Mælsku­klækir eru alls kon­ar. Ein aðferð, sem jafnan er kennd við strá­menn, er að afflytja mál­flutn­ing and­stæð­ings og tæta svo niður hinn afbak­aða mál­stað. Önnur aðferð er að rugla saman auka­at­riðum og aðal­at­rið­um, láta minni­háttar atriði sem styðja mál­stað máls­flytj­anda fá mikið vægi og mikla umfjöll­un, fjalla um önnur og mik­il­væg­ari í auka­setn­ingu eða bara alls ekki. Þriðja aðferðin er að vísa með almennum hætti til þess að mál­flutn­ingur and­stæð­ings­ins stríði gegn alþekktum sann­ind­um. Fjórða aðferðin er svo að end­ur­taka þvæl­una nógu oft í þeirri von að hún verði að við­teknum sann­ind­um. 

Fyrr­ver­andi kollegi minn beitir öllum þessum aðferðum óspart í deilu við mig og fram­kvæmda­stjóra Félags atvinnu­rek­enda þar sem m.a. er fjallað um hvort vernd­ar­stefna sé vond hug­mynd sem kreppu­lausn. Kollegi minn segir fram­kvæmda­stjór­ann m.a. tala fyrir toll­frjálsum og óheftum inn­flutn­ingi á land­bún­að­ar­af­urð­um. Fram­kvæmda­stjór­inn segir á hinn bóg­inn eftir að hafa lesið grein kollega míns: „Nú hef ég lesið mín eigin skrif aftur til að ganga úr skugga um hvort þar hafi verið um ein­hverja ósjálf­ráða skrift að ræða, en finn þessum full­yrð­ingum pró­fess­ors­ins engan stað.“ Hér er flett ofan af þeirri aðferð kollega míns að afflytja og tæta svo niður hinn afflutta mál­stað. 

Í grein í Kjarn­anum 7. jan­úar sýni ég hvernig þessi fyrrum kollegi beitir þeirri aðferð að rugla saman auka­at­riðum og aðal­at­riðum af mik­illi bíræfni. Kolleg­inn vitnar til 4.000 síðna alfræði­rits útgef­ins árið 2008 full­yrð­ingum sínum til stuðn­ings. Þegar betur er að gáð kemur í ljós að grunn­heim­ildir eru ætt­aðar frá árunum 1940 til 1953-4. Kolleg­inn skautar létti­lega fram­hjá þeirri stað­reynd að hag­fræð­ingar hafa tekið til­gátur í þeim heim­ildum til gagn­rýn­innar end­ur­skoð­unar síðan þá, sjá hér og hér og hér. Nið­ur­stöður hag­fræð­inga sem hafa fjallað um til­gát­una um þjóð­hags­lega hag­kvæmni inn­flutn­ings­tolla eftir miðja síð­ustu öld eru sam­kvæmt fram­an­greindum heim­ildum þær að þó svo slíkir tollar geti verið hag­kvæmir að gefnum afar þröngum og sér­tækum for­send­um, þá gildi það alls ekki sem almenn nið­ur­staða. 

Kollegi minn gerir sér mik­inn mat úr því að flestar þjóðir leggi tolla eða aðrar inn­flutn­ings­hömlur á afurðir land­bún­að­ar. Hann lætur undir höfuð leggj­ast að nefna að frá lokum seinni heims­styrj­aldar hafa þjóðir heims lagt ómælda vinnu í að lækka tolla og draga úr við­skipta­hindr­un­um. Helsta fyr­ir­staða í þeirri vinnu hefur komið frá fram­leið­endum inn­an­lands sem hafa átt mis­góðan aðgang að rík­is­stjórnum og þjóð­þing­um. Tollar sem falla undir samn­inga sem kenndir eru við GATT 1947 hafa fallið úr 25-40% í 2-3% að með­al­tali á ára­bil­inu frá 1947 til alda­mót­anna 2000. Enda er nú svo komið að tolla­tekjur eru aðeins um 0,4% af tekjum rík­is­sjóðs en voru 38% árið 1945. 

Ætli þjóðir heims hefðu haldið þessum samn­inga­app­arötum gang­andi ef það væri almennt hag­fræði­lega við­ur­kennt að tollar væru hag­fræði­leg nauð­syn? Gæti verið að sú stað­reynd að tollum og inn­flutn­ings­tak­mörk­unum er enn beitt í land­bún­aði eigi sér frekar skýr­ingu í upp­bygg­ingu kosn­inga­kerfa og vægi atkvæða eftir lands­hlutum í ein­stökum ríkj­um? Getur verið að hér sé ekki um hag­fræði­legt vanda­mál að ræða heldur stjórn­mála­legt? Slít ég svo þessum rit­þræði þó kollega mínum fyrr­ver­andi sé vissu­lega frjálst að halda áfram að kynna færni sína í beit­ingu mælsku­klækja.

Höf­undur er pró­fessor í hag­fræði.