Tíu ár frá því að iPhone var settur í sölu... og breytti öllu

Fyrsti iPhone-síminn var seldur á þessum degi fyrir áratug, 29. júní 2007. Síminn var langt á undan sinni samtíð og hefur markað djúp spor í söguna. Gunnlaugur Reynir Sverrisson fjallar um þessi tímamót á tölvuöld.

Á þessum degi fyrir réttum 10 árum var fyrsti iPho­ne-sími banda­ríska tölvu­fyr­ir­tæk­is­ins Apple settur í sölu. Sím­ans hafði þá verið beðið með mik­illi eft­ir­vænt­ingu frá því hann var kynntur í jan­úar þetta ár 2007.

Langar biðraðir mynd­uð­ust á sölu­stöðum og fengu færri sím­ann en vildu. Apple hafði sett sér mark­mið um að selja eina milljón síma fyrir lok sept­em­ber 2007 og tíu milljón síma fyrir lok árs­ins 2008. Þau mark­mið stóð­ust og rúm­lega það. Í lok árs 2008 höfðu rúm­lega 13 milljón símar selst. Til sam­an­burðar má geta að, átta árum síð­ar, á árinu 2016 seldi Apple rúm­lega 211 milljón síma.

Tæknirýnar voru flestir jákvæð­ir. Helsta gagn­rýnin beind­ist þó að tak­mörk­unum tæk­is­ins því list­inn yfir það sem sím­inn gat ekki gert var nokkuð lang­ur: Ekk­ert 3G, eng­inn mynd­bands­upp­taka með mynda­vél­inni og eng­inn stuðn­ingur við Adobe Flash sem flestar betri síður studd­ust við fyrir um ára­tug. Þá var ekki í boði að bæta við for­ritum á sím­ann.

Þrátt fyrir gagn­rýn­ina voru flestir þeirrar skoð­unar að sím­inn væri tíma­móta­tæki sem myndi hafa víð­tæk áhrif á mark­að­inn. Upp­lifun not­enda var frá­bær, sem skipti öllu þegar upp er stað­ið, ekki sam­an­burður á vél­bún­aði í Excel-skjali.

Við­brögð sam­keppn­is­að­ila voru tals­vert nei­kvæð­ari en almenn­ings og tækni­press­un­ar. Skortur á lykla­borði og stuðn­ingi við Microsoft Exchange-­þjón­ust­una var talin helsta fyr­ir­staðan á fyr­ir­tækja­mark­aði, auk þess að ekki var hægt að klippa, afrita og líma texta eða myndir í tæk­inu. Einnig voru efa­semdir um skiln­ing Apple á síma­mark­aðn­um.

Ed Coll­i­g­an, for­stjóri Palm sem var í sterkri stöðu með snjall­sím­ann Tréo árið 2007, hafði tak­mark­aða trú á getu tölvu­fyr­ir­tækj­anna til að fram­leiða góðan snjall­síma. „Við höfum stritað í mörg ár og lært hvernig á að smíða þokka­legan síma. PC-gaur­arnir munu ekki finna út úr þessu sí svona, þeir munu ekki bara labba inn”.

Rúmum tveimur árum síðar var Coll­i­gan rek­inn og fyr­ir­tækið var lagt niður árið 2011.

Áður en iPhone-símarnir komu á markað voru allir snjallsímar með hefðbundnu lyklaborði. Blackberry-símarnir nutu mikilla vinsælda.
Mynd: EPA

Sömu sögu má í raun segja um alla sem voru stærstir á síma­mark­aðnum áður en iPhone kom til sög­unn­ar. Má þar nefna Nokia, Black­berry, Palm og Windows Mobile. Það sem varð öllum þessum fyr­ir­tækjum að falli var ekki aðeins að iPhone væri betri – sem hann sann­ar­lega var – heldur að hann var mörgum árum á undan öllu öðru sem í boði var.

Það er óhætt að segja að sam­keppn­is­að­ilar Apple hafi van­metið iPhone veru­lega. Að þeirra mati var lausnin aðeins snerti­væð­ing gamla stýri­kerf­is­ins; Svínið vara­lit­að. Það leiddi til þess að næstu árin komu alls konar Franken­stein-símar á mark­að. Þetta voru jafnan símar sem keyrðu á úreltum stýri­kerf­um, hræði­legu við­móti og ömur­legri upp­lif­un. Salan á þessum símum gekk ávallt út á það sama: „Sjáðu hvað við getum gert miklu meira en iPho­ne,“ jafn­vel þótt sím­arnir hafi ekki getað leyst verk­efnin vel af hendi.

Þegar litið er til baka er aug­ljóst að aðeins eitt fyr­ir­tæki mat stöð­una rétt og brást við sam­kvæmt því; Google.

Fyrsta kynslóð iPhone samanborin við iPhone 6s.

Google

Google spáð því lengi að snjall­símar væru það næsta stóra og með snjall­símum kæmu nýir vafrar og ný net­upp­lifun á snjall­tækj­um. Og Google vildi vera „Google snjall­sím­anna“. Til að geta brugð­ist við snjall­tækja­þró­un­inni keypti Google lítið fyr­ir­tæki, Android, árið 2005 á 50 millj­ónir dala (tæpir 3,2 millj­arðar króna miðað við geng­is­skrán­ingu Seðla­banka Íslands 17. ágúst 2005).

Þegar iPhone var fyrst kynntur í jan­úar 2007 hafði Google unnið að smíði Android í rúm tvö ár. Próf­anir á tækjum gengu vel og fyr­ir­tækið var á góðri leið með að gefa út fyrstu Android-sím­tækin sama ár.

Í bók Fred Vogel­stein, Dog­fight: How Apple and Google Went to War and Started a Revolution, sagði Chris DeS­al­vo, einn af verk­fræð­ingum Google sem vann að Android, um iPho­ne-sím­ann: „Sem neyt­andi þá var ég dol­fall­inn, ég vildi eign­ast hann strax. Sem Goog­le-­starfs­maður þá hugs­aði ég: við þurfum að byrja upp á nýtt.“

Stað­reyndin var sú að þótt Google sá tæki­færið og ógn­ina þá hafði fyr­ir­tækið miðað of lágt. Sú útgáfa af Android sem Google hafði unnið að var mun lík­ari þeim snjall­símum sem í boði voru á þessum tíma. Áhersla á litla snerti­lausa skjái, lykla­borð og aðgerðir fram­kvæmdar með örva­hnappi. Það sem Apple hafði kynnt var í annarri deild.

Android og iPhone-símar fyrir áratug.

Ólíkt Nokia og öðrum síma­fram­leið­endum þá hafði Google ekki selt neina snjall­síma, og ætl­aði raunar hvorki að selja far­síma né stýri­kerfið fyrir þá. Fyr­ir­tækið var því í kjör­stöðu til að henda öllu í ruslið og byrja upp á nýtt. Smíði á Android-­stýri­kerf­inu eins og við þekkjum það í dag hófst strax í upp­hafi árs 2007. Ákvörðun Google var hár­rétt og með því að gefa fram­leið­endum stýri­kerfið og við­halda stöðugri þróun er Android nú vin­sælasta stýri­kerfi heims.

Í hvert skipti sem ég segi í Tækni­varp­inu að Apple hafi fundið upp snjall­sím­ann fæ ég vin­sam­legar ábend­ingar að þessi eða hinn sím­inn – sem eng­inn keypti – hafi nú verið á undan iPhone á mark­að. Þetta er auð­vitað dagsatt en það er líka stað­reynd að Apple fann upp snjall­sím­ann… eins og við þekkjum hann.

Eitt af því sem Apple gerði rétt var App­Stor­e-versl­un­in. Snjall­sím­inn er einka­tölvan sem við fengum aldrei í æsku. Stóri snert­iskjár­inn í fyrsta iPho­ne-sím­anum var frá­bær tómur strigi fyrir hvað sem okkur og milljón fyr­ir­tækjum dettur í hug.

Það vær full djarft (og jafn­vel rangt) að halda því fram að án iPhone hefðu snjall­símar aldrei orðið eins útbreidd vara og raun ber vitni. Flestir sem fylgd­ust náið með mark­aðnum upp úr 2004 sáu í hvað stefndi. En þegar sam­keppnin árið 2007 er skoðuð þá virk­aði inn­koma Apple sem amfetamín­ster­a­sprauta á mark­að­inn. Við sem neyt­end­ur, hvort sem við notum iPho­ne- eða Android-síma, njótum góðs af því. Því ber að fagna á þessu stóraf­mæli.

iPhone-síminn er nú útbreiddasta tegund snjallsíma í heiminum.
Mynd: EPA

Við þurfum á þínu framlagi að halda

Þú getur tekið beinan þátt í að halda úti öflugum fjölmiðli.

Við sem vinnum á ritstjórn Kjarnans viljum hvetja þig til að vera með okkur í liði og leggja okkar góða fjölmiðli til mánaðarlegt framlag svo við getum haldið áfram að vinna fyrir lesendur, fyrir fólkið í landinu.

Kjarninn varð níu ára í sumar. Þegar hann hóf að taka við frjálsum framlögum þá varð slagorðið „Frjáls fjölmiðill fyrir andvirði kaffibolla“ til og lesendur voru hvattir til að leggja fram í það minnsta upphæð eins kaffibolla á mánuði.

Mikið vatn hefur runnið til sjávar á þeim níu árum sem Kjarninn hefur lifað. Í huga okkar á Kjarnanum hefur þörfin fyrir fjölmiðla sem veita raunverulegt aðhald og taka hlutverk sitt alvarlega aukist til muna.

Við trúum því að Kjarninn skipti máli fyrir samfélagið.

Við trúum því að sjálfstæð og vönduð blaðamennska skipti máli.

Ef þú trúir því sama þá endilega hugsaðu hvort Kjarninn er ekki allavega nokkurra kaffibolla virði á mánuði.

Vertu með okkur í liði. Þitt framlag skiptir máli.

Ritstjórn Kjarnans: Sunna Ósk Logadóttir, Þórður Snær Júlíusson, Erla María Markúsdóttir, Arnar Þór Ingólfsson, Eyrún Magnúsdóttir og Grétar Þór Sigurðsson.


Já takk, ég vil styrkja Kjarnann!
Efnisflokkar:
Meira úr sama flokkiFréttaskýringar