Ólaf­ur Steph­en­sen, fram­kvæmda­stjóri Félags atvinnu­rek­enda, ákvað að svara grein­ar­korn­i mín­u og for­manns Félags kjúklinga­bænda um upp­runa­merk­ingar sem birt­ist í Kjarn­anum sl. þriðju­dag. Lítið fór fyrir mál­efna­legri umræðu í grein Ólafs, en reynt var að krafsa yfir mál­efna­skort­inn með skæt­ingi og skatt­yrðum í garð grein­ar­höf­unda. Eftir standa efn­is­at­riði greinar okkar óhögguð. Grein­ar­höf­undum var satt að segja hálf­skemmt yfir til­raunum til að gera okkur tor­tryggi­lega með því að upp­nefna okk­ur for­kólfa íslenskrar iðn­að­ar­fram­leiðslu á kjúklinga- og svína­kjöti og full­trúa skemmu­bú­skap­ar­ins. End­ur­spegla þessi ummæli afstöðu Félags atvinnu­rek­enda til búgreina sem standa undir rúm­lega helm­ingi allrar kjöt­fram­leiðslu í land­inu? Ólafur vitnar í ESB-­reglur og umhverfi í grein sinni og hann ætti því að vita að kjúklinga- og svína­rækt er þar flokkuð sem land­bún­að­ur. Auð­vitað er freist­andi að svara skæt­ingi með skæt­ingi, en við erum öll full­orðið fólk, eða hvað?

Þörf á inn­flutn­ingi

Íslenskir svína­bændur gera sér fulla grein fyrir að inn­lend fram­leiðsla annar ekki eft­ir­spurn eftir vissum vöru­liðum. Inn­flutt svína­kjöt er um 20% alls þess svína­kjöts sem við neytum og hefur marg­fald­ast á liðnum árum. Okkar athuga­semdir varð­andi frum­varp til stað­fest­ingar við­skipta­samn­ingi með land­bún­að­ar­af­urðir við ESB hafa fyrst og fremst snúið að hrak­legum vinnu­brögðum við hann, algerum skorti á hags­muna­mati og eft­irá­skýr­ingum um mark­mið með samn­ing­un­um. Þetta breytir engu um þá von okkar að aukin festa fær­ist á inn­flutn­ing, með auknu fæðu­ör­yggi, auk­inni fjöl­breytni og vissu fram­leið­enda fyrir því í hvaða umhverfi þeir starfa.

Neyt­endur vilja vita upp­runa

Eitt bar­áttu­mála íslensks land­bún­aðar hefur verið að tryggt sé að ekki sé flutt inn kjöt sem er fram­leitt við lak­ari kring­um­stæður en gerðar eru kröfur um í íslenskum land­bún­aði, því ann­ars erum við ekki í sam­keppni á sömu for­send­um. Evr­ópu­lönd eru komin mis­langt í inn­leið­ingu sinni á sam­hæfðum reglum um vel­ferð og aðbúnað dýra. Þessar kröfur hafa, svo því sé haldið til haga, verið upp­fylltar með ríku­legum rík­is­stuðn­ingi í flestum löndum í kringum okk­ur. Sams­konar stuðn­ing má finna í nýjum búvöru­samn­ingi, en þá ein­göngu til kúa­bænda.

Sýnt hefur verið fram á bresti í reglum ESB um upp­runa­merk­ing­ar, þeir eru ekki upp­finn­ing svína­bænda. Við, og reyndar rúm 88% Íslend­inga sam­kvæmt nýlegri könn­un Gallup, teljum upp­runa­merk­ingar afar mik­il­vægar og að nauð­syn­legt sé að ganga mun lengra en nú er gert til að gera neyt­endum ljóst hvaða vöru það er að með­höndla.

Ólafur kemur gjarnan fram sem tals­maður neyt­enda, þegar það hentar honum og mál­stað inn­flytj­end­anna sem hann starfar fyr­ir. Sem slíkur ætti hann að hafa meiri áhyggjur af málum er varða upp­runa­merk­ing­ar. Stað­reyndin er sú að ekki einu sinni starfs­fólk Mat­væla­stofn­unar getur sagt til um upp­runa­land þess hráa kjúklinga­kjöts ­sem flutt er til lands­ins frá Dan­mörku. Í nýlegri frétt RÚV getur full­trúi stofn­un­ar­innar ekki svarað því hvort upp­runa­land kjúklinga­kjöts­ins sé Dan­mörk eða hvort það komi frá landi utan Evr­ópu. Þetta getur ein­fald­lega ekki verið sú staða sem við ætlum okkur að vera í.

Er lægsti sam­nefn­ar­inn nóg?

Íslend­ingar eru í þeirri kjör­stöðu að búa við heil­brigðan land­búnað þar sem ekki þarf að vera í óvissu um lyfja­notkun og heil­brigði. Nauð­syn­legt er að sömu reglur gildi um það kjöt sem við flytjum inn, þess vegna skiptir upp­runinn máli og þá raun­veru­legur upp­runi, ekki hvaðan kjötið fór í gám á leið til Íslands­. Slíkar kröfur hafa FA kallað tækni­lega við­skipta­hindrun og virð­ist sú skoðun ríkj­andi að við eigum að miða okkur við lægsta sam­nefn­ara. Við erum hins vegar þeirrar skoð­unar að það sé ekk­ert tækni­legt við það að vilja að það kjöt sem íslenskum neyt­endum stendur til boða sé heil­brigt, bæði inn­lent og inn­flutt, og upp­runi þess liggi ljós fyr­ir­. Það er kannski skilj­an­leg afstaða hjá sam­tökum inn­flytj­enda, en þá er ekki á sama tíma hægt að segj­ast bera hags­muni neyt­enda fyrst og fremst fyrir brjósti.

Það er gott að skipt­ast á skoð­unum um mál­efni líð­andi stund­ar. Slík skoð­ana­skipti eru for­senda fram­þró­unar og vel­sæld­ar. Upp­nefni og skæt­ingur gerir lítið til að örva slík skoð­ana­skipt­i. Í því sam­hengi gerði umrædd grein fram­kvæmda­stjóra FA fátt til að þroska umræð­una. Ég óska fram­kvæmda­stjóra og félags­mönn­um FA góðra stunda.

Höf­undur er for­maður Svína­rækt­ar­fé­lags Íslands.