Már Guð­munds­son sagði í ítar­legri ræðu sinni á 56. árs­fundi Seðla­banka Íslands í dag, að svo kynni að fara að „til­tæk þjóð­hags­var­úð­ar­tæki yrðu virkj­uð“ til að draga úr áhættu sem væri farin að mynd­ast á fast­eigna­mark­að­i. 

Verðið rýkur upp

Fast­eigna­verð hefur rokið upp að und­an­förnu en á síð­ustu tólf mán­uðu hefur það hækkað um 18,6 pró­sent. Ein meg­in­á­stæðan er sú að mikil vöntun er á íbúðum inn á mark­að, en Þjóð­skrá hefur nefnt að um átta þús­und íbúðir vanti, eða sem nemur um fjór­faldri árlegri þörf í venju­legu árferði, sé horft til fólks­fjölg­unar á höf­uð­borg­ar­svæð­inu.

Sam­hliða mik­illi kaup­mátt­ar­aukn­ingu almenn­ings, meðal ann­ars vegna launa­hækk­ana á tíma lágrar verð­bólgu, hefur fast­eigna­verðið hækkað hratt og eft­ir­spurn auk­ist jafnt og þétt á síð­ustu mán­uð­um. Þá hefur mik­ill vöxtur í ferða­þjón­ustu einnig aukið eft­ir­spurn eftir íbúð­um, en eins og áður seg­ir, þá eru nú uppi aðstæður þar sem er sár vöntun eftir eignum á mark­að.

Mikil upp­bygg­ing er nú að eiga sér stað og hafa sveit­ar­fé­lög á höf­uð­borg­ar­svæð­inu sagt, að jafn­vægi ætti að nást á mark­aðnum á næstu þremur til fjórum árum, ef öll áform ganga eft­ir. „Því er ekki að leyna að vax­andi áhyggjur eru af aðstæðum á fast­eigna­mark­aði og til­ þess kann að koma á næst­unni að til­tæk þjóð­hags­var­úð­ar­tæki verði virkjuð til að ­draga úr áhættu sem teng­ist þeim,“ sagði Már meðal ann­ars í ræðu sinni. Ekki var þó nánar útli­stað í ræð­unni, hvaða var­úð­ar­tæki það væru sem hægt væri að grípa til, en vitnað til þess að í útgáfu Fjár­mála­stöð­ug­leika, rits Seðla­bank­ans, yrði fjallað ítar­lega um áhættu í fjár­mála­kerf­inu. Ritið kemur næst út í næstu viku.

Grípa tæki­færin

Hann sagði stöðu efna­hags­mála hafa gjör­breyst á und­an­förnu ári til hins betra. Þrátt fyrir mik­inn hag­vöxt í fyrra, sem var 7,2 pró­sent, hafi tek­ist að halda verð­bólgu í skefjum og mikil spennan væri í hag­kerf­inu. Inn­viðir væru hins vegar mun sterk­ari en þeir voru áður en hremm­ing­arnar gengu yfir í kringum hrun fjár­mála­kerf­is­ins. Þau skref sem hefðu verið stigin í átt að losun fjár­magns­hafta hefðu gengið vel, og nú var íslenskt hag­kerfi um margt á tíma­mót­um.

„Upp­gjöri vegna fjár­málakrepp­unnar er að lang­mestu leyt­i lok­ið. Við göngum nú á vit nýrra tíma óheftra fjár­magns­hreyf­inga. Í því felast bæði tæki­færi og áhætta. Við þurfum að grípa tæki­fær­in, greina áhætt­una og grípa til við­eig­andi ráð­staf­ana. Seðla­bank­inn mun eftir bestu getu stuðla að því að svo verði þar sem hann á hlut að máli,“ sagði Már.