„Það er orðið lýðum ljóst að ríkisstjórn Sigmundar Davíðs mun ekki sitja lengur en sem nemur kjörtímabilinu. Ástæðan er margþætt og það á við hér eins og segir í Geirmundarsögu Heljarskinns að: „það renna margir orsakalækir að einum ósi örlaga.“ Rýnum nú í þau spjöld í sögu ríkisstjórnarinnar sem gera það að verkum að það er búið að skammta henni þá daga sem hún mun telja.“ Svona hefst aðsend grein eftir Kára Stefánsson, forstjóri Íslenskrar erfðagreiningar, sem birtist í Fréttablaðinu í morgun.
Kári segir að við það ástand sem er við lýði í heilbrigðismálum þjóðarinnar verði ekki lengur búið. Þess vegna vilji hann láta fjárlaganefnd Alþingis vita að ef hún breytir ekki fyrirliggjandi fjárlagafrumvarpi fyrir árið 2016 á þann veg að mun meira fari til Landsspítalans en stefnt er að „munum við nokkrir félagar safna 100.000 undirskriftum undir plagg sem hvetur landsmenn til þess að kjósa aldrei aftur þá stjórnmálaflokka sem standa að þessari ríkisstjórn vegna þess kulda og afskiptaleysis sem hún sýnir sjúkum og meiddum í okkar samfélagi. Söfnunin verður létt verk og löðurmannlegt. Þjóðinni ofbýður.“
Afturenda hinna loforðaglöðu
Í greininni setur Kári fram harða og ítarlega gagnrýni á framgöngu ríkisstjórnarinnar gagnvart heilbrigðiskerfinu og segir að hún hafi lofað því í aðdraganda síðustu kosninga að styðja betur við það. „Nú æxluðust mál þannig að afturendar hinna loforðaglöðu hafa vermt valdastóla í tvö og hálft ár en heilbrigðiskerfið er í engu minna rusli en áður og það horfir ekki til bóta nema síður sé.“
Kári rifjar upp að í uppkasti að fjármálafrumvarpi ársins 2016 sé gert ráð fyrir því að það muni kosta fjórum milljörðum krónum meira á næsta ári að halda uppi sömu þjónustu og veitt var í ár. Frumvarpið geri hins vegar ekki einu sinni ráð fyrir að halda í horfinu, hvað þá að gera betur við heilbrigðiskerfið. „Þetta er sama ríkisstjórnin og segist vilja reisa nýtt hús yfir Landspítalann fyrir hundrað milljarða króna og segir gjarnan, upp fyrir haus í sínum dæmigerða ruglingi, að hún vilji reisa nýjan Landspítala þótt spítalinn sé miklu meira og allt annað en hús þótt hann þurfi svo sannarlega á húsi að halda. Húsið er nefnilega ekki bara loforð sem verður erfitt að efna, það er líka skjól sem ríkisstjórnin felur sig á bak við þegar henni er bent á að það sé ýmislegt sem vanti upp á Landspítala.“
Í grein Kára segir að þegar ríkisstjórn hafi lokkað að sér kjósendur með því að lofa því að bæta heilbrigðiskerfið þá ætti hún að endurreisa Landspítalann með því að sjá honum fyrir þeim tækjum sem nútíma læknisfræði kallar á og því fagfólki sem þarf til að hlúa að sjúkum og meiddum meðan ríkisstjórnin safnar liði til þess að reisa nýtt hús. „Það eru nefnilega margar leiðir aðrar en að reisa hús til þess að bæta heilbrigðiskerfið og spara með því þegar til langs tíma er horft.[...]Eftir alla þá umræðu sem hefur átt sér stað og þann einróma vilja sem fólkið í landinu hefur tjáð að Landspítalinn fái meira er sú ríkisstjórn dauðadæmd sem stendur bísperrt fyrir framan fólkið og segir Landspítalinn, ekki meir, ekki meir. Þetta er sama ríkisstjórnin og leggur til í uppkasti að fjárlögum að fjárframlög til kirkjunnar verði aukin. Þegar ég benti lækni nokkrum vini mínum á hvað það væri skringilegt að þjóð sem ekki hefði efni á að sinna brýnum vandamálum heilbrigðiskerfisins yki útgjöld til einnar tegundar annarslífstrúar svaraði hann að kannski stafaði það af því að hæstvirtur fjármálaráðherra hafi raunverulegt innsæi inn í vandamál heilbrigðiskerfisins en í stað þess að leysa þau ætli hann að sjá til þess að þeir sem látist af þeirra völdum verði jarðsungnir með stæl og komi ekki til með að skorta góðar jarðarfarir.Mér fannst þetta bara svona rétt mátulega fyndinn fimmaura brandari en engu fáránlegri en efni málsins, sem er aukið fé til kirkjunnar en raunverulega minna til Landsspítalans.“
Vill taka meira úr þrotabúum bankanna
Að mati Kára er fjársvelti heilbrigðiskerfisins svartur blettur á íslenskri menningu. „Fjárfesting okkar í heilbrigðiskerfinu er langt undir OECD meðaltali. Það er ekki bara ríkisstjórnum um að kenna heldur allri þjóðinni vegna þess að við kusum fólk til þess að stjórna landinu sem ákvað að svona ætti þetta að vera. Þetta á ekki bara við um núverandi ríkisstjórn því ástandið var jafnvel verra undir þeirri síðustu. Hvernig stendur á því að við sem þjóð sættum okkur við að hlúa svona illa að sjúkum og meiddum samborgurum okkar? Við þeirri spurningu veit ég ekkert annað svar en að það hlýtur að vera eitthvað mikið að höfuðskeljainnihaldinu okkar.“
Hann segir að það þyrfti um 150 milljarða króna til að „hysja heilbrigðiskerfið upp á ásættanlegan stað“. Þá peninga vill Kári taka frá þrotabúum þeirra banka sem settu samfélagið á hliðina. „Fyrr á árinu gáfu Sigmundur og Bjarni það í skyn að ríkið myndi sækja allt að 850 milljarða króna í þrotabúin en þegar upp er staðið virðist það ætla að verða um 300 milljarðar. Ekki hafa fengist haldgóðar skýringar á því hvers vegna þeir sætta sig við svo skarðan hlut en eitt er víst að 500 milljarðarnir sem á milli ber hefðu gert gott betur en að laga íslenskt heilbrigðiskerfi. Það lítur helst út fyrir að nægjusemi flokksforingjanna tveggja eigi rætur sínar í því að þeir hafi ekki viljað taka þá áhættu að styggja aðra kröfuhafa í þrotabúin með því að taka meira. Það er dapurlegt að sitja uppi með kornunga leiðtoga sem ættu aldur síns vegna að vera hungraðir, kraftmiklir og hugrakkir en þora ekki að taka það sem við þurfum og eigum skilið. Það er eins og þeir geri sér ekki grein fyrir því að það er miklu meiri áhætta tekin með því sækja ekki nægilegt fé í þá einu sjóði sem eru okkur aðgengilegir til þess að bylta íslensku heilbrigðiskerfi inn í nútímann. En þeir eru sem sagt reiðubúnari til þess að taka þá áhættu sem felst í því að láta þjóðina búa við stórgallað heilbrigðiskerfi og úrelt. Og Sigmundur og Bjarni standa hoknir í hnjánum fyrir framan kröfuhafana sem eru fulltrúar hins erlenda auðvalds, og eru hreyknir yfir því að þeir kvörtuðu ekki undan dílnum sem þeir fengu og virðast ekki gera sér grein fyrir því að það voru ekki bara kröfuhafarnir sem glötuðu allri virðingu fyrir þeim þegar buxurnar þeirra fóru að blotna heldur hið alþjóðlega samfélag allt og ekki síst íslensk þjóð.“
Botnlaus hroki og grimmd fjárlaganefndar
Kári gagnrýnir einnig Vigdísi Hauksdóttur, formann fjárlaganefndar,
fyrir að hafa ásakað Pál Matthíasson, forstjóra Landspítalans, um að hafa beitt
nefndina andlegu ofbeldi þegar hann reyndi
að útskýra fyrir henni fjárþörf spítalans. „Þar gætti svolítils misskilnings af
hennar hálfu því þótt það hafi brunnið á hörundi nefndarmanna að heyra lýst
þeirri þörf sjúklinga sem þeir ætluðu ekki að mæta þá er ekki um ofbeldi að
ræða af Páls hálfu heldur lýsingu á raunveruleika. Það má hins vegar deila um
það hvað væri viðeigandi nafn á þann gjörning nefndarinnar sem fólst í því að
daufheyrast við baráttu Páls fyrir því að spítalinn fengi í það minnsta að
halda í horfinu.
Í stað þess að skammast sín ákvað formaðurinn að veitast að Páli og kalla
hófstillta baráttu hans fyrir hagsmunum þeirra sem minnst mega sín í íslensku
samfélagi andlegt ofbeldi. Nefndin virðist gleyma því að Páll er ekki að tala
um göt í gegnum fjöll eða sendiráð í Tókíó heldur sjúkdóma fólksins í landinu,
sársauka, kvíða, angist og líf og dauða og síðan sjúkdóma, sársauka, kvíða,
angist og líf og dauða foreldra og barna fólksins. Og nefndin daufheyrist við
því af botnlausum hroka og grimmd.“
