Það er áhuga­vert að í umræð­unni um umferð­ar­mál í borg­inni þá birt­ast tvo mjög ólík sjón­ar­mið en aldrei á sama stað. Þegar íbúar senda athuga­semdir vegna skipu­lags eða fram­kvæmda eða viðra áhyggjur af sínu nán­asta umhverfi þá er rauði þráð­ur­inn frekar skýr: Umferðin er of mikil og of hröð. Hún veldur slysum, óör­yggi, loft­mengun og hljóð­meng­un. Það sem fólk biður almennt um er lokun gatna, hraða­hindr­an­ir, trygg­ari göngu­leiðir og fleira sem dregur úr hraða og tryggir öryggi gang­andi. Ég get til dæmis full­yrt að allar hraða­hindr­anir sem settar eru niður í Reykja­vík eru til komnar vegna þrýst­ings frá íbúum borg­ar­inn­ar. Hver sem hefur mætt á íbúa­fundi í hverfum borg­ar­inn­ar, lesið athuga­semdir við skipu­lags­á­ætl­anir eða kíkt á hug­myndir í Betri Reykja­vík eða Mínu hverfi þekkir þetta. Eng­inn biður um fleiri akrein­ar, mis­læg gatna­mót eða hækk­aðan hámarks­hraða í sínu hverfi.

Þegar rætt er um umferð­ina almennt þá fer ekki mikið fyrir þeim sjón­ar­miðum sem nefnd voru að ofan. Þá skyndi­lega velta fram hug­myndir um greið­ari og hrað­ari umferð með fleiri akrein­um, mis­lægum gatna­mótum og almennt að meira sé gert fyrir bíla­um­ferð­ina svo hún sé enn þægi­legri val­kost­ur. Það er þægi­legt að ræða breyt­ingar sem verða heima hjá öðr­um.

Mið­borgin stækkar

Borg­ar­um­hverfið tekur miklum breyt­ingum þessi miss­er­in. Mið­borgin er í umbreyt­ing­ar­ferli sem gaman væri að rekja í smá­at­riðum síð­ar. Upp­bygg­ing er að hefjast, er í miðju kafi eða að klár­ast á fjölda reita. Sam­tímis hefur mið­borgin ekki verið líf­legri und­an­farna 3 ára­tugi. Þar sem áður voru mann­lausar götur er líf og fjör frá morgni til kvölds og stundum leng­ur. Tómt versl­un­ar­hús­næði sést ekki leng­ur. Áhrifin smita líka út frá sér og fólk sér hvernig ýmis þjón­usta og stemn­ing sem við tengjum mið­borg­inni nær út í nær­liggj­andi hverfi. Mið­borgin er hrein­lega að stækka. Það mætti segja að áhrifa­svæði mið­borg­ar­innar nái austur að Kringlu­mýr­ar­braut nú orð­ið.

Borg­ar­um­hverfi sem byggt var fyrir lok 6. ára­tug­ar­ins er í grund­vall­ar­at­riðum öðru­vísi en það sem byggt var síð­ar. Það munar þar um bíl­inn sem fór að verða ráð­andi þáttur síð­ar. Eldri hverfin eru gerð fyrir alla far­ar­máta í bland en nýrri hverfin fyrir skýr­ari aðgrein­ingu. Það er ekki mögu­legt að end­ur­nýja eldri hverfi með strangri aðgrein­ingu ferða­máta nema að eyði­leggja þau sér­kenni sem við teljum eft­ir­sókn­ar­verð: nálægð við þjón­ustu og götur sem almenn­ings­rým­i.  En sam­tímis glíma elstu hverfin við mesta nálægð við skað­leg áhrif bíla­um­ferðar sem sker íbúð­ar­hverfi sund­ur.

Mið­borg­ar­um­hverfi - Mið­borg­ar­hraði

Það er ekki boð­legt að bæta við þau skað­legu áhrif sem bíla­um­ferð hefur á umhverfi sitt vestan til í borg­inni. Það besta sem hægt er að gera í stöð­unni er að minnka áhrifin sem umferðin hef­ur. Einn þáttur er sam­eig­in­legur orsaka­valdur loft­meng­un­ar, hávaða­meng­un­ar, skertu öryggi og skað­semi slysa: Akst­urs­hrað­inn.

Það er því kom­inn tími til að end­ur­skoða hraða­tak­mark­anir á öllu mið­svæði Reykja­vík­ur­borg­ar, allt frá Sel­tjarn­ar­nesi í vestri austur að Kringlu­mýr­ar­braut. Hrað­brautir með 60 km/klst hámarks­hraða eiga ekk­ert erindi gegnum íbúða­hverfi. Meg­in­götur íbúða­hverfa þurfa ekki 50 km/klst til að virka. Grein­ing sér­fræð­inga á aðstæðum vestan til í borg­inni bendir ein­dregið til þess að setja ætti þak á umferð­ar­hrað­ann við 40 km/klst.  Sum svæði sem ekki hafa verið gerð að 30 km svæðum ættu að verða það og jafn­vel ætti að íhuga hvort sum 30 km svæði gætu orðið að vist­göt­um.

Þar sem mið­borgin er að stækka er því eðli­legt að hraðaum­hverfið þar breiði einnig úr sér og lífs­gæði íbú­anna verði auk­in, með minni mengun og auknu öryggi með því að draga úr hrað­an­um.

Höf­undur situr í umhverf­is- og skipu­lags­ráði Reykja­vík­ur­borgar