýjum per­sónu­vernd­ar­lögum þarf að setja upp­lýs­inga­söfnun miklu skýr­ari skorð­ur,“ segir í skýrsl­unni.

Er rétt að for­rita bíl­inn þannig?

Fjallað er um ýmsar hliðar tækni­fram­fara í skýrsl­unni, og meðal ann­ars komið inn á sjálf­keyr­andi bíla og hvernig sið­ferð­is­legar spurn­ingar vakni með til­komu þeirra. „Ef tölva tekur ákvörðun um ríka hags­muni fólks og ákvörð­unin stenst ekki sið­ferði­lega skoðun hver ber þá ábyrgð á ákvörð­un­inni? Nátengt þessum vanda er líka hvernig á að for­rita tölvur til að taka ákvarð­anir um mál þar sem siða­reglur stang­ast á eða þegar aðstæður eru þannig að allir val­kostir í stöð­unni geta haft alvar­legar afleið­ing­ar. Segjum til dæmis að sjálf­keyr­andi bíll stefni á fimm ein­stak­linga en hægt sé að forða því tjóni með því að sveigja af leið og þannig verði  aðeins einn ein­stak­lingur fyrir bílnum er rétt að for­rita hann þannig?“  segir í skýrsl­unni.  

Í starfs­hópnum sem tók skýrsl­una saman voru Dr. Hug­inn Freyr Þor­steins­son, for­mað­ur, Lilja Dögg Jóns­dótt­ir, Guð­mundur Jóns­son, Ragn­heiður H. Magn­ús­dóttir og Krist­inn R. Þór­is­son.