Nauðsynlegt er að ráðast í umfangsmikla uppbyggingu húsnæðis um allt land. Þetta er á meðal þess sem fram kemur í nýrri ályktun stjórnar Íbúðalánasjóðs, en stjórnin fundaði á Sauðárkróki í morgun.
Frá þessu er greint í tilkynningu frá sjóðnum.
Ásmundur Einar Daðason, félagsmálaráðherra, segir að það sé einnig nauðsynlegt að byggja upp húsnæði í stórum stíl á landsbyggðinni. „Landsbyggðin hefur því miður allt of lengi setið eftir í úrræðum stjórnvalda. Það er nauðsynlegt að fara í aðgerðir til þess að tryggja betur húsnæðisöryggi landsmanna, óháð búsetu. Við getum ekki látið það viðgangast að fólki mæti húsnæðisskortur og oft á tíðum val um annars flokks húsnæði þegar það flyst út á land, því það er oft eina húsnæðið sem er laust. Þetta er óviðunandi og skekkir enn frekar samkeppnisstöðu minni sveitarfélaga. Húsnæði er grunnþörf og að sjálfsögðu þarf að byggja nýtt húsnæði og ráðast í endurbætur á fleiri stöðum en SV-horninu. Atvinnulífið á landsbyggðinni er afar þróttmikið um þessar mundir. Ég tel að fólki sem hefur svigrúm til að greiða af húsnæði, þurfa að standa til boða að fá húsnæðislán eða fá almennilegt leiguhúsnæði. Það er kýrskýrt að þarna eru markaðsöflin að bregðast og þá verðum við að mæta því. Fólk verður að hafa aðgang að húsnæði. Það liggur í augum uppi,“ segir Ásmundur Einar í tilkynningu.
Tilefni fundarins þar var opnun nýs húsnæðisbótasviðs Íbúðalánasjóðs sem varð til með yfirtöku sjóðsins á útgreiðslum húsnæðisbóta.
Stjórnin samþykkti einnig að grípa til aðgerða til að bæta stöðu leigjenda sem rannsóknir sýna að búa við mun hærri húsnæðiskostnað en aðrir hópar, að því er segir í tilkynningu.
Töluverð umræða hefur verið um stöðu mála á húsnæðismarkaði að undanförnu en Íbúðalánasjóður telur þörf vera á því að byggja upp 17 þúsund nýjar íbúðir á næstu árum, til að stuðla að jafnvægi milli framboðs og eftirspurnar. Síðan mun þurfa að byggja upp 2.200 íbúðir árlega.
Þarf að huga að landsbyggðinni
Nýframkvæmdir á húsnæðismarkaði hafa síðustu ár að mestu einskorðast við SV-hornið en greining Íbúðalánasjóðs bendir til að mikil þörf sé á uppbyggingu hentugs íbúðarhúsnæðis á ýmsum þéttbýlissvæðum allt í kringum landið. „Þörfin fyrir nýtt húsnæði er meðal annars vegna fólksfjölgunar í kjölfar aukinna atvinnutækifæra. Þá er oft eina lausa húsnæðið í boði fyrir nýja íbúa illa farið eða húsnæði sem uppfyllir á ýmsan hátt ekki kröfur nútímans. Hækkun fasteignaverðs sem valdið hefur fyrstu kaupendum á höfuðborgarsvæðinu vandræðum er ekki stórt vandamál á landsbyggðinni heldur sú staðreynd að lítil sem engin uppbygging hefur átt sér stað. Þegar tölur um byggingu íbúða fyrir og eftir hrun eru skoðaðar sést að fyrir hrun fylgdist þróun húsnæðisuppbyggingar á landinu öllu hlutfallslega að. En eftir hrun er nær öll uppbyggingin á SV-horninu,“ segir í tilkynningu frá sjóðnum.
Íbúðalánasjóður hefur á árinu 2017 fundað með yfir 50 sveitarfélögum vegna vinnu við gerð húsnæðisáætlana. Á fundunum hefur komið fram að áskoranir sveitarfélaga í húsnæðismálum eru ólíkar innbyrðis en öll sveitarfélögin eigi sameiginlegt búa við skort á íbúðarhúsnæði. Alvarlegasti vandinn er í þeim sveitarfélögum þar sem þetta ástand er farið að hamla uppbyggingu atvinnuvega, vegna þess eins að starfsfólk fær ekki húsnæði.
Haukur Ingibergsson, stjórnarformaður Íbúðalánasjóðs, segir að uppbyggingu á húsnæði á landsbyggðinni verða lykilþátt í því að styrkja atvinnustarfsemina sem þar byggist upp, og samfélögin sömuleiðis. „Bætt staða fólks á leigumarkaði og örvun nýbygginga á landsbyggðinni eru hvoru tveggja stór verkefni. Aðgangur að viðunandi húsnæði er lykilatriði til að okkur vegni vel sem einstaklingum, sem fjölskyldum og sem samfélagi í heild. Undanfarin áratug hefur nær ekkert nýtt húsnæði verið byggt á mörgum stöðum á landinu og skýringarnar á því eru ekki fullnægjandi. Lánastofnanir hafa verið tregar til að veita lán til margra staða utan höfuðborgarsvæðisins og byggingaraðilar eru þar ekki heldur á hverju strái. Við höfum ákveðið að bregðast við þessu. Það þýðir ekki að við ætlum að finna upp hjólið. Husbanken í Noregi, sem er þarlend systurstofnun Íbúðalánasjóðs, hefur fjármagnað og stutt við húsnæðisuppbygginu meðfram ströndum Noregs og í dreifbýlinu þar um árabil. Hann hefur þrátt fyrir það ekki orðið fyrir alvarlegum útlánatöpum enda getur þolinmóður lánveitandi leyft sér að velja fleiri markaði en þá sem þykja mest spennandi hverju sinni. Það er þjóðfélagslega hagkvæmt að fólk búi í viðunandi húsnæði. Við sjáum að fjölmörg öflug fyrirtæki vítt og breitt um landið í iðnaði, sjávarútvegi og ferðaþjónustu kalla eftir að byggt sé húsnæði fyrir þeirra fólk. Íbúðalánasjóður hefur þá ábyrgð að framfylgja húsnæðisstefnu stjórnvalda og það er alveg morgunljóst að það verður ekki lengur unað við þetta stöðnunarástand,“ segir Haukur.
