Það er þó ekki lengur stór­iðjan sem kallar á fleiri virkj­anir líkt og var fyrir nokkrum árum og ára­tugum heldur orku­skiptin svoköll­uðu sem eru áherslu­at­riði íslenskra stjórn­valda í við­brögðum við lofts­lags­vánni. Hvort að virkja þurfi sér­stak­lega vegna þeirra er hins vegar umdeilt.

Sú ramma­á­ætlun sem sam­þykkt var á Alþingi í dag er tals­vert frá­brugðin upp­runan­um. Í takti við til­lögur meiri­hluta umhverf­is- og sam­göngu­nefndar eru þrír virkj­un­ar­kostir færðir úr nýt­ing­ar­flokki til­lög­unnar í bið­flokk og fimm úr vernd­ar­flokki í bið. Einn kost­ur, vind­orku­verið Búr­fellslund­ur, er færður úr bið í nýt­ing­ar­flokk. Þá hafa verið felldar út úr áætl­un­inni tæp­lega þrjá­tíu virkj­ana­kostir sem Orku­stofnun lagði fram á sínum tíma en eng­inn ákveð­inn virkj­un­ar­að­ili hafði sóst eftir að nýta.

Ramma­á­ætlun er stjórn­tæki, byggt á lögum um vernd og nýt­ingu land­svæða, þar sem verk­efn­is­stjórn hvers áfanga og fag­hópar hans, skip­aðir sér­fræð­ingum úr ýmsum átt­um, meta fram­lagða virkj­un­ar­kosti og flokka þá í þrennt. Í orku­nýt­ing­ar­flokk fara þeir kostir sem talið er ásætt­an­legt að verði að veru­leika. Í vernd­ar­flokk fara þeir kostir og þau land­svæði sem þeir til­heyra sem talið er að beri að vernda fyrir orku­vinnslu. Í bið­flokk­inn fara svo þeir kostir sem upp­lýs­ingar og gögn um skortir áður en ákveðið verður í hvorn hinna tveggja flokk­anna þeir skip­ast.

Með breyt­ing­unum sem gerðar voru enda sextán virkj­ana­kostir í nýt­ing­ar­flokki, sautján í bið­flokki og níu í vernd­ar­flokki.

Atkvæða­greiðslan um ramma­á­ætlun með orðum ráð­herra og þing­manna

„Þing­mað­ur­inn segir nei.“

Katrín Jak­obs­dótt­ir, for­sæt­is­ráð­herra, svarar í nafna­kalli í afgreiðslu á til­lögu um að halda Hér­aðs­vötnum og Kjalöldu­veitu í vernd­ar­flokki.

„Já ... Nei!“

Teitur Björn Ein­ars­son, þing­maður Sjálf­stæð­is­flokks­ins, er hann var að greiða atkvæði um sömu til­lögu og Katrín.

„Þing­menn sem greiða atkvæði með því að að taka Hér­aðs­vötn og Kjalöldu­veitu úr vernd munu ekki koma vel út í ljósi sög­unn­ar.“

Rósa Björk Brynj­ólfs­dótt­ir, vara­þing­maður Sam­fylk­ing­ar­inn­ar.

„Ég legg til að þing­menn meiri­hlut­ans fletti orð­inu vernd upp í orða­bók. Ég kýs með nátt­úr­unni og ég kýs með nátt­úr­unni á Vest­fjörðum og þeirri feg­urð sem er á Strönd­um.“

Gísli Rafn Ólafs­son, þing­maður Pírata.

„Sá partur sem fær kannski mestu vernd­ina í gegnum rammann er kannski bara rík­is­stjórnin sjálf.“

Þor­gerður Katrín Gunn­ars­dótt­ir, for­maður Við­reisn­ar.

„Það er engum blöðum um það að fletta að í Hér­aðs­vötnum er um mikil nátt­úru­verð­mæti að ræða. Þau nátt­úru­verð­mæti eru ekk­ert að fara. Þetta er bið­leikur í nátt­úru­vernd.“

Guð­mundur Ingi Guð­brands­son, félags- og vinnu­mark­aðs­ráð­herra og fyrr­ver­andi umhverf­is­ráð­herra.

„Annað hvort er fólk, virð­ist vera uppi á hálendi að gróð­ur­setja eða uppi á hálendi með gröfu. Eins og það sé aldrei neinn milli­vegur þar á milli. Ef menn ætla að spila ein­hverja bið­leiki þarf að gera það með rök­um. Rök skort­ir. Þess vegna leika menn ekki bið­leik­i.“

Sig­mar Guð­munds­son, þing­maður Við­reisn­ar.

„Nei, við þurfum ekki að leika þann bið­leik. Við getum staðið í lapp­irnar með nátt­úru Íslands“

Helga Vala Helga­dótt­ir, þing­maður Sam­fylk­ing­ar­inn­ar.

„Það má vera að Kaup­fé­lag Skag­firð­inga sé í sér­stökum vernd­ar­flokki hjá þess­ari rík­is­stjórn en ég tel að þessar nátt­úruperlur megi vera það lík­a.“

Jóhann Páll Jóhanns­son, þing­maður Sam­fylk­ing­ar­inn­ar.

„Meiri­hluti stjórn­ar­flokk­anna vil láta athuga hvort ekki sé í lagi að láta þurrka upp foss­inn Dynk.“

Andrés Ingi Jóns­son, þing­maður Pírata, um þá ákvörðun að færa Kjalöldu­veitu í bið­flokk.

„Hér erum við með skóla­bók­ar­dæmi um pólun sam­fé­lags­ins, þessi atkvæða­greiðsla sem hér fer fram ætti að vera að kennd í félags­fræð­inni uppi í háskóla. Þeir sem eru ekki allir alfarið með kostum til frið­un­ar, þeir eru gjör­nýt­ing­ar­sinn­ar.“

Bjarni Bene­dikts­son, fjár­mála­ráð­herra.

„Við Vinstri græn gætum að [nátt­úru­vernd­ar­sjón­ar­mið­u­m], það er eitt af okkar brýn­asta erindi í stjórn­mál­um, hér eftir sem hingað til.“

Svan­dís Svav­ars­dótt­ir, mat­væla­ráð­herra.

„Með stærri bið­flokki erum við ein­ungis að leggja til að hlutir séu skoð­aðir bet­ur.“

Orri Páll Jóhanns­son, þing­maður Vinstri grænna.

„Að lokum vil ég spyrja: Hvar er hæst­virtur umhverf­is­ráð­herra?“

Helga Vala Helga­dótt­ir, þing­maður Sam­fylk­ing­ar­innar er atkvæða­greiðsla var að hefj­ast.

„Hæst­virtur umhverf­is­ráð­herra er með fjar­vist í dag.“

Birgir Ármanns­son, for­seti Alþing­is.

„Mín kyn­slóð eru nátt­úru­sóð­ar. Ég ætla að kjósa með mínum barna­börn­um. Ég tel að í þess­ari ramma­á­ætlun séu ákveðin atriði sem er alls ekki hægt að styðja.“

Guð­mundur Ingi Krist­ins­son, þing­maður Flokks fólks­ins.

„Með Kjalöldu­veitu er látið undan dylgjum Lands­virkj­un­ar. [...] Það er hlustað á vælið í Kaup­fé­lagi Skag­firð­inga því það vill fá sína virkj­un.“

Andrés Ingi Jóns­son, þing­maður Pírata. Kaup­fé­lag Skag­firð­inga á mik­inn meiri­hluta í Hér­aðs­vötnum ehf. sem standa að virkj­ana­hug­myndum á svæð­inu.

„Ég hélt að rík­is­stjórn Vinstri grænna, Sjálf­stæð­is­flokks og Fram­sókn­ar­flokks hefði verið stofnuð til að end­ur­spegla breidd­ina í sam­fé­lag­inu – alla leið frá vinstri til hægri. Alla leið frá vernd yfir í þaul­nýt­ingu. Í dag kemur í ljós að það er ekki erindi þess­arar rík­is­stjórn­ar. Hún end­ur­speglar sinn innri berg­máls­helli. Og þar heyr­ast köllin úr Skaga­firð­inum hæst, köllin frá þeim sem vilja færa auð­mönnum og stór­fyr­ir­tækjum nátt­úru­ger­semarnar okkar á silf­ur­fat­i.“

Þór­unn Svein­bjarn­ar­dótt­ir, þing­maður Sam­fylk­ing­ar­inn­ar.

„Ég segi: Til ham­ingju Ísland.“

Vil­hjálmur Árna­son, þing­maður Sjálf­stæð­is­flokks­ins og for­maður umhverf­is- og sam­göngu­nefnd­ar, er ramma­á­ætlun hafði verið sam­þykkt.

„Fyrir er tekið annað dag­skrár­mál­ið, pakka­ferðir og sam­tengd ferða­til­hög­un.“

Birgir Ármanns­son, for­seti Alþing­is, er atkvæða­greiðslu vegna ramma­á­ætl­unar lauk. Yfir fjöru­tíu mál voru á dag­skrá þings­ins á síð­asta starfs­degi þess.