Alls lásu 8,5 pró­sent full­orð­inna lands­manna undir fimm­tugu Morg­un­blaðið í ágúst­mán­uði. Lest­ur­inn dróst saman um 0,9 pró­sentu­stig í mán­uð­inum eða um tæp tíu pró­sent. Fyrir tólf árum, þegar sá hópur sem er stærstur á meðal eig­enda útgáfu­fé­lags Morg­un­blaðs­ins keypti það, var lest­ur­inn hjá þessum hópi 32,8 pró­sent. Hann er því nú rétt um fjórð­ungur þess sem hann var þá. 

Þetta má lesa út úr nýbirtum tölum Gallup um lestur dag­blaða á Íslandi.

Heild­ar­lestur Morg­un­blaðs­ins fór í fyrsta sinn undir 19 pró­sent í síð­asta mán­uði og mæld­ist 18,9 pró­sent. Les­endur voru 42,7 pró­sent lands­manna þegar nýju eig­end­urnir tóku við árið 2009. Frá byrjun árs í fyrra hefur öllum les­endum Morg­un­blaðs­ins fækkað um fimmt­ung. Lestur Morg­un­blaðs­ins hefur aldrei verið minn­i. 

Þessi þró­un, hríð­minnk­andi lest­ur, hefur átt sér stað þrátt fyrir að Morg­un­blaðið hafi síð­ast­liðin ár verið frí­blað á fimmtu­dög­um. Í því felst að blað er í aldreif­ingu þá daga og fer inn á heim­ili tug­þús­unda sem eru ekki áskrif­end­ur. Almenn áskrift að Morg­un­blað­inu kostar í dag 7.982 krónur á mán­uði, eða 95.784 krónur á ári. 

Lestur Frétta­blaðs­ins á leið­inni undir 30 pró­sent

Staðan er lítið betri hjá hinu stóra dag­blað­inu á Íslandi, Frétta­blað­inu, sem er frídreift í 80 þús­und ein­tökum á öll heim­ili á höf­uð­borg­ar­svæð­inu og Akur­eyri fimm daga vik­unn­ar. Nú lesa 22,2 pró­sent lands­manna í ald­urs­hópnum 18-49 ára það blað en í byrjun árs 2009 lásu 65,1 pró­sent íbúa á Íslandi Frétta­blað­ið. Lest­ur­inn nú er því þriðj­ungur þess sem hann var fyrir rúmum tólf árum og hefur aldrei verið minn­i. 

Alls lesa 30,9 pró­sent allra lands­manna Frétta­blaðið og þeim hefur fækkað um næstum þrjú pró­sentu­stig það sem af er ári. Haldi sú þróun áfram út þetta ár mun heild­ar­lestur Frétta­blaðs­ins fara undir 30 pró­sent fyrir ára­mót. Fyrir rúmum ára­tug, vorið 2010, mæld­ist lestur blaðs­ins 64 pró­sent. Hann hefur því helm­ing­ast á þeim tíma. 

Áfram­hald­andi mikið rekstr­ar­tap

Kjarn­inn greindi frá því í síð­asta mán­uði að rekstr­ar­tap Árvakur útgáfu­fé­lags Morg­un­blaðs­ins, mbl.is og K100, hefði verið 210,3 millj­ónir króna. Það var aðeins minna rekstr­ar­tap en árið áður þegar útgáfu­fé­lagið tap­aði 245,3 millj­ónum króna. 

Sá munur var á rekstr­ar­um­hverfi einka­rek­inna fjöl­miðla árið 2020 miðað við árið 2019 að í fyrra ákvað Alþingi að veita rekstr­ar­stuðn­ing til þess að mæta efna­hags­á­hrifum heims­far­ald­urs­ins, og studdi við fyr­ir­tæki með ýmsum öðrum hætti.

Rekstr­ar­styrk­ur­inn sem Árvakur fékk nam alls 99,9 millj­ónum króna, en eitt hund­rað millj­óna króna þak var á styrkjum til hvers fjöl­miðla­fyr­ir­tæk­is. Því má ætla að rekstr­ar­tapið hafi verið yfir 300 millj­ónir króna ef ekki hefði verið fyrir rekstr­ar­styrk­inn. 

Árvakur fékk svo úthlutað rúm­lega 81 milljón króna styrk úr rík­is­sjóði fyrr í þessum mán­uði þegar rekstr­ar­styrkjum til einka­rek­inna fjöl­miðla var úthlut­að. Kjarn­inn var á meðal ann­arra fjöl­miðla sem fengu styrk. 

Tapað yfir 2,5 millj­örðum

Í árs­reikn­ingi Árvak­urs segir að á árinu 2020 hafi verið „unnið að hag­ræð­ing­ar­að­gerðum í rekstri félags­ins til að mæta þeim rekstr­ar­vanda sem einka­reknir fjöl­miðlar hér á landi búa við og mun verða haldið áfram á þeirri veg­ferð til að ná jafn­vægi í rekstri þess, en hvenær það næst er erfitt að meta með áreið­an­legum hætti. Það er mat stjórn­enda félags­ins að ekki sé vafi á rekstr­ar­hæfi félags­ins eins og staða þess er í dag. En gangi áætl­anir stjórn­enda ekki eftir ríkir ákveðin óvissa um rekstr­ar­hæfi félags­ins til lengri tíma.“

Sá eig­enda­hópur sem tók við Árvakri árið 2009 hefur sam­tals lagt félag­inu til 1,9 millj­arða króna í nýtt hlutafé á rúmum ára­tug, síð­ast 300 millj­ónir króna á árinu 2019. Sam­an­lagt end­an­legt tap félags­ins á sama tíma­bili er yfir 2,5 millj­örðum króna. 

Stærsti eig­and­inn er Guð­björg Matth­í­as­dóttir og börn henn­ar, í gegnum félögin Hlyn A og Ísfé­lag Vest­manna­eyja. Sam­an­lagt á sá hópur 25,5 pró­sent hlut. Næst stærsti eig­and­inn eru Íslenskar Sjáv­ar­af­urð­ir, í eigu Kaup­fé­lags Skag­firð­inga, með 19,4 pró­sent eign­ar­hlut.

Miklir fjár­munir settir inn í rekst­ur­inn

Í júní 2019 keypti athafna­mað­ur­inn Helgi Magn­ús­son helm­ings­hlut í útgáfu­fé­lagi Frétta­blaðs­ins, Torgi. Kaup­verðið var trún­að­ar­mál en í októ­ber keyptu Helgi og sam­starfs­menn hans, meðal ann­ars rit­stjór­inn Jón Þór­is­son, hinn helm­ing­inn í útgáf­unni auk þess sem sjón­­­­varps­­­­stöð­inni Hring­braut var rennt inn í rekst­­­­ur­inn. Aftur var kaup­verðið sagt trún­að­ar­mál. Eign­ar­haldið á Torgi hefur verið í félagi sem heitir HFB-77 ehf. Það félag keypti hluta­bréf fyrir 592,5 millj­­­ónir króna í fyrra. Torg er eina þekkta eign félags­­­ins og var keypt á síð­­­asta ári. Í des­em­ber 2020 var svo greint frá því að Helgi hefði keypt nýtt hlutafé í Torgi fyrir 600 millj­ónir króna. 

Miðað við þær upp­­lýs­ingar má ætla að Helgi og við­­skipta­­fé­lagar hans hafi sett um 1,2 millj­­arð króna í að ann­­ars vegar kaupa Torg og hins vegar að styrkja rekstur útgáfu­­fé­lags­ins.

Þegar nýju eig­end­urnir komu að Frétta­blað­inu var því dreift sex daga vik­unnar í 85 þús­und ein­tökum ókeypis á heim­ili á höf­uð­borg­ar­svæð­inu og Akur­eyri. Í fyrra var ákveðið að hætta útgáfu mánu­dags­blað og fækka þannig útgáfu­dögum um einn. Dreif­ingin hefur auk þess dreg­ist saman úr 85 í 80 þús­und ein­tök á dag. 

Önnur breyta sem gæti haft áhrif á lestur Frétta­­blaðs­ins eru breytt lög um póst­­­þjón­ustu, sem sam­­þykkt voru 2019, og gera frí­blöðum erf­ið­­ara fyrir en áður að ná augum fólks. Í þeim er réttur neyt­enda til að afþakka frí­blöð tryggð­­ur. Á grunni þeirra laga réðst Reykja­vík­­­ur­­borg í útgáfu á svoköll­uðum afþökk­un­­ar­lím­miðum fyrir Reyk­vík­­inga, sem sendir voru á öll heim­ili á þessu stærsta dreif­ing­­ar­­svæði frí­­blaða á Íslandi.

Lestur Frétta­blaðs­ins hefur dreg­ist saman um fimmt­ung frá því að nýir eig­endur komu að blað­inu.

Hund­ruð millj­óna tap

Tap Torgs á árinu 2019 var 212 millj­­­­ónir króna en þar var búið að reikna með 50 millj­­­óna króna styrk út rík­­­is­­­sjóði til einka­rek­inna fjöl­miðla. Þeir styrkir voru aldrei greiddir út, enda frum­varp um þá ekki sam­­­þykkt. Hins vegar voru greiddar út sér­­­stakir neyð­­­ar­­­styrkir vegna kór­ón­u­veiru­far­ald­­­ur­s­ins sem á end­­­anum skil­uðu Torgi 64 millj­­­ónum króna. 

Torg hefur ekki skilað inn árs­reikn­ingi vegna árs­ins 2020 þrátt fyrir að lög­bund­inn frestur til þess hafi runnið út um síð­ustu mán­að­ar­mót. Í nafn­lausum skoð­anapistli sem birt­ist í Við­skipta­blað­inu í byrjun mán­aðar var því haldið fram að rekstr­ar­tapið í fyrra hefði numið tæpum hálfum millj­arði króna. 

Rit­stjóra­skipti urðu fyrir skemmstu hjá Frétta­blað­inu þegar Sig­mundur Ernir Rún­ars­son tók við af Jóni Þór­is­syn­i. 

Torg fékk úthlutað rúm­lega 81 milljón króna styrk úr rík­is­sjóði fyrr í þessum mán­uði þegar rekstr­ar­styrkjum til einka­rek­inna fjöl­miðla var úthlut­að.