Pen­inga­stefnu­nefnd Seðla­banka Íslands hefur ákveðið að lækka vexti bank­ans um 0,5 pró­sent­ur. Meg­in­vextir bank­ans fara því úr 5,75 pró­sentum í 5,25 pró­sent. Meg­in­vextir bank­ans höfðu hald­ist óbreyttir frá því að þeir voru hækk­aðir í 5,75 pró­sent í nóv­em­ber 2015. Seðla­bank­inn hafði legið undir ámæli fyrir að lækka þá ekki í ljósi þess að verð­bólga hefur nú verið undir verð­bólgu­mark­miði hans síðan í febr­úar 2014 og mælist sem stendur 1,1 pró­sent. Grein­ing­ar­að­ilar gera ráð fyrir að verð­bólga í ágúst verði enn lægri og fari undir eitt pró­sent. Flestir þeirra höfðu samt sem áður spáð því að meg­in­vextir Seðla­bank­ans yrðu óbreytt­ir. Svo varð ekki. Ákvörðun pen­inga­stefnu­nefnd­ar­innar ætti að hafa þau áhrif að breyti­legir vextir við­skipta­vina fjár­mála­stofn­anna lækki og þau kjör sem þær bjóða nýjum lán­tak­end­um.

Háir vextir Seðla­bank­ans hafa verið rök­studdir með því að verð­bólga væri í kort­unum í náinni fram­tíð. Það sem héldi henni niðri væri fyrst og síð­ast styrk­ing krón­unnar og lágt verð á olíu og öðrum hrá­vörum á heims­mark­aði.

Í frétt á vef Seðla­bank­ans segir að verð­bólgu­horfur hafi batnað frá síð­ustu spá hans. „Hald­ist gengi krón­unnar óbreytt er útlit fyrir að verð­bólga verði undir mark­miði fram á næsta ár. Sam­kvæmt spánni mun hún aukast þegar inn­flutn­ings­verð­lag hættir að lækka og áhrif geng­is­hækk­unar fjara út. Verð­bólgan eykst þó hægar og verður ekki eins mikil og áður var spáð. Hækki gengið áfram verður hún að öðru óbreyttu minni en grunn­spáin gerir ráð fyr­ir.

Aðhalds­söm pen­inga­stefna hefur haldið aftur af láns­fjár­eft­ir­spurn og stuðlað að auknum sparn­aði og þannig rennt stoðum undir meiri við­skipta­af­gang og hækkun krón­unn­ar. Ásamt hag­stæðum ytri aðstæðum hefur pen­inga­stefnan því leitt til minni verð­bólgu og nýlega til þess að verð­bólgu­vænt­ingar eru nálægt verð­bólgu­mark­mið­inu. Af sömu ástæðum hafa raun­vextir hækkað nokkuð að und­an­förnu umfram það sem fyrri spár bank­ans sem byggð­ust á óbreyttu gengi gerðu ráð fyr­ir.

Vís­bend­ingar eru um að pen­inga­stefnan hafi náð meiri árangri und­an­farið en vænst var fyrr á þessu ári. Því er útlit fyrir að hægt verði að halda verð­bólgu við mark­mið til miðl­ungs­langs tíma litið með lægri vöxtum en áður var talið. Líkur á vax­andi spennu í þjóð­ar­bú­skapnum og óvissa í tengslum við losun fjár­magns­hafta kalla þó á var­færni við ákvörðun vaxta. Hvort þeir lækki frekar eða þurfi að hækka á ný mun á næst­unni ráð­ast af efna­hags­þróun og því hvernig tekst til við losun fjár­magns­hafta.“

Í dag verða ný Pen­inga­mál einnig birt. Í þeim er upp­færð hag­vaxt­ar­spá Seðla­bank­ans. Sam­kvæmt henni verður hag­vöxtur í ár nokkuð meiri en spáð var í maí, eða 4,9 pró­sent. Auk þess er gert ráð fyrir áfram­hald­andi örum vexti á næsta ári. „Þrátt fyrir miklar launa­hækk­anir og aukna fram­leiðslu­spennu hefur verð­bólga hald­ist undir mark­miði um tveggja og hálfs árs skeið. Í júlí mæld­ist hún 1,1% og hefur ekki mælst minni frá árs­byrjun 2015. Við­skipta­kjara­bati, lítil alþjóð­leg verð­bólga, aðhalds­söm pen­inga­stefna og hækkun gengis krón­unnar hafa vegið á móti áhrifum launa­hækk­ana á verð­lag. Gengi krón­unnar hefur hækkað tölu­vert að und­an­förnu þrátt fyrir mikil gjald­eyr­is­kaup Seðla­bank­ans.“