Breska rík­is­stjórnin kynnti í gær stór­huga áform um upp­bygg­ingu hjóla­stíga, en til stendur að leggja þús­undir kíló­metra af hágæða, öruggum hjóla­stígum á næstu árum. Boris John­son for­sæt­is­ráð­herra segir að áætl­unin sé upp­hafið að „rót­tæk­ustu breyt­ingum á borg­unum okkar síðan að bíla­öldin gekk í garð“. Þegar hafa tveir millj­arðar punda, jafn­virði 350 millj­arða íslenskra króna, verið eyrna­merktir verk­efn­inu.

Ítar­lega er fjallað um málið í sam­göngu­dálki við­skipta­blaðs­ins For­bes, og áformin eru þar sögð mjög lituð af áhrifum manns sem heitir Andrew Gilli­g­an. Gilli­gan þessi er sér­stakur sam­göngu­mála­ráð­gjafi breska for­sæt­is­ráð­herr­ans og starf­aði einnig sem hjól­reiða­full­trúi Lund­úna­borgar þegar John­son var þar borg­ar­stjóri, en í borg­ar­stjóra­tíð hans var mikil áhersla lögð á bæta inn­viði fyrir reið­hjól.

Boris John­son, sem sjálfur er vanur því að nýta reið­hjól sem far­ar­skjóta, segir að mark­miðið með áætl­un­inni sé að koma sem flestum á hjól svo breska þjóðin verði „heil­brigð­ari og aktí­vari“. 

Það, segir John­son, verður ekki gert án þess að réttir inn­viðir til hjól­reiða séu til stað­ar, en einnig stendur til að veita fé í að þjálfa og styðja breska borg­ara til þess að veita fleirum tæki­færi og sjálfs­ör­yggi til þess að byrja að ferð­ast um á reið­hjóli.

Gott fyrir alla að einn hjóli

„Kost­ur­inn við hjól­reiðar er að þær gagn­ast ekki bara þér ein­um. Þær gera þig ekki bara ham­ingju­sam­ari. Þær gera þig ekki bara heil­brigð­ari. Þær hjálpa nefni­lega líka millj­ónum ann­arra, hvort sem að þeir ætla sér að setj­ast á hjól eða ekki. Þær þýða minni mengun og minni hávaða fyrir alla. Þær þýða meiri við­skipti fyrir búð­irnar við göt­urn­ar. Þær þýða færri bíla fyrir framan þinn á umferð­ar­ljósum,“ ritar John­son í for­mála kynn­ing­arplaggs um áætl­un­ina, sem ber hið tákn­ræna heiti Gír­skipt­ing.

Stjórn John­sons hyggst setja á fót sér­staka „raf­hjóla­á­ætl­un“, en sam­kvæmt For­bes er ekki alveg ljóst enn hvað mun fel­ast í henni, hvort að um verði að ræða ein­hvers­konar láns­kerfi á lands­vísu eða til dæmis kerfi eins og er á Ítal­íu, þar sem raf­hjól eru sér­stak­lega nið­ur­greidd.

Sam­göngu­mála­ráð­herra Bret­lands, Grant Shapps, segir áformin „bylt­ing­ar­kennd“ og að þau muni gera Eng­lend­inga að hjól­reiða­þjóð. „Við höfum ein­stakt tæki­færi til þess að breyta við­horfum kyn­slóðum saman og til þess að fá fleiri til þess að gera hjól­reiðar eða göngu hluta af dag­legri rútín­u,“ segir Shapps, en und­an­farna mán­uði hefur breska stjórnin styrkt sveit­ar­fé­lög og borgir til þess að auka pláss fyrir gang­andi og hjólandi á göt­unum eftir að kór­ónu­veiru­far­ald­ur­inn gerði marga afhuga því að nota yfir­fullar almenn­ings­sam­göngur vegna smit­hættu.

Í umfjöllun For­bes segir að skipu­lags­fræð­ingar setji þó spurn­inga­merki við þær fjár­hæðir sem þegar hafa verið eyrn­ar­merktar verk­efn­inu. Ef mark­miðið sé að leggja þús­undir kíló­metra af hjóla­stíg­um, eins og for­sæt­is­ráð­herra lof­ar, þurfi mun meira til en þá tvo millj­arða punda sem þegar hefur verið heitið að leggja í verk­efn­ið, ekki síst þar sem hluti fjár­mun­anna fari í aðra hluti en fram­kvæmd­irn­ar. Þetta upp­hafsfé hljóti því að vera bara byrj­un­in.

Hágæða­stíg­ar, ekki bara máln­ing á götur

Mikil áhersla verður lögð á að nýir hjól­reiða­inn­viðir verði af háum gæð­um, öruggir og aðskildir annarri umferð, en með Gír­skipt­ing­unni er verið að inn­leiða ný hönn­un­ar­við­mið fyrir hjóla­stíga. Inn­viða­verk­efni borga og sveit­ar­fé­laga sem ekki fara eftir þessum hönn­un­ar­við­mið­um, til dæmis verk­efni sem fel­ast bara í því mála línur á umferð­ar­götur og kalla það hjóla­stíga, munu ekki verða styrkt.

Í Bret­landi er sér­stakur ráð­herra sem fer fyrir mál­efnum hjól­reiða og göngu. Það er þing­maður Íhalds­flokks­ins, Chris Heaton-Harr­is. Hann segir brýnt að bæta gæði hjóla­stíga í land­inu.

„Of mikið af inn­við­unum eru ófull­nægj­andi, veita litla vernd gegn umferð vél­knú­inna öku­tækja og gef­ast upp á þeim stöðum þar sem mest þörf er á þeim. Sumir stígar eru jafn­vel verri en ekk­ert, því þeir lokka til sín óreynda hjól­reiða­menn með lof­orði um vernd en skilja þá svo eftir strand á mik­il­væg­ustu stöð­un­um,“ ritar Heaton-Harris í for­mála skýrslu um ný hönn­un­ar­við­mið stíga.

Þessu ætlar breska stjórnin að breyta og gera það auð­veld­ara og örugg­ara að hjóla. Þá hjóla fleiri og á því græða all­ir.