Alþingi sam­þykkti í dag með öllu greiddum atkvæðum beiðni um skýrslu frá rík­is­end­ur­skoð­anda um úttekt á aðkomu Sam­göngu­stofu og Isa­via ohf. að starf­semi og rekstri WOW air hf. í aðdrag­anda gjald­þrots félags­ins og eftir það.

Fyrsti flutn­ings­maður beiðn­innar var Helga Vala Helga­dótt­ir, þing­maður Sam­fylk­ing­ar­inn­ar, en auk hennar voru flutn­ings­menn úr sex öðrum flokkum sem eiga sæti á Alþingi. Þeir eru auk þess allir nefnd­ar­menn í umhverf­is- og sam­göngu­nefnd.

Í grein­ar­gerð sem fylgdi með beiðn­inni segir að flutn­ings­menn telji nauð­syn­legt að aðkoma stjórn­valda að gjald­þroti WOW air, m.a. sem eft­ir­lits­að­ila, verði skoðuð ofan í kjöl­inn. „Lagt er til að mark­mið úttekt­ar­innar verði að leiða í ljós hvort stjórn­sýsla máls­ins hafi verið nægi­lega vönd­uð, hvort nýt­ing rík­is­fjár hafi verið for­svar­an­leg, hvort reglum um flug­rekstr­ar­hæfi[...] hafi verið fram­fylgt og hvað gera hefði mátt bet­ur. Að mati flutn­ings­manna er jafn­framt nauð­syn­legt að skoða heim­ildir Isa­via ohf.,[...]til að veita flug­rek­endum greiðslu­frest á lend­ing­ar- og þjón­ustu­gjöldum og hvort end­ur­skoða þurfi þær heim­ildir sem opin­ber hluta­fé­lög hafa til slíkrar fyr­ir­greiðslu á sam­keppn­is­mark­aði. Er sér­stak­lega óskað eftir að Rík­is­end­ur­skoðun kanni umræddar fyr­ir­greiðslur með til­liti til sam­keppn­islaga og rík­is­að­stoð­ar­reglna.“

Dauða­­stríð fyrir opnum tjöldum

WOW air varð gjald­­þrota 28. mars síð­­ast­lið­inn. Þá hafði félagið barist í dauða­­stríði fyrir opnum tjöldum frá því síð­­sum­­­ars 2018 og átt í miklum erf­ið­­leikum allt frá haustinu 2017.

Sam­­göng­u­­stofa er sú eft­ir­lits­­stofnun sem gefur út flug­­­rekstr­­ar­­leyfi og á að hafa eft­ir­lit með því að þau flug­­­fé­lög sem fá slíkt séu rekstr­­ar­hæf. Stofn­unin hefur verið víða harð­­lega gagn­rýnd fyrir að grípa ekki fyrr inn í rekstur WOW air þegar ljóst var að eig­in­fjár­­­staða félags­­ins var afar bág­­borin og illa gekk fyrir það að fá nýja fjár­­­festa að rekstr­in­­um.

Isa­via veitti WOW air söm­u­­leiðis umtals­verðan slaka vegna skulda sem safn­­ast höfðu upp vegna van­­gold­inna lend­ing­­ar- og þjón­ust­u­gjalda á Kefla­vík­­­ur­flug­velli. Þegar WOW air fór í þrot stóðu þær skuldir í um tveimur millj­­örðum króna. Óljóst er hversu mikið af þeim fjár­­munum munu inn­­heimt­­ast en Isa­via kyrr­­setti flug­­­vél í eigu leig­u­­sala WOW air og von­að­ist til að geta krafið hann um greiðslu á skuld­inni. Tek­ist er á um það mál fyrir dóm­stól­­um.

Skúli vill WOW 2.0

Skúli Mog­en­sen, stofn­andi og fyrr­ver­andi for­­­­stjóri flug­­­­­­­fé­lags­ins WOW air, sagði í erindi sem hann hélt á við­­­burði Startup Iceland í Hörpu nýverið að ef hann fengi tæki­­­færi til að stofna annað flug­­­­­fé­lag þá myndi hann gera það, þó ekki end­i­­­lega sem for­­­stjóri. Nýja flug­­­­­fé­lagið myndi hann kalla WOW air, „enda frá­­­­­bært vöru­­­merki“ að hans mati.

Skúli sagði í erindi sínu að við fall WOW air hefði hann orðið mjög reið­­­ur. Og að hann væri enn reið­­­ur. „Það er ekki dagur – eða klukku­­­tími – sem ég hugsa ekki um þetta,“ sagði hann. En að því sögðu þá velti hann því fyrir sér hvað taki nú við. „Hvað getum við gert núna? Hver eru tæki­­­fær­in?“

Hann sagði að það yrði slæmt ef þekk­ingin og reynslan sem afl­að­ist við rekstur og upp­­­­­bygg­ingu WOW air yrði ekki nýtt. Ekki væri hægt að byggja upp slíka þekk­ingu auð­veld­­­lega aftur og því taldi hann að nú ætti að nýta tæki­­­fær­ið. Ísland yrði að vera með lággjalda­flug­­­fé­lag.

„Ég ætla ekki end­i­­­lega að gera þetta á morgun en ég vil fá tæki­­­færi til að gera þetta aft­­­ur,“ sagði Skúli og bætti því við að honum væri aftur farið að leið­­­ast. Hann benti enn fremur á að nú væri sam­­­dráttur í íslensku sam­­­fé­lagi og að ein­hver yrði að gera eitt­hvað í þessum mál­­­um.