Reynir Arngrímsson var kjörinn formaður Læknafélags Íslands með rafrænni kosningu í maí síðastliðnum. Hann tók við embættinu á aðalfundi félagsins nú í október af fráfarandi formanni, Þorbirni Jónssyni. Hann segir í viðtali við Læknablaðið að einn vandi sem Íslendingar standa frammi fyrir sé að tvö greiðslukerfi séu við lýði í heilbrigðiskerfinu og þess vegna þurfi greiðslufyrirkomulagið á Íslandi að einfalda og samræma.
Hann var fyrsti formaður LÍ sem kosinn er með rafrænni kosningu og með þátttöku allra félagsmanna. Áður var formaður kjörinn á aðalfundi af fulltrúum aðildarfélaganna.
„Ég er mjög hlynntur lýðræðisvæðingu félagsins og að allir félagar þess geti greitt atkvæði þegar kosinn er formaður og stjórn. Það endurspeglar frekar vilja félagsmanna og einnig kemur betur fram fyrir hvað frambjóðendur standa. Hverju þeir vilja ná fram með formennsku í félaginu. Mínar áherslur snerust ekki hvað síst um að efla þurfi heilsugæsluna en með því tel ég að leysa megi þannig aðgengishnút sem myndast hefur í heilbrigðiskerfinu og Landspítalinn er ekki hvað síst að kikna undan,“ segir hann í viðtalinu.
Hann segist einnig hafa lagt mikla áherslu á kjaramál lækna á spítölunum og í heilsugæslunni og bæði í stöðu sinni sem formaður Læknaráðs Landspítalans undanfarin þrjú ár og í verkfalli sjúkrahúslækna hafi hann talað fyrir því að þetta væru þeir læknahópar sem bæta þyrfti kjörin hjá og sérstaklega í síðustu kjarasamningum að hækka grunnlaun almennra lækna. Það tókst, að hans mati. „Ég hef sagt að í næstu kjarasamningum sé mikilvægt að endurskoða og bæta vaktagreiðslur og ég held að það hafi ráðið miklu hjá flestum sem kusu mig.“
Læknar eiga að hafa atvinnufrelsi
Reynir telur að grunnstefna Læknafélags Íslands eigi að vera sú að læknar hafi atvinnufrelsi eins og aðrir þegnar þessa lands. Að læknar geti farið í atvinnurekstur undir þeim skilmerkjum sem sett eru á hverjum tíma og þetta þurfi LÍ að standa vörð um. Enn fremur að kröfur sem gerðar eru til lækna sem vilja starfa sjálfstætt séu sanngjarnar og hófstilltar.
Þegar fyrir liggur niðurstaða úr stefnumótun aðildarfélaganna sé mikilvægt að halda læknaþing með einhverskonar þjóðfundarsniði þar sem öllum félagsmönnum gefst sameiginlega kostur á að móta stefnu LÍ út á við og hvaða sýn læknar hafa á þróun heilbrigðismála og stefnu í málaflokknum. Læknar þurfi að skerpa afstöðu sína og koma henni á framfæri nú þegar sótt er að starfsemi lækna og hún jafnvel gerð tortryggileg.
Sjúkrahúsin best komin í höndum hins opinbera
Þegar Reynir er spurður út í hvort félagið eigi að hafa ákveðna stefnu gagnvart stjórnvöldum um heilbrigðismál svarar hann því að hann telji að það sé ekki svigrúm fyrir fleiri sjúkrahús en nú eru og þau séu best komin í höndum hins opinbera. „Þau þarf að efla verulega frá því sem nú er og ef til vill skerpa á skilgreindum verkefnum þeirra. Hins vegar er þörfin fyrir ýmiss konar læknisþjónustu greinilega mikil og læknar sem vilja starfa sjálfstætt eiga að geta veitt þjónustu sína. Það á að gilda hið sama um lækna og aðra heilbrigðisþjónustu enda eru engin rök fyrir öðru,“ segir hann.
Ekki er mikill áhugi fyrir einkavæðingu eða einkarekstri í heilbrigðisþjónustu og segir Reynir að allir stjórnmálaflokkar hafi lýst sig andvíga einkavæðingu en skiptar skoðanir séu á meðal þeirra um einkarekstur. „Almenn sátt er um að hið opinbera sé kaupandi og greiðandi þjónustunnar óháð rekstrarformi þeirra sem veita hana og þá geri ég engan greinarmun á læknum, sjúkraþjálfurum, ljósmæðrum eða stofnunum eins og öldrunarheimilum, Reykjalundi eða Heilsustofnun NLFÍ eða heilsugæslunni og sjúkrahúsum. Vandinn sem við stöndum frammi fyrir er að við erum með tvö greiðslukerfi, þó ríkið sé greiðandinn í báðum tilfellum og greiðslufyrirkomulagið þarf að einfalda og samræma.“
Hann er þeirrar skoðunar að fjármagnið eigi að fylgja sjúklingnum og með því móti endurspeglist hver hin raunverulega þörf er fyrir þjónustuna og hvar hagkvæmast er að veita hana. Hagsmunir sjúklinga eigi að ráða för þegar ákvarðanir eru teknar, með það að leiðarljósi að tryggja gott aðgengi að læknisþjónustu án verulegra biðlista.
Vill sjá embætti landlæknis virkara
Aðspurður út í hlutverk landlæknis bendir Reynir á að embættið sé mjög gamalt og virðulegt og gegni ýmsum hlutverkum. Hann segir að það eigi að vera ráðgefandi fyrir stjórnvöld um heilbrigðismál og einnig að sinna eftirliti með heilbrigðisþjónustu og gæta hagsmuna almennings gagnvart heilbrigðiskerfinu. „Það er mjög mikilvægt að í svo flóknu kerfi sé greiður aðgangur fyrir einstaklinga sem þurfa að koma kvörtunum eða athugasemdum á framfæri við eftirlitsaðilann. Við höfum viljað sjá að embætti landlæknis væri virkara í eftirliti sínu og myndum alls ekki leggjast gegn því að fulltrúar embættisins kæmu oftar á vettvang og fylgdust með því hvernig þjónustan er veitt, ef því finnst fram komnar vísbendingar um eitthvað misjafnt hafi átt sér stað,“ segir hann.
Að hans mati á embættið að vera leiðandi í því að setja samræmda gæðastaðla fyrir alla heilbrigðisþjónustu og hafa samráð við kaupanda þjónustunnar, Sjúkratryggingar Íslands, um hvaða kröfur skuli gerðar til gæða þjónustunnar og mælanlegra gæðavísa. Þá þyrfti embættið að taka á vaxandi hjá- og skottulækningum sem virðist þrífast óáreitt og fara vaxandi ef marka megi auglýsingakálfa í dagblöðum og á samfélagsmiðlum.
Ekki of miklir fjármunir farið í sjálfstætt starfandi lækna
„Ég er hins vegar ekki viss um að það sé hlutverk landlæknis að hafa skoðun á því hvaða rekstrarform séu viðhöfð í heilbrigðiskerfinu en hann hefur komið með ágæta ábendingu um ágalla á hinu tvíþátta greiðslufyrirkomulagi sem viðgengst hér og ég nefndi hér áðan. Hann hefur enn fremur bent á að tugi milljarða vantar inn í heilbrigðiskerfið og uppbyggingu innviða þess og rekstur. Um þetta hvort tveggja get ég verið sammála honum,“ segir hann og bætir við að hann sé hins vegar ekki sammála þeim sem halda því fram að of miklum fjármunum hafi verið varið til kaupa á þjónustu hjá sjálfstætt starfandi læknum.
Aukin þjónusta sjálfstætt starfandi lækna telur hann að hafi fyrst og fremst fylgt vaxandi eftirspurn vegna fjölgunar og breytinga í aldurssamsetningu þjóðarinnar og almennri verðlagsþróun í landinu og að Íslendingar séu kröfuharðir neytendur þegar kemur að því að fá úrlausn heilsufarsvanda síns. Hin árlegu föstu fjárframlög til ríkisreknu heilbrigðisstofnananna hafi hins vegar ekki alltaf fylgt nægjanlega verðlagsþróuninni og lítið eða nánast ekkert svigrúm hafi verið til að þróa starfsemina og bæta í mörg ár og jafnvel megi fara að tala um áratugi.
„Þarna hefur því skapast ákveðið misræmi sem bent er á milli þessara greiðslukerfa en lausnin er ekki að fara að skera niður enn einn þjónustuþáttinn í heilbrigðiskerfinu, eins og heyrst hefur meðal annars í nýliðinni kosningabaráttu til Alþingis. Heldur einhenda sér í að tryggja að nægjanlegu fjármagni sé veitt til sjúkrahúsanna, öldrunarþjónustunnar og heilsugæslunnar svo þau geti þróast eðlilega og gegnt hlutverki sínu á fullnægjandi og skilvirkan hátt,“ segir Reynir og bætir við að verkefni þeirra þurfi líka að skilgreina og að það verði vonandi sett á oddinn í náinni framtíð.
Viðtalið í heild sinni má lesa á vef Læknablaðsins.
